ALLES WIEDER GUT Musicbanda Franui - bozar

Die Seite wird erstellt Tom-Lennard Voß
 
WEITER LESEN
ALLES WIEDER GUT Musicbanda Franui - bozar
KLARA                  Sun 25.3
FESTIVAL                2018

ALLES
WIEDER GUT
 Florian Boesch baritone                   Musicbanda Franui
 Jonas Dahlberg video
main partners              artistic partners    funding partners   festival car
ALLES WIEDER GUT Musicbanda Franui - bozar
ALLES WIEDER GUT Musicbanda Franui - bozar
index

program                                                              4

toelichting                                                          7

clé d’écoute                                                         10

program notes                                                        13

artist biographies                                                   15

sung texts                                                           19

“Nu hebben we onze zanger gevonden:
Florian Boesch. Een man die snapt waar
het ons om gaat, namelijk een lied zo
brengen dat je hoort waar het over gaat.”
       Andreas Schett

Klarafestival Café                               Share your Klarafestival
Whether it’s chatting about the concert or       experiences now on
simply relaxing over drinks, the Klarafestival   Facebook & Instagram
Café, next to the Henry Le Bœuf Hall, is the     #klarafestival18
place to be.
Klarafestival Café’s opening hours:              festival supplier
the café opens one hour before
the Klarafestival concerts at BOZAR
and closes at the latest at 1:00 a.m.
ALLES WIEDER GUT Musicbanda Franui - bozar
program

ALLES WIEDER GUT
Florian Boesch baritone
Jonas Dahlberg video
Musicbanda Franui

FRANZ SCHUBERT 1797-1828
››Die Vögel, D 691 (1820)
››Heidenröslein, D 257 (1815)
››Trockne Blumen, from Die schöne Müllerin, D 795 (1823)

GUSTAV MAHLER 1860-1911
››Die zwei blauen Augen von meinem Schatz, from Lieder
  eines fahrenden Gesellen (1883-1885)

ROBERT SCHUMANN 1810-1856
››Es fiel ein Reif, from Romanzen und Balladen, ‘Tragödie’, op.
  64/3 (1841-1847)

GUSTAV MAHLER 1810-1856
››Ging heut’ morgen übers Feld, from Lieder eines fahrenden
  Gesellen (1883-1885)

co-production   Klarafestival, BOZAR
broadcast   on Klara on 29.3
presentation by   Sander De Keere, outfit by Café Costume &
 Noeuds PAP’S
flowers provided by    Daniël Ost
chocolates provided by    Neuhaus
CD’s provided by      La Boîte à Musique

                  4
ALLES WIEDER GUT Musicbanda Franui - bozar
program

JOHANNES BRAHMS 1833-1897
››Die Sonne scheint nicht mehr, from 49 Deutsche Volkslieder, WoO
  33 (1893-1894)

ROBERT SCHUMANN
››In der Fremde, from Liederkreis, op. 39 (1840)

GUSTAV MAHLER
››Wenn mein Schatz Hochzeit macht, from Lieder eines fahrenden
  Gesellen (1883-1885)

ROBERT SCHUMANN
››Der arme Peter, from Romanzen und Balladen, op. 53 (1840)
     Der Hans und die Grete
     In meiner Brust
     Der arme Peter wankt vorbei

FRANZ SCHUBERT
››Du bist die Ruh’, D 776 (1823)

JOHANNES BRAHMS
››Da unten im Tale, from 49 Deutsche Volkslieder, WoO 33 (1893-
  1894)

FRANZ SCHUBERT
››Abendstern, D 806 (1824)

JOHANNES BRAHMS
››Über die Heide, from 6 Lieder, op. 86 (1877-ca. 1882)

                                                          5
ALLES WIEDER GUT Musicbanda Franui - bozar
program

    FRANZ SCHUBERT
    ››Am Tage aller Seelen, D 343 (1816)

    GUSTAV MAHLER
    ››Ich hab’ ein glühend Messer, from Lieder eines fahrenden Gesellen
      (1883-1885)

    ››Ich bin der Welt abhanden gekommen, from Rückert-Lieder (1901-
      1902)

       Music (re)composed and arranged by Markus Kraler and
       Andreas Schett after songs by Franz Schubert, Robert Schumann,
       Johannes Brahms and Gustav Mahler.

    concert without intermission

    the concert is expected to end at 18:45

with the support of

                      6
ALLES WIEDER GUT Musicbanda Franui - bozar
toelichting                                                      N

ALLES WIEDER GUT
“War alles, alles wieder gut!”, zingt             Vooral in het liedgenre bleven
Florian Boesch aan het eind van               componisten tot en met Gustav Mahler
Mahlers lied Die zwei blauen Augen            teruggrijpen op romantische poëzie uit
von meinem Schatz. De titelproductie          de vroege 19e eeuw. De Duitse term
van Klarafestival 2018 raakt aan het          Lied dekt veel ladingen, maar meestal
hart van deze festivaleditie. ‘Alles          verwijst hij naar een literair-poëtisch en
wieder gut’ drukt het verlangen naar          muzikaal genre dat ontstaan is tijdens
een betere wereld uit, net als in het         de Duitse romantiek. Doorgaans gaat
lied van Mahler. Eerder dan een               het om een muziekstuk voor solostem
bevestigend antwoord geldt ‘Alles             en piano waarin poëzie en muziek met
wieder gut’ als een wens. Na de               elkaar lijken te versmelten. Componisten
berustende laatste zin van Die zwei           als Schubert, Schumann en Brahms
blauen Augen von meinem Schatz,               werden getroffen door de poëzie van hun
eindigt de muziek dan ook eerder              tijdgenoten. Het genre, dat beknoptheid
aarzelend, als een open vraag…                paart aan een grote emotionele kracht,
                                              werd voor hen een bron van onuitputtelijke
    ‘Rond 1800 deed de romantiek haar         zeggingskracht. Uiteraard heeft het
intrede in de Europese cultuur. Deze          romantische lied tussen Schubert en
stroming, waarin natuur, mystiek en           Mahler wel een ontwikkeling doorgemaakt.
vergankelijkheid verheerlijkt werden          Alles wieder gut van Franui biedt een mooi
als aanklacht tegen het onttoverende          inkijkje in het verloop daarvan.
rationalisme van de verlichting, drukte
zijn stempel op Duitstalig Europa. Eerst          Kenmerkend voor het romantische lied
vooral in de literatuur, maar de muziek       is de nadruk op de natuur als positieve
kwam daar al gauw bij. “Geen wonder”,         tegenhanger van de mensenwereld, maar
aldus E.T.A. Hoffmann, die muziek in          ook als verlengstuk van het gevoelsleven
1809 “de meest romantische van alle           van de romantische held. De afkeer van
kunsten” noemde. Als abstracte en             zakelijkheid en rationalisme komt tot uiting
daardoor mystieke en tegelijkertijd hevige    in een verheerlijking van het volkse. In het
gevoelens teweegbrengende kunstvorm           romantische lied wordt het eenvoudige
sloot muziek inderdaad wonderwel op het       volkslied veredeld door verheven,
romantische levensgevoel aan. Waar het        romantische thema’s, zoals eenzaamheid,
romantische in de Duitse literatuur na 1830   het noodlot en oneindig liefdesverlangen.
een beetje uit de mode raakte, bleef de       Bij Schubert, die aan de basis lag van het
aantrekkingskracht onder componisten          genre van het Lied, en Schumann komen
onverminderd groot.                           expressieve harmonische wendingen

                                                                           7
ALLES WIEDER GUT Musicbanda Franui - bozar
toelichting                                                       N

– bijvoorbeeld die op de woorden “wovon        en emoties nog stralender of grimmiger
so nass?” in Schuberts Trockne Blumen          te verklanken dan met een piano mogelijk
– des te meer uit de verf dankzij de           is. Het instrumentarium van Franui, dat
eenvoudige, volkse muziek. De essentie         het ene moment als een jazzband, dan
van Schubert, zoals musicologe Brigitte        weer als een klezmerorkest en even
François-Sappey het prima heeft verwoord,      makkelijk als een Tiroolse fanfare klinkt,
is dat hij het Lied in alle eenvoud radicaal   sluit wonderwel op Mahlers klankwereld
veranderd heeft, terwijl aan de andere         aan, net als de arrangementen van
kant van de Alpen het belcanto een             Markus Kraler en Andreas Schett. De
revolutionaire opmars maakte. In Brahms’       vergankelijkheid die in de door bas-bariton
Da unten im Tale, gezongen in een              Florian Boesch gezongen liederen tot
Alpendialect, is het volkse nog sterker        uiting komt, wordt visueel versterkt door
aanwezig. Dat volkse komt ook tot uiting       de filmbeelden van Jonas Dahlberg. Hierin
in de eenvoudige, strofische vorm, vol         verdwijnt een slaapkamer langzaam in het
muzikale herhaling.                            niets.

