Schölers leest Platt Schuljahr 3 4 - VORLESEWETTBEWERB - Schleswig-Holsteinischer Heimatbund
←
→
Transkription von Seiteninhalten
Wenn Ihr Browser die Seite nicht korrekt rendert, bitte, lesen Sie den Inhalt der Seite unten
Schölers leest Platt VORLESEWETTBEWERB 2021/2022 Schuljahr 3 - 4
Schölers leest Platt
Vorlesewettbewerb 2021/2022
Schirmherrschaft
Ministerin für Bildung, Wissenschaft und Kultur
des Landes Schleswig-Holstein
Karin Prien
Veranstalter des Wettbewerbs und Herausgeber der Textsammlung
Schleswig-Holsteinischer Heimatbund e. V.
Die Durchführung des Wettbewerbs wird unterstützt durch den
Büchereiverein Schleswig-Holstein e.V.
Der Wettbewerb wird gefördert durch die
schleswig-holsteinischen Sparkassen
3
Wat wi Ju vörweg noch seggen wullen …
Liebe Eltern, liebe Lehrkräfte, Liebe Schülerinnen und Schüler,
Im August 2020 nahm der Schleswig-Holsteinische Landtag einstimmig den vieles verändert sich im Bereich des Niederdeutschen, und Ihr werdet merken:
Antrag „Niederdeutsch ist Teil der schleswig-holsteinischen Identität“ an. Zwei „Schölers leest Platt“ – dieser große landesweite Schullesewettbewerb – verändert
Jahrzehnte zuvor hatte Schleswig-Holstein bereits zahlreiche Verpflichtungen sich mit! Das frische Heft, welches Ihr jetzt in Händen haltet, versammelt zahlreiche
der Europäischen Charta der Regional- und Minderheitensprachen für das neue Texte zwischen Science Fiction und Familiengeschichte; erstmals werden Eure
Niederdeutsche übernommen. Seit 2014 richtete das Land außerdem Lehrer die Sieger Eurer Schule per Onlineeingabe melden; und beim vorherigen
Modellschulen ein, an denen die Sprache Niederdeutsch systematisch Wettbewerb, als Corona uns dazu zwang, haben wir diesen kurzerhand digital
vermittelt wird. Deren Zahl war inzwischen von ursprünglich 27 auf mehr zu Ende geführt. Klar! – Auf alle Eventualitäten sind wir auch dieses Mal wieder
als 40 angewachsen. Alle, die die plattdeutsche Sprache mögen, haben sich gefasst: Neues entwickeln – Bewährtes erhalten! So läuft das bei „Schölers leest
gefreut: Politik hatte den Wert des Niederdeutschen erkannt und meinte es Platt“ schon seit mehr als vierzig Jahren. Wer mag ausrechnen, wieviele tausend
offensichtlich ernst mit diesem „Teil der schleswig-holsteinischen Identität“. Schüler in dieser Zeit schon durch den Wettbewerb mit der plattdeutschen
Sprache in Berührung kamen und sie als etwas Wunderbares kennen lernten?
Seit dem Januar 2021 setzt sich nun ein Bündnis vieler Gruppen und Verbände unter
der Überschrift „Funklock stoppen!“ dafür ein, dass auch der öffentlich-rechtliche Die schleswig-holsteinischen Sparkassen und die Sparkassenstiftung
Rundfunk in Deutschland tätig wird: Das Vorbild anderer „Kleine Sprachen“-Sender in Schleswig-Holstein sind Förderer und Partner von „Schölers leest Platt“,
Europa vor Augen, wird die Forderung nach einem plattdeutschen Radiosender laut. der Schleswig-Holsteinische Heimatbund führt den Wettbewerb durch,
tatkräftig unterstützt vom Büchereiverein Schleswig-Holstein, vom IQSH,
Mitten im Leben, mitten im Alltag, mitten in der Kultur unseres Landes – da geben
vom NDR sowie von den Niederdeutschen Zentren in Mölln und Leck.
wir dem Plattdeutschen seinen angemessenen Platz. Und „Schölers leest Platt”
Ja, und was wäre diese Kampagne ohne die fantastischen Menschen, die
gehört dazu.
„Schölers leest Platt“-Lesungen in Schulen, Büchereien, Theatern und
anderen Veranstaltungszentren auf die Beine stellen? Ihnen und den genannten
Institutionen gebührt Dank – und ganz besonders natürlich Euch und Euren
Lehrern sowie Angehörigen, die Euch bei diesem Wettbewerb begleiten!