     Kenmerkend voor het                           Het programma opent met het
                                               lichtvoetige Schubertlied Die Vögel,
  romantische lied is de
                                               waarin vogels lachen om het menselijke
  nadruk op de natuur als                      tekort. Het volgende Schubertlied
                                               Heidenröslein is weliswaar geïnspireerd
  positieve tegenhanger van
                                               door de komische Papageno-figuur uit
  de mensenwereld, maar                        Mozarts Zauberflöte, maar achter de
                                               vrolijke melodie gaat een hoop ellende
  ook als verlengstuk van
                                               schuil. De roos die niet geplukt wil worden,
  het gevoelsleven van de                      symboliseert het meisje dat de liefde van
                                               de jongen afwijst, met verdriet als gevolg.
  romantische held.
                                               Ook Die schöne Müllerin, waaruit Trockne
                                               Blumen komt, beschrijft de evolutie van
    De piano is traditioneel het vaste         een mens, beginnend bij verliefdheid en
begeleidingsinstrument voor romantische        eindigend met een catastrofe.
liederen, maar wanneer Mahler rond 1900            In het merendeel van de
zijn Lieder eines fahrenden Gesellen           daaropvolgende liederen komt deze
en Rückert-Lieder (met onder meer het          thematiek voor. De teksten gaan
beroemde Ich bin der Welt abhanden             overwegend over een eenzame man
gekommen) schrijft, kiest hij voor             wiens liefde niet wordt beantwoord.
orkestbegeleiding. Het orkest, door Mahler     Bloemen symboliseren zijn onstilbare
vooral kamermuzikaal benut, biedt de           verlangen, maar uiteindelijk zullen het
mogelijkheid om voortdurend te schakelen       de bloemen op zijn graf zijn. Slechts
tussen muzikale stijlen en om de natuur        in de paradijselijke, maar tegelijkertijd

              8
ALLES WIEDER GUT Musicbanda Franui - bozar
toelichting                                                         N

meedogenloze natuur is de man nog           natuur de vertroosting te vinden waarnaar
op zijn plek. Dat is precies ook het        hij op zoek was. Terwijl een treurmars
onderwerp van Mahlers eerste liedbundel     weerklinkt, legt hij zich ten ruste onder
met orkestbegeleiding, Lieder eines         een lindeboom. Wanneer hij overmeesterd
fahrenden Gesellen. De muzikale ideeën      wordt door de slaap komt hij, voor de
en esthetiek van de cyclus gaan terug       eerste keer, tot een perfecte harmonie
op het beeld van de geliefde vrouw: een     met de wereld die hem omringt. Maar
gedroomde, onbereikbare schoonheid. De      terugkeren naar de menselijke wereld
dolende held, een populair archetype bij    is onmogelijk, evenals aards geluk.
romantische auteurs, wordt gekweld door     Verlossing kan slechts de dood bieden.
zijn existentiële angsten. Hij doorkruist
prachtige landschappen, met als enige             Naar Kasper van Kooten, naar aanleiding van
gezelschap zijn teleurgestelde liefde,            Holland Festival 2017
om uiteindelijk te midden van diezelfde

                                                                             9
ALLES WIEDER GUT Musicbanda Franui - bozar
clé d’écoute                                                      N   F   E

ALLES WIEDER GUT
« War alles, alles wieder gut! »,                    Dans le genre du lied en particulier et
chante Florian Boesch à la fin du lied          jusqu’à Gustav Mahler, les compositeurs
de Mahler Die zwei blauen Augen                 continuent de puiser leur inspiration dans
von meinem Schatz. La production                la poésie romantique du début du XIXe
centrale du Klarafestival 2018 touche           siècle. Le terme allemand Lied recouvre
au cœur de cette édition. Tout comme            de nombreuses significations, mais fait
dans le lied de Mahler, « Alles wieder          généralement référence à un genre
gut » illustre l’aspiration à un monde          littéraire, poétique et musical apparu
meilleur. Plutôt qu’une réponse                 durant la période romantique allemande.
affirmative, « Alles wieder gut »               Aujourd’hui, il désigne une pièce de
résonne comme un souhait. Après                 musique pour voix solo et piano dans
cette dernière phrase réconfortante de          laquelle poésie et musique semblent
Die zwei blauen Augen von meinem                ne plus faire qu’un. Des compositeurs
Schatz, la musique se termine en point          comme Schubert, Schumann et Brahms
d’interrogation, telle une question sans        ont été touchés par la poésie de leurs
réponse…                                        contemporains. Ce genre, qui allie
                                                concision et grand pouvoir émotionnel,
    Le romantisme fait son entrée dans          a été pour eux une inépuisable source
la culture européenne vers 1800. Ce             d’expression. Entre Schubert et Mahler,
courant, glorifiant la nature, la mystique      le lied romantique a bien sûr connu une
et le caractère éphémère de la vie en           certaine évolution. Alles wieder gut de
réaction au rationalisme cartésien du           Franui nous en offre un bel aperçu.
courant des Lumières, a marqué de son
empreinte l’Europe germanophone, avant
tout en littérature, mais assez rapidement
en musique également. « Ce n’est pas                 Le programme s’ouvre
étonnant », selon E.T.A. Hoffmann qui, en
                                                 avec le lied badin de Schubert
1809, décrivait la musique comme « le plus
romantique de toutes les arts ». En effet, en    Die Vögel, dans lequel les
tant que forme artistique abstraite et donc
                                                 oiseaux se moquent de la triste
éveillant des sentiments à la fois mystiques
et intenses, la musique était totalement en      condition des humains.
phase avec les sentiments romantiques.
Si le romantisme était quelque peu
en perte de vitesse dans la littérature
allemande d’après 1830, son attrait restait
considérable pour les compositeurs.

             10
clé d’écoute                                                         F

     Le lied romantique se caractérise          Celui-ci, utilisé principalement comme
par l’importance qu’il donne à la nature        orchestre de musique de chambre, offre
comme pendant positif du monde des              la possibilité de passer en permanence
êtres humains, mais également comme             d’un style musical à un autre et d’évoquer
prolongement des sentiments du héros            le côté radieux ou sombre de la nature et
romantique. Le rejet du pragmatisme             des émotions de manière encore plus forte
s’exprime par une apologie du caractère         qu’avec un simple piano. L’instrumentation
populaire. Dans le lied romantique, le          de Franui, sonnant tour à tour comme
simple chant populaire est magnifié par         un groupe de jazz, un orchestre klezmer
de grands thèmes romantiques comme              ou même une fanfare tyrolienne, s’inscrit
la solitude, la fatalité et le désir amoureux   admirablement bien dans l’univers sonore
éternel. Chez Schubert, qui est à l’origine     de Mahler, tout comme les arrangements
du genre du lied, et Schumann, les              de Markus Kraler et Andreas Schett. La
modulations harmoniques expressives –           fragilité de la vie évoquée dans les lieder
comme par exemple celle survenant sur           interprétés par le baryton-basse Florian
les mots « Wovon so nass ? » dans Trockne       Boesch est accentuée visuellement par
Blumen de Schubert – sont d’autant plus         les images de Jonas Dahlberg, qui font
perceptibles que la musique est simple          lentement disparaître une chambre à
et populaire. Comme l’a magnifiquement          coucher dans le néant.
formulé la musicologue Brigitte François-
Sappey, l’essence de Schubert réside                 Le programme s’ouvre avec le lied
dans le fait qu’il a radicalement changé        badin de Schubert Die Vögel, dans
l’art du lied en toute simplicité, alors        lequel les oiseaux se moquent de la triste
même que de l’autre côté des Alpes, le          condition des humains. Le lied suivant, de
belcanto connaissait une progression            Schubert également, Heidenröslein, est
révolutionnaire. Dans Da unten im Tale          certes inspiré du personnage comique
de Brahms, chanté dans un dialecte alpin,       de Papageno dans la Flûte enchantée de
l’aspect populaire est encore davantage         Mozart, mais derrière la joyeuse mélodie
présent et s’exprime également par sa           se cache une grande misère. Cette rose
forme strophique simple assortie de             qui ne veut pas être cueillie symbolise
nombreuses répétitions.                         la jeune fille rejetant l’amour du jeune
                                                homme, avec pour conséquence une
   Traditionnellement, l’instrument             grande tristesse. Die schöne Müllerin,
d’accompagnement du lied romantique             dont fait partie Trockne Blumen, décrit lui
par excellence est le piano, mais lorsque       aussi l’évolution de la vie d’un être humain
Mahler écrit ses Lieder eines fahrenden         commençant par le sentiment d’amour et
Gesellen et les Rückert-Lieder (contenant       se terminant par une catastrophe.
entre autres le célèbre Ich bin der Welt             Cette thématique se retrouve dans
abhanden gekommen) vers 1900, il opte           la plupart des lieder suivants. Les textes
pour un accompagnement d’orchestre.             traitent essentiellement d’un homme

                                                                             11
clé d’écoute                                                             F

solitaire dont l’amour ne trouve pas de        paysages avec pour seul compagnon son
réponse. Les fleurs, qui symbolisent son       amour déçu, pour finalement trouver le
désir insatiable, se retrouveront finalement   réconfort qu’il cherchait au beau milieu de
sur sa tombe. Ce n’est que dans la nature      cette même nature. Tandis que résonne
à la fois paradisiaque et impitoyable, que     une marche funèbre, il s’allonge sous un
l’homme est à sa place. C’est d’ailleurs       tilleul pour se reposer. Une fois vaincu par
précisément le sujet du premier recueil de     le sommeil, il se retrouve pour la première
lieder de Mahler avec accompagnement           fois en harmonie parfaite avec le monde
d’orchestre, Lieder eines fahrenden            qui l’entoure. Mais le retour au monde des
Gesellen. Les idées musicales et               humains, tout comme le bonheur sur terre,
l’esthétique du cycle reprennent l’image de    est impossible. Seule la mort lui offrira la
la femme désirée, d’une beauté imaginaire      rédemption.
et inaccessible. Le héros désemparé,
archétype récurrent chez les auteurs                  D’après Kasper van Kooten, à l’occasion du
romantiques, est tiraillé par ses angoisses           Holland Festival 2017
existentielles. Il traverse de magnifiques

             12
program notes                                                        E

ALLES WIEDER GUT
“War alles, alles wieder gut!”, sings          poetry from the early nineteenth century,
Florian Boesch at the end of Mahler’s          particularly in the Lieder genre. The
lied Die zwei blauen Augen von                 German term Lied has many different
meinem Schatz. Klarafestival 2018’s            meanings but usually refers to a literary-
title production is at the heart of this       poetic and musical genre from the German
festival edition. ‘Alles wieder Gut’           Romantic period. It usually manifests itself
expresses the longing for a better             as a musical piece for solo voice and
world, just like in Mahler’s lied.             piano in which poetry and music seem to
Rather than an affirmative answer,             blend together. Composers like Schubert,
‘Alles wieder Gut’ is a wish. After the        Schumann and Brahms were moved by
resigned final line of Die zwei blauen         the poetry by their contemporaries. The
Augen von meinem Schatz, the music             genre, which pairs conciseness to great
ends rather hesitantly, like an open           emotional power, became a source of
question...                                    endless eloquence. Romantic Lieder of
                                               course evolved in the period between
     ‘Romanticism made its appearance          Schubert and Mahler. Franui’s Alles wieder
in European culture around 1800. This          gut offers a good insight into the course of
movement, which glorified nature,              this evolution.
mysticism and mortality as an indictment
of the demystifying rationalism of the             Romantic Lieder have a characteristic
Enlightenment, had a considerable              emphasis on nature, as a positive
influence on German-speaking Europe.           complement to the human world, but also
Its effect was chiefly on German-language      as an extension of the Romantic hero’s
literature to begin, but soon spread to        emotional life. Aversion to objectivity and
its music too. This is hardly surprising       rationalism is reflected in the glorification
according to E.T.A. Hoffmann, who              of the vernacular. Simple vernacular songs
described music in 1809 as “the most           are elevated by exalted, Romantic themes,
romantic of all arts”. Being an abstract and   such as loneliness, fate and an infinite
consequently mystical art form that induces    yearning for love. Schubert, who laid the
strong feelings, music does indeed fit well    foundations for the Lied, and Schumann’s
into Romanticism’s attitude towards life.      expressive harmonic twists - for example
Whilst Romanticism went out of fashion in      on the words “wovon so nass?” [translation:
German literature after 1830, its attraction   What has drenched you so?] in Schubert’s
to composers remained undiminished.            Trockne Blumen [translation: Withered
     Composers up to Gustav Mahler             flowers] - are expressed more clearly
continued to set music to Romantic             thanks to the simple, vernacular music.

                                                                            13
program notes                                                      E

The essence of Schubert, in the fine       from Mozart’s Zauberflöte, but a great deal
words of musicologist Brigitte François-   of woe is concealed behind the cheerful
Sappey, is that he radically simplified themelody. The rose which does not want
Lied, while on the other side of the Alps, to be picked, symbolises the girl who
the belcanto was making a revolutionary    rejects the boy’s love, resulting in so much
rise. The vernacular is even more evident  sorrow. Also, Die schöne Müllerin, of which
in Brahms’s Da unten im Tale, sung in a    Trockne Blumen is part, describes the
kind of Alpine dialect. It is also reflected
                                           evolution of a human being, starting with
in the simple, strophic form, full of musical
                                           falling in love and ending in catastrophe.
repetition.                                     This theme appears in most of the
                                           ensuing Lieder. The texts are mostly about
    The piano is traditionally the         a lonely man whose love is unrequited.
instrument that accompanies Romantic       Flowers symbolise his insatiable desire,
Lieder, but Mahler chose an orchestral     but they will eventually be on his grave.
accompaniment around 1900 when he          It is only in the at once heavenly and
wrote his Lieder eines fahrenden Gesellen brutal nature that man is where he
and Rückert-Lieder (which includes the     belongs. That is precisely also the topic
famous Lied Ich bin der Welt abhanden      of Mahler’s first collection of Lieder
gekommen). The orchestra, which Mahler     with orchestral accompaniment called
chiefly uses in a chamber music form, is   Lieder eines fahrenden Gesellen. The
able to constantly switch between musical musical ideas and aesthetic of the cycle
styles and give expression to nature and   are based on the image of the adored
emotions even more radiantly or grimly     woman: a illusory, unattainable beauty.
than a piano. Franui’s instrumentation,    The wandering hero, a popular archetype
which sounds like a jazz band one          amongst romantic authors, is being
moment, then like a klezmer orchestra      tormented by his existential fears. He
or just as easily a Tyrolean brass band,   travels through beautiful landscapes, with
suits Mahler’s soundscapes extraordinarily the disappointment of his frustrated love
well. As do the arrangements by Markus     as sole companion, only, ultimately, to find
Kraler and Andreas Schett. The mortality   the solace he was looking for in that same
expressed in the Lieder sung by baritone   nature. With a funeral march playing in the
Florian Boesch is visually enhanced by     background, he lies down under a lime
Jonas Dahlberg’s film footage – a bedroom tree. When he is overpowered by sleep,
slowly disappearing into nothingness.      he is for the first time at perfect harmony
                                           with the world around him. But returning to
    The programme opens with the light-    the human world is impossible, as is earthly
hearted Schubert Lied Die Vögel, in which happiness - death is the only salvation.
birds laugh at human shortcomings. The
next Schubert Lied, Heidenröslein, is               Based on Kasper van Kooten, for Holland
inspired by the comic figure Papageno               Festival 2017