Euch und der ganzen großen „Schölers leest Platt“-Familie wünschen wir
wunderbare Veranstaltungen mit lautem Applaus, guten Geschichten und
außergewöhnlichen Augenblicken. Toll, dass Ihr dabei seid. Vorhang auf;
wir freuen uns auf Euren Auftritt!
Karin Prien Oliver Stolz
Ministerin für Bildung, Wissenschaft und Kul- Präsident des Sparkassen- und Giroverbandes
tur des Landes Schleswig-Holstein für Schleswig-Holstein und Vorsitzender des
Stiftungsrates der Sparkassenstiftung
Schleswig-Holstein
Oke Simons Dr. Jörn Biel
Geschäftsführer des Büchereivereins Präsident des Schleswig-Holsteinischen
Schleswig-Holstein Heimatbundes
4 5– 1/1 –
He suust so gau, dat he to Malöör Blaulicht op, so as bi de Füerwehrau-
40 kümmt un lang hensleit. Man to’n Glück tos“, seggt de ganz junge Swienegel,
hett he sien niegen Fohrradhelm op den 65 „of dat sowat gifft?“
Kopp, un dor passeert nix. He steiht op, „Dat weet ik nich“, seggt Stups, „ik
kloppt sik den Schiet vun de Büx un snack mal mit Lars.“
„Dat kann so nich wiedergahn, wi mööt 20 „In de Natur helpt uns Stickelhemd verswinnt in‘t Huus. Lars is en goden Dat deit he, un Lars maakt mit sien Frün-
dor wat ünnernehmen!“, meent Stups, afsluut perfekt, noch nich mal Voss un 45 Fründ vun de Swienegels, he versteiht nen en Sammelakschoon un kriggt över
de Baas vun de Swienegels to sien Kol- Dass kriegt uns bi den Wickel. Blots sogor de Swienegelspraak. 70 hunnert Helme op ’n Dutt 4, man keen
legen. Üm un bi dörtig Swienegels sünd de Technik, de haut de Natur in’n Dutt. „Dat weer doch jüst dat Richtige för mit Blaulicht. Op den Böhn 5 bi sien Opa
5 tosamenkamen un wüllt raatslagen. Se Mien Fründin Pinnie is wohrschienlich uns“, juucht Stups, „dat kunn uns finnt he sogor noch en Pickelhuuv, de
dreept sik all veer Weken in Hein sien 25 ok wat tostött. Wi hebbt jeedeen Avend helpen!“ sien Ururopa in den Krieg bruukt harr.
Hoff. In den Hupen vun Holt, Busch, tosamen en Appel vertehrt. Man de 50 „Wat denn?“ fraagt de annern Swien- „Den sett ik mi op“, grient Fridolin,
Sprock1 un Steen köönt se sik fein ver- letzten Daag is se nich kamen, un ik kau egels. 75 „wenn denn en Auto över mi föhrt, hett
stoppen2. Ok dat Gras is nich so kort alleen op mien Appel rüm!“ „Na, hebbt ji dat denn nich mitkregen?“ he Plattfoot.“
10 meiht, se finnt dor en Barg Snicken un „Wi kunnen je man över den Zebrastrie- wunnert sik Stups. Un wenn du nu merrn op de Straat en
Wörms to freten. Nu fallt bald de rie- 30 pen lopen“, kümmt de eerste Vörslag Un denn vertellt he, dat Lars ahn Fohr- Helm sühst, föhr vörsichtig! Wohrschien-
pen Appels daal, lecker Boskopp. Ok en vun en ganz jungen Swienegel. 55 radhelm wiss un wohrhaftig en groot lich is dor en Swienegel ünner. Villicht
Swienegel is en Slickermuul. „Dat warrt nix“, antert Flinki, „dor gifft Lock in’n Kopp hebben wöör. Man över 80 kriggst du sogor mit, wodennig 6 he den
„Dat warrt jümmers mehr Autos op de dat nich noog vun, un de gellt blots för so’n Helm, dorvun weer he övertüügt, Helm en beten anböört, dormit he weet,
15 Straat. Se föhrt uns all doot! Üm un bi de Minschen. För uns pedd3 nüms op kunn sogor en Auto föhren, un dor pas- wo sien Weg langsgeiht. Un wenn du
fiefhunnertdusend Swienegels hebbt se 35 de Brems.“ seer nix. Un männich en Auto wöör üm noch een över hest, denn legg den man
letzt Johr plattföhrt!“ Un as se so spekuleert un sinneert, 60 den Helm wiss en Bagen maken. All in dien Hoff, dor warrt sik wiss een vun
De annern mööt em Recht geven. Un seht se, dat Lars, Hein sien lüttsten finnt den Infall vun Stups grootoordig. 85 de lütten Swienegels över freuen.