              14
artist biographies                                            N   F    E

Florian Boesch
bariton

    De Oostenrijkse bariton Florian Boesch
(°1971) kreeg zijn eerste zanglessen van
zijn grootmoeder, de bekende Weense
sopraan Ruthilde Boesch. Later studeerde
hij bij Robert Holl in Wenen. In 2003
maakte Boesch zijn operadebuut als
Papageno in Mozarts Die Zauberflöte bij
de Opera van Zürich. Sindsdien was hij
te zien in diverse producties, uiteenlo-
pend van barokrepertoire tot 20e-eeuws
werk. Hij zong onder meer in Händels
Radamisto onder René Jacobs, in Mozarts
Così fan tutte onder Adam Fischer en
vertolkte de rol van Zebul in Händels
oratorium Jephtha. In het Theater an              Florian Boesch
                                                  © Lukas Beck
der Wien werkte hij mee aan scenische
uitvoeringen van Schuberts Lazarus en
Händels Messiah. Als concertzanger
                                              des œuvres du XXe siècle. Il a entre autres
werkte Boesch samen met toporkesten als
                                              chanté dans Radamisto de Händel sous la
het Koninklijk Concertgebouworkest, de
                                              direction de René Jacobs, dans Così fan
Wiener en Berliner Philharmoniker en het
                                              tutte de Mozart sous la baguette d’Adam
Gewandhausorchester Leipzig. Als lied-
                                              Fischer, et a incarné le rôle de Zebul dans
zanger treedt Boesch op met verschillende
                                              l’oratorio Jephtha de Händel. Au Theater
pianisten, waaronder Roger Vignoles,
                                              an der Wien, il a collaboré à des interpréta-
Malcolm Martineau en Christian Koch.
                                              tions scéniques du Lazare de Schubert et
                                              du Messie de Händel. Comme chanteur
    Le baryton autrichien Florian Boesch
                                              de concert, Florian Boesch a travaillé
(1971) a pris ses premiers cours de chant
                                              avec d’excellents orchestres comme le
avec sa grand-mère, la célèbre soprano
                                              Koninklijke Concertgebouworkest, les
viennoise Ruthilde Boesch. Il a ensuite
                                              orchestres philharmoniques de Vienne
étudié chez Robert Holl à Vienne. En 2003,
                                              et de Berlin et le Gewandhausorchester
Florian Boesch fait ses débuts à l’opéra
                                              Leipzig. Dans le domaine du lied, Boesch
dans le rôle de Papageno dans La flûte
                                              se produit avec différents pianistes, dont
enchantée de Mozart à l’opéra de Zurich.
                                              Roger Vignoles, Malcolm Martineau et
Depuis, il a participé à des productions très
                                              Christian Koch.
diverses allant du répertoire baroque à

                                                                            15
artist biographies                                                      N      F   E

    The Austrian baritone Florian Boesch
(°1971) was given his first singing lessons
by his grandmother, the famous Viennese
soprano Ruthilde Boesch. He later
studied under Robert Holl in Vienna. In
2003, Boesch made his opera debut as
Papageno in Mozart’s Die Zauberflöte
at the Zurich Opera. Since then, he has
performed in various productions, ranging
from baroque repertoire to twentieth-cen-
tury works. He sang in Handel’s Radamisto
conducted by René Jacobs, in Mozart’s
Così fan tutte conducted by Adam Fischer
and performed at the Dutch National
Opera in the role of Zebul in Handel’s
oratorio Jephtha. In the Theater an der
Wien, he worked on scenic performances           Jonas Dahlberg
of Schubert’s Lazarus and Handel’s               © Per-Anders Allsten/Moderna Museet

Messiah. As a concert singer, Boesch has
collaborated with leading orchestras such
as the Royal Concertgebouw Orchestra,         bewegingsprocessen in architectonische
the Vienna and Berlin Philharmonic and        ruimtes laat zien. Naast videokunst houdt
Leipzig’s Gewandhaus Orchestra. As a          hij zich bezig met fotografie, boekpro-
Lieder singer, Boesch has performed with      jecten en kunst in de openbare ruimte.
various pianists, including Roger Vignoles,   In 2012 ontwierp hij het decor voor een
Malcolm Martineau and Christian Koch.         productie van Verdi’s Macbeth in het
                                              Grand Théâtre van Genève. Dahlbergs
                                              werk werd tentoongesteld in heel Europa
                                              en Azië. Het was onder meer te zien

Jonas Dahlberg
                                              in het Leeum Samsung Museum of Art
                                              Seoul (2007), de Kunsthalle Wien (2008),
                                              het Kunstmuseum Stuttgart (2009), de
video
                                              Galerie Nordenhake (2010, 2008, 2006,
                                              2004), de Lisbon Architecture Triennale
   Jonas Dahlberg (°1970) is beeldend         (2010), de New Orleans Biennial (2011) en
kunstenaar. De afgelopen vijftien jaar        het Kunstmuseum Bonn (2013). Dahlberg
ontwikkelde hij een reeks videowerken,        woont en werkt in Stockholm.
waarin hij met schaalmodellen en experi-
mentele filmtechnieken extreem langzame

               16
artist biographies                                                   N   F    E

     Jonas Dahlberg (1970) est artiste visuel.   2006, 2004), Lisbon Architecture Triennale
Au cours des quinze dernières années,            (2010), New Orleans Biennial (2011) and the
il a développé une série de vidéos dans          Kunstmuseum Bonn (2013). Dahlberg lives
lesquelles il filme des mouvements extrê-        and works in Stockholm.
mement lents dans des espaces architect-
oniques à l’aide de modèles réduits et de
techniques cinématographiques expéri-

                                                 Musicbanda
mentales. Outre l’art vidéo, il se consacre
également à la photographie, à des projets

                                                 Franui
de livres et à des réalisations artistiques
dans l’espace public. En 2012, il a conçu
le décor d’une production de Macbeth de
Verdi au Grand Théâtre de Genève. Son
                                                     Franui is vernoemd naar een alpen-
travail a été exposé dans toute l’Europe
                                                 weide nabij Innervillgraten, het Oost-
ainsi qu’en Asie. On a entre autres pu l’ad-
                                                 Tiroolse dorp waar het merendeel van de
mirer au Leeum, Samsung Museum of Art
                                                 leden van het tienkoppige gezelschap
de Séoul (2007), à la Kunsthalle de Vienne
                                                 opgroeide. Sinds de oprichting in 1993
(2008), au Kunstmuseum de Stuttgart
                                                 speelt de ‘musicbanda’ in vrijwel onge-
(2009), à la Galerie Nordenhake (2010,
                                                 wijzigde bezetting en was zij te horen
2008, 2006, 2004), lors de la Triennale
                                                 op internationaal gerenommeerde podia
d’architecture de Lisbonne (2010), de la
                                                 als het Wiener Konzerthaus, het Weense
Biennale de la Nouvelle-Orléans (2011) et
                                                 Burgtheater, de Philharmonie Köln en de
au Kunstmuseum de Bonn (2013). Jonas
                                                 Elbphilharmonie in Hamburg. Ook is Franui
Dahlberg réside et travaille à Stockholm.
                                                 een graag geziene gast op festivals als
                                                 de Salzburger Festspiele, de Bregenzer
    Jonas Dahlberg (°1970) is a visual artist.
                                                 Festspiele, de Ruhrtriennale en het Holland
Over the past fifteen years, he has deve-
                                                 Festival. Buiten zijn concertprogramme-
loped a series of video works that focus on
                                                 ring is Franui actief in muziek- en thea-
extremely slow camera movements within
                                                 terproducties. Zo ging het programma
architectural spaces using scale models
                                                 Tanz Boden Stücke in 2014 in première
and experimental techniques. In addition
                                                 bij de Stichting Mozarteum te Salzburg
to video art, he also pursues photography,
                                                 en verscheen in 2015 op plaat. In 2013
book projects and art in public spaces.
                                                 verscheen ter ere van het 20-jarig jubileum
In 2012, he designed Verdi’s Macbeth in
                                                 van het gezelschap het eerste vinylalbum:
Geneva’s Grand Théâtre. Dahlberg’s work
                                                 Franui ist eine Almwiese.
    has been exhibited throughout Europe
and Asia, such as at the Leeum Samsung
                                                    Franui doit son nom à un alpage situé
Museum of Art Seoul (2007), Kunsthalle
                                                 à proximité d’Innervillgraten, un village du
Wien (2008), Kunstmuseum Stuttgart
                                                 Tyrol oriental où a grandi la majorité des
(2009), Galerie Nordenhake (2010, 2008,
                                                 membres du groupe. Depuis sa création

                                                                                17
artist biographies                                                  N   F   E

en 1993, cette « musicbanda » connaît une
instrumentation pratiquement inchangée et
s’est produite sur des scènes de réputa-
tion internationale comme le Konzerthaus
de Vienne, le Burgtheater de Vienne, la
Philharmonie Köln et l’Elbphilharmonie à
Hambourg. Franui est souvent invité lors de
festivals comme les Salzburger Festspiele,
Bregenzer Festspiele, la Ruhrtriennale et
le Holland Festival. Outre sa programma-
tion dans le cadre des concerts, Franui
réalise également des productions
                                                 Musicbanda Franui
musicales et théâtrales. Le programme            © Julia Stix
Tanz Boden Stücke a ainsi été présenté
pour la première fois en 2014 à la fonda-
tion Mozarteum de Salzbourg, puis a été
                                              on record in 2015. To celebrate the ensem-
enregistré sur disque en 2015. En 2013, le
                                              ble’s 20th anniversary in 2013, their first
groupe a publié son premier album vinyle à
                                              vinyl album was released: Franui ist eine
l’occasion de son 20e anniversaire : Franui
                                              Almwiese.
ist eine Almwiese.

    Franui gets its name from an Alpine
pasture near Innervillgraten, the East           Johannes Eder clarinet & bass clarinet
Tyrolean village where most of the               Andreas Fuetsch tuba
members of the ensemble grew up. The             Romed Hopfgartner alto saxophone & clarinet
line-up of the ‘musicbanda’ has remained         Markus Kraler double bass & accordion
virtually unchanged since its formation in       Angelika Rainer harp, cithara & vocals
1993, and the group has performed on             Bettina Rainer hammered dulcimer & vocals
internationally renowned stages such as at       Markus Rainer trumpet & vocals
the Wiener Konzerthaus, the Burgtheater          Andreas Schett trumpet, vocals & musical direction
in Vienna, the Philharmonie Köln and             Martin Senfter valve trombone & vocals
the Elbphilharmonie in Hamburg. Franui           Nikolai Tunkowitsch violin
is also a popular act at festivals such as
the Salzburger Festspiele, the Bregenzer
Festspiele, the Ruhrtriennale and the
Holland Festival. Aside from its concerts,
Franui is also involved in musical theatre
productions. The programme Tanz Boden
Stücke premiered at the Mozarteum
Foundation in Salzburg and was released

              18
sung texts                                                  E

 Franz Schubert                       Franz Schubert
 Die Vögel                            Birds

Wie lieblich und fröhlich,           How delightful and exhilarating
Zu schweben, zu singen,              To soar, to sing,
Von glänzender Höhe                  To look down on the earth
Zur Erde zu blicken!                 From the shining heights!

Die Menschen sind töricht,           Men are foolish:
Sie können nicht fliegen.            They cannot fly.
Sie jammern in Nöten,                They lament in their troubles;
Wir flattern gen Himmel.             We fly up to the heavens.

Der Jäger will töten,                The huntsman wants to kill us,
Dem Frühte wir pickten;              Whose fruit we pecked,
Wir mussen ihn hohnen,               But we should mock him
Und Beute gewinnen.                  And snatch our spoils

Friedrich von Schlegel (1772-1829)

 Heidenröslein                        Rose Blossom

Sah ein Knab’ ein Röslein stehn,     Passing lad a rose blossom spied,
Röslein auf der Heiden,              Blossom on the heath growing,
War so jung und morgenschön,         ‘Twas so fair and of youthful pride,
Lief er schnell, es nah zu sehn,     Raced he fast to be near its side,
Sah’s mit vielen Freuden.            Saw it with joy o’erflowing.
Röslein, Röslein, Röslein rot,       Blossom, blossom, blossom red,
Röslein auf der Heiden.              Blossom on the heath growing.

Knabe sprach: ‘Ich breche dich,      Said the lad: ‘I shall pick thee
Röslein auf der Heiden!’             Blossom on the heath growing!’
Röslein sprach: ‘Ich steche dich,    Blossom spoke: ‘Then I’ll prick thee,
Dass du ewig denkst an mich,         That thou shalt ever think of me,
Und ich will’s nicht leiden’.        And I’ll not be allowing’.
Röslein, Röslein, Röslein rot,       Blossom, blossom, blossom red,
Röslein auf der Heiden.              Blossom on the heath growing.

Und der wilde Knabe brach            And the lusty lad did pick
’s Röslein auf der Heiden;           The blossom on the heath growing;

                                                                      19
sung texts                                                        E

Röslein wehrte sich und stach,           Blossom, in defense, did prick,
Half ihm doch kein Weh und Ach,          ‘Twas, alas, but a harmless nick,
Musst es eben leiden.                    Had to be allowing.
Röslein, Röslein, Röslein rot,           Blossom, blossom, blossom red,
Röslein auf der Heiden.                  Blossom on the heath growing.

Johann Wolfgang van Goethe (1749-1832)

 Trockne Blumen                           Dry flowers

Ihr Blümlein alle,                       You flowers all that
Die sie mir gab,                         to me she gave,
Euch soll man legen                      You shall be laid with me
Mit mir ins Grab.                        in my grave.

Wie seht ihr alle                        How gloomy all of you
Mich an so weh,                          seem to be,
Als ob ihr wüstet,                       As though you’d known
Wie mir gescheh?                         what would happen to me.

Ihr Blümlein alle,                       You flowers
Wie welk, wie blass?                     faded and pale you grow,
Ihr Blümlein alle,                       You flowers
Wovon so nass?                           all what has drenched you so?

Ach, Tränen machen                       Ah, tears will not bring
Nicht maiengrün,                         the Maytime’s green,
Machen tote Liebe                        Nor will they again make
Nicht wieder blühn.                      a dead love keen.

Und Lenz wird kommen,                    And spring will come here,
Und Winter wird gehn,                    and winter will pass,
Und Blümlein werden                      And flowers will blossom
Im Grase stehn.                          in the grass.

Und Blümlein liegen                      And flowers will be laid
In meinem Grab,                          in my grave,
Die Blümlein alle,                       The flowers all that
Die sie mir gab.                         to me she gave.

              20
sung texts                                                             E

Und wenn sie wandelt                            And when she walks
Am Hügel vorbei                                 past the mound laid with you,
Und denkt im Herzen:                            And thinks in heart
Der meint’ es treu!                             that his feelings were true!

Dann, Blümlein alle,                            Then all you flowers
Heraus, heraus!                                 come out, come out,
Der Mai ist kommen,                             See winter’s over
Der Winter ist aus.                             and Maytime will sprout!

Wilhelm Muller (1794-1827)

 Gustav Mahler                                   Gustav Mahler
 Die zwei blauen Augen von meinem                The two blue eyes of my darling
 Schatz

Die zwei blauen Augen von meinem Schatz,        The two blue eyes of my darling.
Die haben mich in die weite Welt geschickt.     They have sent me into the wide world.
Da musst ich Abschied nehmen vom allerlieb-     I had to take my leave
sten Platz!                                     of this well-beloved place!
O Augen blau, warum habt ihr mich angeblickt?   O blue eyes, why did you gaze on me?
Nun hab’ ich ewig Leid und Grämen.              Now I will have eternal sorrow and grief.