Flinki, Stups sien Fru, seggt: Söhn, op Fohrrad na Huus kümmt. „Ik much geern en Helm hebben mit – Heike Hannig –
1 Reisig 3 tritt 4 Haufen Wöör: 540
2 hier: verstecken 5 Dachboden
6 wie
6 7– 1/2 –
Föhren, un wi kaamt nich na Däänmark.“ 50 Un do drööm ik, Tina weer Professo-
„So“, dach ik, „nu gifft se Roh.“ Man se rin worrn, un ik müss „Fru Professorin
keem al mit de neegste Fraag: „Worüm Bellmann“ to ehr seggen. Man nu kreeg
30 bün ik ik un nich du – un worüm büst ik en Lachanfall. Tina – Fru Professorin
du nich ik?“ Do kreeg se en Lachanfall. Bellmann! As ik Papa un Mama vun
„Dat is keen Spaaß!“ see ik giftig, „Du 55 mien Droom vertellen dee, do see Papa:
ik? Un ik so‘n Quasseltant as du? Ne, „Keen veel nadenkt un veel fraagt, de
blots dat nich!“ warrt mal ganz slau.“
35 Nu keek ik op de Klock un see: „Wenn Do see ik: „Gott – is Gott gerecht? Över
du twee Minuten dien Klapp höllst, denn de Fraag denk ik nu al de ganze Tiet na,
Ik heet Malte, Malte Bellmann. Ik gah Verdammi! – Dor fallt mi nix to in. Papa kriggst du en Kaugummi.“ Man na een 60 man ik weet nich …“
in de veerte Klass. Mien Swester Tina 15 leggt dat Blatt weg un seggt: „Tööv 1 Minuut see se: „Worüm seggt een to Do see Papa: „Dat gifft Saken, de köönt
geiht noch in den Kinnergoorn. Ik segg mal – de Fraag is gor nich dösig. Man Swien ‚Swien‘? Ik worr Grunz seggen. wi nich begriepen. Man wichtig is, dat wi
di – dat is keen Vergnögen, en Swester dor mutt ik nadenken. Fraag morgen 40 Grunz passt doch veel beter to Swien as gerecht sünd: Du, Mama, ik, elkeen. Dat
5 as Tina to hebben. De nervt un nervt un noch mal!“ Papa weet, dat se dor mor- ‚Swien‘, nich?“ „Jo“, see Papa, un he is nich ümmer eenfach. Man liekers, wi
nervt. Un se fraagt un fraagt un fraagt. gen nich wedder vun anfangt, denn hett grunz, dat een meist denken kunn, Tina 65 mööt uns Möög geven. Tominnst dat.“
Se fraagt een noch de Botter vun‘t 20 se al hunnert anner Fragen. harr dütmal Recht. Man – oh Wunner – Ik schuul4 vörsichtig na Tina röver. Se
Broot, seggt Papa. An‘n leegsten2 weer dat, as wi mit dat nu weer se en ganze Tiet still. Un ik dach, sleep ümmer noch.
To‘n Bispeel fraagt se: „Köönt Apen Auto na Däänmark ünnerwegens we- 45 wenn se dat teihn Minuten uthöllt, denn Tina – Fru Professorin Bellmann, dach
10 singen?“ „Woto will se dat weten?“ ren. Wi weren man jüst vun de Hoff kriggt se den Oskar, un ik schuul mal na ik – do müss ik wedder lachen, un ik
denk ik, „is doch schietegaal, wat Apen steed daal3, do fraag se: „Sünd wi al ehr röver. Man – dree mal oh Wunner! 70 see: „Slau is se nu al. Man – se is en
singen köönt or nich“ Man do kümmt 25 dor?“ „Ne!“, see ik kort, „Un nu hool Se sleep. Nu weer dat ganz still in dat lütt Nervensaag!“
al de neegste Fraag: „Is Gott gerecht?“ dien Babbel, anners nervst du Papa bi‘t Auto, un do sleep ik ok in. – Hans Wilkens –
1 warte 4 schielte; sah verstohlen Wöör: 495
2 schlimmsten
3 herunter, runter, herab
8
6 9
7– 1/3 –
Op de Straat stunn en Kind un blarr. Do „Jo“, see de Wulk, „de is dor na de
keem de Wind anflegen – huiii! 35 Sünn flagen.“
„Worüm weenst du denn?“, fröög de Do suus de Wind wieder na baven –
Wind. huiii! – un fröög de Sünn: „Hest du nich
5 „Mien Luftballon is wegflagen“, see en Luftballon flegen sehn?“
dat Kind. „Jo“, see de Sünn, „dor baven2 flüggt
„Gah man na Huus“, see de Wind. „Ik 40 he jo.“
will mal kieken, wat ik dien Luftballon Do flöög de Wind na den Luftballon
finnen do.“ hen – huiii! – un blaas em ümmer vör
10 Dat Kind gung na Huus, un de Wind sik her. He blaas em vörbi an de Sünn,
flöög wieder. He flöög na den Boom – de Wulk, den Fleger, den Vagel, den
huiii! – un fröög em: „Hest du nich en 45 Karktoorn, den Boom.