Ich bin ausgegangen in stiller Nacht            I went out into the quiet night
Wohl über die dunkle Heide.                     well across the dark heath.
Hat mir niemand Ade gesagt.                     To me no one bade farewell.
Ade! Mein Gesell’ war Lieb’ und Leide!          Farewell! My companions are love and sorrow!

Auf der Strasse steht ein Lindenbaum,           On the road there stands a linden tree,
Da hab’ ich zum ersten Mal im Schlaf geruht!    and there for the first time I found rest in sleep!
Unter dem Lindenbaum,                           Under the linden tree
Der hat seine Blüten über mich geschneit,       that snowed its blossoms onto me,
Da wusst’ ich nicht, wie das Leben tut,         I did not know how life went on,
War alles, alles wieder gut!                    and all was well again!
Alles! Alles, Lieb’ und Leid                    All! All, love and sorrow
Und Welt und Traum!                             and world and dream!

Gustav Mahler (1860-1911)

                                                                                21
sung texts                                                    E

 Robert Schumann                         Robert Schumann
 Es fiel ein Reif                        There fell a frost

Es fiel ein Reif                        There fell a frost on a night
in der Frühlingsnacht,                  of Spring,
Es fiel auf die zarten                  it fell on the delicate
Blaublümelein:                          blossoms blue:
Sie sind verwelket, verdorret.          the blossoms withered, and drooped.

Ein Jüngling hatte                      A young man once loved
ein Madchen lieb;                       a maiden fair;
Sie flohen heimlich                     in secret they ran
von Hause fort,                         away from home,
Es wusst’ weder Vater noch Mutter.      unknown to their father or mother.

Sie sind gewandert                      They wandered aimless
hin und her,                            here and there,
Sie haben gehabt                        they had neither luck
weder Glück noch Stern,                 nor aiding star,
Sie sind gestorben, verdorben.          they met their ruin, they perished.

Heinrich Heine (1797-1856)

 Gustav Mahler                           Gustav Mahler
 Ging heut’ morgen übers Feld            I walked across the fields this morning

Ging heut’ morgen übers Feld,           I walked across the fields this morning;
Tau noch auf den Gräsern hing;          dew still hung on every blade of grass.
Sprach zu mir der lust’ge Fink:         The merry finch spoke to me:
‘Ei du! Gelt? Guten Morgen! Ei gelt?    ‘Hey! Isn’t it? Good morning! Isn’t it?
Du! Wird’s nicht eine schöne Welt?      You! Isn’t it becoming a fine world?
Zink! Zink! Schön und flink!            Chirp! Chirp! Fair and sharp!
Wie mir doch die Welt gefält!’          How the world delights me!’

Auch die Glockenblum’ am Feld           Also, the bluebells in the field
Hat mir lustig, guter Ding’,            merrily with good spirits
Mit den Glöckchen, klinge, kling,       tolled out to me with bells, ding, ding
Ihren Morgengruss geschellt:            their morning greeting:
‘Wird’s nicht eine schöne Welt?         ‘Isn’t it becoming a fine world?
Kling, kling! Schönes Ding!             Ding, ding! Fair thing!
Wie mir doch die Welt gefällt! Heia!’   How the world delights me!’
              22
sung texts                                                         E

Und da fing im Sonnenschein                 And then, in the sunshine,
Gleich die Welt zu funkeln an;              the world suddenly began to glitter;
Alles Ton und Farbe gewann                  everything gained sound and color
Im Sonnenschein!                            in the sunshine!
Blum’ und Vogel, gross und klein!           Flower and bird, great and small!
‘Guten Tag, ist’s nicht eine schöne Welt?   ‘Good day, is it not a fine world?
Ei du, gelt? Schöne Welt?’                  Hey, isn’t it? A fair world?’

Nun fängt auch mein Glück wohl an?          Now will my happiness also begin?
Nein, nein, das ich mein’,                  No, no, the happiness I mean
Mir nimmer blühen kann!                     can never bloom!

Gustav Mahler

 Johannes Brahms                             Johannes Brahms
 Die Sonne scheint nicht mehr                The sun doesn’t shine any more

Die Sonne scheint nicht mehr                The sun doesn’t shine any more
So schön, als wie vorher,                   As beautifully as it did until recently,
Der Tag ist nicht so heiter,                The day isn’t as carefree as before,
So liebreich gar nicht mehr.                as lovely any more.
Mein Herz ist nicht mehr mein,              My heart no longer belongs to me,
O könnt ich bei dir sein,                   Oh, how I wish I could be with thee,
So wäre mir geholfen                        Thus relieving me
Von aller meiner Pein.                      of all my sorrows.

Volkslied

 Robert Schumann                             Robert Schumann
 In der Fremde                               From my homeland

Aus der Heimat                              From my homeland
hinter den Blitzen rot                      beyond the red flashes,
Da kommen die Wolken her,                   That’s where the clouds come from,
Aber Vater und Mutter                       But my father and mother
sind lange tot,                             are long dead,
Es kennt mich dort keiner mehr.             And no one knows me there now.

                                                                             23
sung texts                                                            E

Wie bald, ach wie bald kommt die stille Zeit,   How soon, oh, how soon the quiet time will
Da ruhe ich auch, und über mir                  come, Then I will rest, too, and over me
Rauscht die schöne                              Will murmur the lovely
Waldeinsamkeit,                                 forest solitude,
Und keiner kennt mich mehr hier.                And no one here will know me either.

Joseph Freiherr von Eichendorff (1788-1857)

 Gustav Mahler                                   Gustav Mahler
 Wenn mein Schatz Hochzeit macht                 When my darling has her wedding-day

Wenn mein Schatz Hochzeit macht,                When my darling has her wedding-day,
Fröhliche Hochzeit macht,                       her joyous wedding-day,
Hab’ ich meinen traurigen Tag!                  I will have my day of mourning!
Geh’ ich in mein Kämmerlein,                    I will go to my little room,
[Dunkles Kämmerlein,]                           [my dark little room,]
Weine, wein’ um meinen Schatz,                  and weep, weep for my darling,
Um meinen lieben Schatz!                        for my dear darling!

Blümlein blau! Verdorre nicht!                  Blue flower! Do not wither!
Vöglein süss! Du singst auf grüner Heide.       Sweet little bird! You sing on the green heath!
Ach, wie ist die Welt so [schön!]               Alas, how can the world be so fair?
[Zikuth! Zikuth!]                               [Chirp! Chirp!]
Singet nicht! Blühet nicht!                     Do not sing; do not bloom!
Lenz ist ja vorbei!                             Spring is over.
Alles Singen ist nun aus.                       All singing must now be done.
Des Abends, wenn ich schlafen geh’,             At night when I go to sleep,
Denk’ ich an mein Leide.                        I think of my sorrow,
An mein [Leide!]                                of my [sorrow!]

Gustav Mahler                                   Gustav Mahler

 Robert Schumann                                 Robert Schumann
 Der arme Peter                                  Poor Peter

Der Hans und die Grete tanzen herum,            Hans and Grete dance around
Und jauchzen vor lauter Freude.                 and cheer with loud joy.
Der Peter steht so still und so stumm,          Peter stands so still and mute,
Und ist so blass wie Kreide.                    and is as pale as chalk.
Der Hans und die Grete sind Bräut’gam und       Hans and Grete are bride and groom,
Braut,                                          flashing in their wedding clothes.

              24
sung texts                                                           E

Und blitzen im Hochzeitgeschmeide.             Poor Peter bites his nails
Der arme Peter die Nägel kaut                  and goes about in workday clothes.
Und geht im Werkeltagkleide.                   Peter speaks softly to himself,
Der Peter spricht leise vor sich her,          gazing gloomily at the pair:
Und schauet betrübet auf beide:                ‘Ah, if I weren’t so sensible,
‘Ach! wenn ich nicht gar zu vernünftig wär’,   I might do myself harm.’
Ich täte mir was zu leide.’