Luftballon flegen sehn?“ Man dat weer al laat3 worrn, un dat
„Jo“, see de Boom, „de is dor na den Kind slööp al in sien Bett, as de Wind
15 Karktoorn flagen.“ vör dat Huus weih.
Do suus de Wind wieder na baven – „Woans4 kaam ik blots na dat Huus
huiii! – un fröög den Karktoorn1: „Hest 50 rin?“, dach de Wind. He rüddel an de
du nich en Luftballon flegen sehn?“ Finstern un Dören, man se güngen nich
„Jo,“, see de Karktoorn, „de is dor na apen. He suus na den Schosteen5, man
20 den Vagel flagen. de leet em ok nich rin. Do nehm de
Do suus de Wind wieder na baven – Wind en Dacktegel vun dat Dack af un
huiii! – un fröög den Vagel: „Hest du 55 blaas den Luftballon dörch dat Lock na
nich en Luftballon flegen sehn?“ dat Huus rin.
„Jo“, see de Vagel, „de is dor na den As de Vadder den annern Morgen dat
25 Fleger flagen.“ Lock in dat Dack seeg, do schimp he
Do suus de Wind wieder na baven – op den Wind. Man dat Kind lach, as dat
huiii! – un fröög den Fleger: „Hest du 60 sien Luftballon wedderseeg, un see:
nich en Luftballon flegen sehn?“ „Dat weer doch en leven Wind.“
„Jo“, see de Fleger, „de is dor na de Dat Lock in´t Dack hett denn de
30 Wulk flagen.“ Dackdecker wedder tomaakt.
Do suus de Wind wieder na baven –
huiii! – un fröög de Wulk: „Hest du nich
en Luftballon flegen sehn?“ – Heinrich Hannover –
1 Kirchturm 2 da oben Wöör: 383
3 spät
4 wie
10 5 Schornstein
11– 1/4 –
Mama strakelt mi över mien Kopp un vör teihn Maanden söven worrn is un
drückt mi an ehr Bost. Smilla steckt eh- vunmorgen dootbleven is.
Jeedeen Morgen Klock halvig söven as wenn he slöppt. Hermine sitt neven ren Kopp dör de Döör un fraagt: „Wat is Frau Hansen finnt dat heel modig, dat ik
pingelt mien Wecker. Denn bün ik noch 20 Fred un kiekt ganz trurig. Ik maak de 40 denn hier los?“ 60 vun Fred snackt heff. In de Paus kummt
mööd un mag gor nich opstahn. Aver Döör vun den Käfig op un strakel eerst „Fred is doot!“ segg ik un kann gor nix Paul na mi un vertellt mi, dat sien Bro-
Fred un Hermine, mien Meerswien, Hermine un denn Fred mit mien Wies- sehn vör luder Tranen. der Jan ok Meerswien hett un dat de
5 warrt denn ok waken un maakt Radau in finger. Denn fangt ok Smilla an to wenen. jüst Jungen kregen hebbt.
ehren Käfig. Se hebbt Hunger un wüllt, Aver Fred warrt nich waken. He is ok gor Mama röppt bi uns Lehrerin an un seggt He seggt: „Wenn du Lust hest, kannst
dat ik Foder bring. Se sünd as mien We- 25 nich warm, un sien lütten Knoopogen 45 Bescheed, dat wi vundaag en beten la- 65 du uns besöken un di en Meerswien
cker Nummer twee. sünd to. Ik will Hermine ut den Käfig rut- ter kaamt. utsöken!“
Vundaag kann ik Fred un Hermine meist laten, aver se will bi Fred blieven. Ik bün Ik kann nix eten, un ik mag nich na Dat finn ik goot! Tohuus vertell ik Mama,
10 nich hören. Aver villicht maakt ok mien bang un roop luut: „Mama, M-a-m-a, School gahn. Wi gaht denn doch to de Papa un Smilla dorvun.
Süster Smilla to veel Krach in de Baad- kannst du gau kamen?“ drütte Stünn hen. In de School snackt All freut sik mit mi.
stuuv. Oder de Vagels piept buten so 30 Mama kummt de Trepp hooch, kiekt mi, 50 wi in Bio över Huusdeerten. Ik höör 70 As ik dat Hermine vertell, kiekt se mi an,
luut, mien Finster is ja apen. Fred un Hermine an un nimmt mi in den blots mit een Ohr to. as wenn se mi versteiht.
Ik stah op un loop barfoot na mien Arm. Fru Hansen vertellt uns, dat Meerswien Ik nehm ehr mit, wenn ik Jan besöök.
15 Meerswien. Ik denk, dat se sik wiss „Ach Ben, ik glööv, Fred is dootbleven1.“ blots veer bet acht Johr oolt warrt. Se Denn kann Hermine sik en niegen
wedder achter de Schaukel versteekt. „Dat kann doch gor nich angahn“, blarr fraagt, wokeen vun uns en Huusdeert Meerswienmann utsöken.
Aver dor sünd se nich. Fred liggt op 35 ik luut. „He is doch Hermines Mann un 55 hett. Ik mell mi nu doch un vertell vun
den Bodden vun den Käfig un süht ut, mien Fründ!“ Fred un Hermine. Ik segg ok, dat Fred – Ut: Paul un Emma un ehr Frünnen –
1 oft 1 gestorben 3 schon 5 Krebs Wöör: 479
4 schmunzeln
12 13– 1/5 –
25 to scheten. Dat is nich so eenfach un Se kettelt em all. He warrt waken un
klappt nich glieks. Aver Öven maakt den 50 weet eerstmal gor nich, wat los is. Dor
Meister. mööt se allemann lachen. „Kelle, stah
As de Jungs un Deerns en Tietlang Foot- op, wi wüllt noch en beten Football
ball speelt hebbt, schüllt se sik eerstmal spelen!“ Wat? … Kloor, he is wedder
30 verpuusten. Se mööt sik op den Rasen waken un vull Knööv un steiht al wed-
henleggen un deep Luft halen. „Nu 55 der op de Been. Blots tohuus Vadder
köönt ji wedder opstahn“, meent de nix dorvun vertellen, dat he inslapen is!
Trainersche na fief Minuten. Dat doot se Aver villicht is dat Vadder je domals ok
denn ok. Blots Kelle blifft liggen. Wat is so gahn, as he en lütten Jung weer un
35 los? Weer dat toveel för em dat eerste mit Footballspelen anfüng.
Maal? Se maakt sik all Sorgen. De Trai- 60
Kelle heet de Jung natürlich nich. Dat Towass . Deerns sünd ok dorbi, un de
4
nersche böögt sik na em daal un fraagt: In de Twüschentiet is Kelle to en goden
is blots sien Ökelnaam1. Sien richtigen köönt ok goot Football spelen. Över- „Kelle, wat is mit di? Büst du krank?“ Footballer ranwussen un slöppt ok nich
Naam is Kjell. Man nüms seggt dat to 15 haupt: Kelle is dorför, dat allens gerecht Wat is mit den Jung los? Hett he Buuk mehr in, wenn mal Paus anseggt is. Vun
em. Op sien Trainingsantog steiht ach- verdeelt warrt, ok dat Kinnerkriegen. He 40 weh? Leevt he överhaupt noch? Dat dat letzte Speel hett he en lütten Pokaal
5 tern „Kelle“ op. Un so kann dat ok blie- meent, de Mannslüüd schüllt de Jungs kann doch gor nich angahn! Jüst weer 65 mitbröcht, ofschoonst 5 sien Mannschop
ven. He hett dor nix gegen. kriegen un de Fruunslüüd de Deerns. he doch noch so goot toweeg un is mit gor nich wunnen hett. Den Pokaal hett he
Kelle schall nu bald na School kamen. Dat weer doch fein. de annern Kinner rümlopen. De Trainer- avends mit in‘t Bett nahmen un is dormit
Dor kannst nix bi maken. Aver Football- 20 Toeerst mööt de Kinner mal üm den sche böögt sik noch mal över em. Na, inslapen.