‘In meiner Brust, da sitzt ein Weh,            ‘Within my heart there lies an ache
Das will die Brust zersprengen;                that will break my heart apart;
Und wo ich steh’ und wo ich geh’,              wherever I stay, wherever I go,
Will’s mich von hinnen drängen.                it is always pushing me onward.
Es treibt mich nach der Liebsten Näh’,         It drives me to my beloved’s presence,
Als konnt’s die Grete heilen;                  as if Grete could heal it;
Doch wenn ich der ins Auge seh’,               but when I look her in the eye,
Muss ich von hinnen eilen.                     I must hurry away from there.
Ich steig’ hinauf des Berges Höh’,             I climb to the heights of the mountain,
Dort ist man doch alleine;                     for there one can be alone;
Und wenn ich still dort oben steh’,            and when I stay up there silently,
Dann steh’ ich still und weine.’               then I stand mutely and weep.’

Der arme Peter wankt vorbei,                   Poor Peter staggers past,
Gar langsam, leichenblass und scheu.           quite slowly, as pale as a corpse, and shy.
Es bleiben fast, wie sie ihn sehn,             When they see him,
Die Leute auf den Strassen stehn.              the people in the street almost stop in their
Die Madchen flüstern sich ins Ohr:             tracks.
‘Der stieg wohl aus dem Grab hervor.’          Maidens whisper in one another’s ears:
Ach nein, ihr lieben Jüngfraulein,             ‘Surely he has risen from the grave!’
Der steigt erst in das Grab hinein.            But no, dear young girls,
Er hat verloren seinen Schatz,                 he has not yet climbed into his grave.
Drum ist das Grab der beste Platz,             He has lost his love; therefore the grave is the
Wo er am besten liegen mag,                    best place for him. There he might best lie and
Und schlafen bis zum Jüngsten Tag.             sleep until Judgment Day.

Heinrich Heine

                                                                              25
sung texts                                       E

 Franz Schubert                  Franz Schubert
 Du bist die Ruh’                You are peace

Du bist die Ruh’,               You are peace,
der Friede mild,                The mild peace,
die Sehnsucht du,               You are longing
und was sie stillt.             And what stills it.

Ich weihe dir                   I consecrate to you
voll Lust und Schmerz           Full of pleasure and pain
zur Wohnung hier                As a dwelling here
mein Aug’ und Herz.             My eyes and heart.

Kehr’ ein bei mir,              Come live with me,
und schliesse du                And close
still hinter dir                quietly behind you
die Pforten zu.                 the gates.

Treib’ andern Schmerz           Drive other pain
aus dieser Brust!               Out of this breast
Voll sei dies Herz              May my heart be full
von deiner Lust.                With your pleasure.

Dies Augenzelt,                 The tabernacle of my eyes
von deinem Glanz                by your radiance
allein erhellt,                 alone is illumined,
O füll es ganz!                 O fill it completely!

Friedrich Ruckert (1788-1866)

 Johannes Brahms                 Johannes Brahms
 Da unten im Tale                Down in the valley there

Da unten im Tale                Down in the valley there
Läuft’s Wasser so trüb          the water flows so sadly,
Und i kann dirs nit sagen,      and I can’t tell you
I hab di so lieb.               that I love you so.
Sprichst allweil von Lieb,      You always speak of love,

              26
sung texts                                                  E

Sprichst allweil von Treu’             You always speak of fidelity,
Und a bissele Falschheit               but a bit of falsehood
Is a wohl dabei!                       is always there too.

Und wenn i dir’s zehnmal sag,          And if I tell you ten times,
Das i di lieb,                         that I love and like you,
Und du willst nit verstehen,           and you do not want to understand,
Muss i halt weiter gehn.               then I will have to move on.

Für die Zeit, wo du g’liebt mi hast,   For the time that you have loved me,
Dank i dir schön,                      I thank you kindly,
Und i wunsch, dass dir’s anderswo      and I wish that somewhere else
Besser mag gehn.                       things may go better for you.

Volkslied

 Franz Schubert                         Franz Schubert
 Abendstern                             Evening Star

Was weilst du einsam                   Why do you linger
an dem Himmel,                         alone in the sky,
O schöner Stern?                       o beautiful star?
und bist so mild;                      and you are so mild;

Warum entfernt                         Why does
das funkelnde Gewimmel                 the sparkling crowd
Der Brüder sich von deinem Bild?       of your brothers shun your sight?

So solltest du zu ihnen gehen,         So you should go to them,
Bist du der Liebe, zaud’re nicht!      if you are love; do not delay!
Wer möchte denn dir widerstehen?       Who could then withstand you?

Du süsses eigensinnig Licht.           You sweet but stubborn light.
‘Ich bin der Liebe treuer Stern,       ‘I am the star of true love,
Sie halten sich von Liebe fern.’       and they keep far away from Love.’
‘Ich sae, schaue keinen Keim,          ‘I sow, but see no shoot,
Und bleibe trauernd still daheim.’     and so I remain here, mournful and still.’

Johann Mayrhofer (1787-1836)

                                                                       27
sung texts                                                           E

 Johannes Brahms                                 Johannes Brahms
 Über die Heide                                  Across the heath

Über die Heide                                  Across the heath
hallet mein Schritt;                            my step resounds;
Dumpf aus der Erde                              The dull echo from the earth
wandert es mit.                                 wanders with me.

Herbst ist gekommen,                            Autumn has arrived,
Frühling ist weit,                              Spring is far away -
Gab es denn einmal selige Zeit?                 Was there once, then, a time of bliss?

Brauende Nebel                                  Brewing mists surround me
geistern umher,                                 like ghosts,
Schwarz ist das Kraut und der Himmel so leer.   Dark is the vegetation, and the sky so empty.

Wär’ ich nur hier nicht                         Would that I had not
gegangen im Mai!                                come here in May!
Leben und Liebe –                               Life and love -
wie flog es vorbei!                             how they flew by!

Theodor Storm (1817-1888)

 Franz Schubert                                  Franz Schubert
 Am Tage aller Seelen                            On all Souls’ Day

Ruh’n in Frieden alle Seelen,                   Rest in peace, all souls
Die vollbracht ein banges Quälen,               who have had done with anxious torment,
Die vollendet süssen Traum,                     who have had done with sweet dreams
Lebenssatt, geboren kaum,                       who, sated with life and hardly born,
Aus der Welt hinüberschieden:                   have departed from this world:
Alle Seelen ruh’n in Frieden! [...]             all souls rest in peace! (…)

Johann Georg Jacobi (1740-1814)

 Gustav Mahler                                   Gustav Mahler
 Ich hab’ ein glühend Messer                     I have a red-hot knife

Ich hab’ ein glühend Messer,                    I have a red-hot knife,
Ein Messer in meiner Brust,                     a knife in my breast.

               28
sung texts                                                         E

O weh! Das schneid’t so tief              O woe! It cuts so deeply
In jede Freud’ und jede Lust.             into every joy and delight.
Ach, was ist das                          Alas, what an evil
für ein boser Gast!                       guest it is!
Nimmer halt er Ruh’,                      Never does it rest
nimmer halt er Rast,                      or relax,
Nicht bei Tag, noch bei Nacht, wenn ich   not by day or by night, when I would sleep.
schlief.                                  O woe!
O Weh!

Wenn ich in dem Himmel seh’,              When I gaze up into the sky
Seh’ ich zwei blaue Augen steh’n.         I see two blue eyes there.
O Weh!                                    O woe!
Wenn ich im gelben Felde geh’,            When I walk in the yellow field,
Seh’ ich von fern das blonde Haar         I see from afar her blond hair
Im Winde weh’n.                           waving in the wind.
O Weh!                                    O woe!

Wenn ich                                  When I
aus dem Traum auffahr’                    start from a dream
Und höre klingen                          and hear the tinkle of h
ihr silbern’ Lachen,                      er silvery laugh,
O Weh!                                    O woe!
Ich wollt’, ich lag                       Would that I lay
auf der schwarzen Bahr’,                  on my black bier -
Könnt’ nimmer die Augen aufmachen!        Would that I could never again open my eyes!

Gustav Mahler

 Gustav Mahler                             Gustav Mahler
 Ich bin der Welt abhanden gekommen        I am lost to the world

Ich bin der Welt                          I am lost
abhanden gekommen,                        to the world
Mit der ich sonst                         with which I used to waste
viele Zeit verdorben,                     so much time,
Sie hat so lange                          It has heard nothing
nichts von mir vernommen,                 from me for so long
Sie mag wohl glauben,                     that it may very well believe
ich sei gestorben!                        that I am dead!

                                                                          29
sung texts                                                                   E

Es ist mir auch gar nichts                          It is of no consequence
daran gelegen,                                      to me
Ob sie mich für gestorben hält,                     Whether it thinks me dead;
Ich kann auch gar nichts                            I cannot
sagen dagegen,                                      deny it,
Denn wirklich bin ich                               for I really am dead
gestorben der Welt.                                 to the world.

Ich bin gestorben                                   I am dead to
dem Weltgetümmel,                                   the world’s tumult,
Und ruh’ in einem stillen Gebiet!                   And I rest in a quiet realm!
Ich leb’ allein in meinem Himmel,                   I live alone in my heaven,
In meinem Lieben,                                   In my love
in meinem Lied!                                     and in my song.

Friedrich Ruckert

                                    translations
                                  Die Vögel, David Gordon / Heidenröslein, Walter Meyer /
                                  Trockne Blumen, Die zwei blauen Augen von meinem Schatz, Emily
                                  Ezust / Es fiel ein Reif, David Kenneth Smith / Ging heut’ morgen übers
                                  Feld, Emily Ezust / Sonne scheint nicht mehr, Londa Godry / In der
                                  Fremde, Celia Sgroi / Wenn mein Schatz Hochzeit macht, Der arme Pe-
                                  ter, Emily Ezust / Du bist die Ruh’, Lynn Thompson / Da unten im Tale,
                                  Abendstern, Über die Heide, Am Tage aller Seelen, Ich hab’ ein glühend
                                  Messer, Ich bin der Welt abhanden gekommen, Emily Ezust

              30
Klarafestival 2018                             highlights

                       Mon 26.3                 Tue 27.3
                                                & Wed 28.3

NIGHT OF THE
UNEXPECTED
Frank Agsteribbe,
Ex Novo Ensemble &
Valentina Coladonato,                  LOOPSTATION
BL!NDMAN [sax], Kopi                   Ontroerend Goed
& Luwak                                & HYOID
                                   .

                        Thu 29.3                    Fri 30.3

                                       ST LUKE PASSION
IN C MALI                              Danish National
Africa Express,                        Symphony Orchestra
s t a r g a z e & Poliça               & James MacMillan

                                                    31
BOZAR PATRONS

Monsieur et Madame Charles Adriaenssen • Madame Geneviève Alsteens • Madame Marie-
Louise Angenent • Monsieur et Madame Etienne d’Argembeau • Comte Gabriel Armand
• Comte et Comtesse Christian d’Armand de Chateauvieux • Monsieur Laurent Arnauts •
Monsieur et Madame Laurent Badin • Baron en Barones Jean-Pierre de Bandt • Monsieur
Erard de Becker • Monsieur et Madame Roger Bégault • Madame Marie Bégault • Monsieur
Jan Behlau • Monsieur Jean-François Bellis • Baron et Baronne Berghmans • Monsieur
Tony Bernard • Baron en Barones Luc Bertrand • De Heer Stefaan Bettens • De Heer en
Mevrouw Carl Bevernage • Madame Bia • Mevrouw Liliane Bienfet • Monsieur Philippe
Bioul • Mevrouw Roger Blanpain • Madame Laurette Blondeel • Monsieur et Madame
Mickey Boël • Comte et Comtesse Boël • De heer en Mevrouw Michel Bonne • Monsieur
Vincent Boone • Monsieur et Madame Thierry Bouckaert • De Heer en Mevrouw Alfons
Brenninkmeijer • Ambassadeur Dr. Günther Burghardt en Mevrouw Rita Burghardt-Byl
• Mevrouw Helena Bussers • Baron Cardon de Lichtbuer • Monsieur et Madame Michel
Carlier • Monsieur et Madame Hervé de Carmoy • Monsieur Robert Chatin • Prince et
Princesse de Chimay • Monsieur et Madame Christian Chéruy • Madame Marianne Claes •
Monsieur Nicolas Clarembeaux • Monsieur Jim Cloos • Madame Jean de Cock de Rameyen
• Monsieur Bernard de Cock de Rameyen • Comtesse Michel Cornet d’Elzius • Monsieur et
Madame Patrice Crouan • Prince Guillaume de Croÿ • De Heer en Mevrouw Géry Daeninck
• Monsieur et Madame Denis Dalibot • Monsieur et Madame Bernard Darty • Comte
Davignon • De Heer en Mevrouw Philippe De Baere • Monsieur Pascal De Graer • De heer
en Mevrouw Bert De Graeve • Mevrouw Brigitte De Groof • Baron Andreas De Leenheer •
Monsieur Michel Delloye • Monsieur et Madame Alain De Pauw • Monsieur Patrick Derom
• Monsieur Laurent Desseille • De heer Eric Devos • Monsieur Amand-Benoît D’Hondt •
Monsieur Régis D’Hondt • Madame Iro Dimitriou • De heer en Mevrouw Pieter Dreesmann
• M. Bruce Dresbach et Dr. Corinne Lewis • De Heer en Mevrouw Bernard Dubois • Madame
Sylvie Dubois • Monsieur et Madame Pierre Dumolard-Balthazard • Monsieur Paul Dupuy
• Mr. Graham Edwards • Madame Dominique Eickhoff • Madame Jacques E. François
• Madame Sophie de Galbert • De heer en Mevrouw Marnix Galle Sioen • Monsieur
Nikolay Gertchev • Monsieur Marc Ghysels • Monsieur et Madame Léo Goldschmidt • De
heer André Gordts • Comtesse Nadine le Grelle • Monsieur et Madame Pierre Guilbert •
Madame Nathalie Guiot • Monsieur Paul Haine • Monsieur et Madame Bernard Hanotiau
• De Heer en Mevrouw Philippe Haspeslagh • Monsieur Thierry Hazevoets • De Heer en
Mevrouw Pieter Heering • Monsieur Jean-Pierre Hoa • De Heer Xavier Hufkens • Madame
Christine Huvelin • Mevrouw Bonno H. Hylkema • Monsieur et Madame Fernand Jacquet
• Monsieur Maxime Jadot • Monsieur et Madame Jean-François Jans • Barones Janssen •
Baron et Baronne Paul-Emmanuel Janssen • Madame Patricia de Jong • Madame Elisabeth
Jongen • De heer en Mevrouw Martin Kallen • Monsieur et Madame Adnan Kandiyoti •
Monsieur Claude Kandiyoti • Monsieur Sam Kestens • Monsieur Peter Klein et Madame
Susanne Hinrichs • Dr. et Madame Klaus Körner • Monsieur Charles Kramarz • Madame
Jean-Jacques Kreglinger • Monsieur et Madame Charles Kriwin • Monsieur et Madame
Antoine Labbé • Madame Marleen Lammerant • Mademoiselle Alexandra van Laethem
• Madame Brigitte de Laubarede • Chevalier et Madame Laurent Josi • Monsieur Pierre
Lebeau • Monsieur et Madame François Legein • Monsieur et Madame Laurent Legein •
Monsieur et Madame Charles-Henri Lehideux • Monsieur Mark Le Jeune • Monsieur et
Madame Gérald Leprince Jungbluth • Madame Dominique Leroy • De Heer en Mevrouw
Thomas Leysen • Madame Florence Lippens • Madame Daphné Lippitt • Monsieur et
Madame Clive Llewellyn • Monsieur Manfred Loeb • Madame Marguerite de Longeville
• Comte et Comtesse Jean-Baptiste de Looz-Corswarem • Monsieur et Madame Thierry
Lorang • De heer Peter Maenhout • Madame Oscar Mairlot †• Monsieur et Madame Jean-
Pierre Mariën • Monsieur et Madame Jean-Pierre Marchant • Notaris Luc L. R. Marroyen •
De heer en Mevrouw Frederic Martens • Monsieur et Madame Yves-Loïc Martin • De heer
en Mevrouw Paul Maselis • Monsieur et Madame Dominique Mathieu-Defforey • Monsieur
Sie können auch lesen