spelen mutt ok sien. Dat deit sien Vad- groten Sportplatz rümlopen üm sik 45 dat Hart kloppt noch, un deep Luft haalt Un dor is je woll ok nix gegen to seggen –
10 der je ok. Also geiht he hen un stellt sik warmtomaken. Denn deelt de Trainer- he ok. Blots siene Ogen sünd to. Wat 70 oder wat meent ji?
in‘n Vereen vör. De Trainersche 2 un all sche de Footballers in twee Gruppen in, fehlt den Bengel denn blots? … Gor nix!
de annern Maten 3 freut sik över den un se mööt versöken, den Ball in`t Door He is blots inslapen, deep un fast. – Brigitte Fokuhl –
1 Spitzname 4 Zuwachs 5 obwohl Wöör: 472
2 Trainerin
3 hier: Vereinskameraden
14 15– 1/6 –
„Eerst höör mi mal an!“, prööt3 de 50 ik, wat los is!“, reep he vergnöögt. „Ji
Katteker un hüpp op en Granitsteen. hebbt jo noch gor keen Steert kregen!“
„Ik kann kleien4 as en Katt un Nööt Do kregen all de Deerten en Steert, so
30 bieten, dat dat knackt. Aver wenn dat as se em an´n besten bruken kunnen.
Undeert vun Moord5 achter mi is un ik Dat Peerd kreeg en lange Sweep, üm
vun baven ut den Eekboom springen 55 de Flegen wegtojagen. De Hahn kreeg
will, denn fall ik ümmer verkehrt. Op en bunten Fedderbusch, dor kunn he
de Been will ik daal6, un op den Kopp mit över den Hoffplatz stolzeren. Un
35 kaam ik daal. Un dat deit weh, segg ik de Katteker kreeg en Steert so groot,
di, un ganz benüsselt warr ik dorvun, un grötter as he sülven, dor seil9 he mit
Günt achter den Pariner Barg, wo Him- vun warrn! Lett sik dat nich mal anners ehr ik richtig wedder to mi kaam, hett 60 vun den Eekboom daal, as wenn he en
mel un Eer tohopenstööt1, dor kemen 15 maken?“ de Moord mi bi de Büx. Dreemal hett Vagel weer.
in ole Tieden mal de Deerten tosamen „Mit mi is dat ok nich richtig!“, reep de he mi al opfreten, un wat bi dat veerte Blots de Swienegel, de harr ünner´n
un wullen sik bi uns Herrgott beklagen. Hahn. „Ik kann woll düchtig kreihen un 40 Maal noch vun mi nablifft7, dat kannst di Doornbusch legen un de Tiet ver
5 „Herr Gott, kiek mal!“, see dat Peerd, heff en fürigen Kamm, un mit miene sülven utreken!“ slapen, un as he nu bi den Herrgott
so as du mi maakt hest, so is dat nich scharpen Sporen an de Fööt bün ik vör So kemen all de Deerten un harrn wat 65 ankeem, do harr de blots noch so en
richtig. Ik kann lopen as de Wind, un 20 keen Goos un keen Ganner bang. Aver to quesen, dat dor wat nich richtig an lierlütten10 Stummel vun Steert för em.
wenn ik achterut sla, denn sprütt de wenn ik mi vun achtern bekiek, denn ehr weer. Uns Herrgott stünn en Wiel Dorüm geiht de Swienegel ümmer
Sand bet na Curau. Aver wenn mi en kam ik mi vör as en ole Hehn, de nich 45 un sunn8. Villicht harrn se jo Recht, de eerst avends in´t Schummern11
10 lütte Fleeg ünner den Buuk kettelt, vun´t Ei kamen kann. Dor fehlt mi de Deerten, aver em full nix in, wat he spazeren.
denn kann ik mi kanten un kehren un Swung, de mi as Hahn tokümmt, un mit ehr opstellen schull. Toletzt see he: 70 He mag sien Stummelsteert nich
kann ehr doch nich langen2. Dat is en 25 dat mutt anners warrn, will ik di man „Dreiht ju all mal üm!“, un kiek, do güng wiesen.
Tostand, segg ik di, dor kannst verrückt seggen!“ em mit een Maal en Licht op. „Nu weet – Max Steen –
1 zusammenstoßen 3 schwatzte 8 besann sich, überlegte Wöör: 494
2 Hier: erreichen 4 kratzen 9 segelte
5 Marder 10 winzig kleinen
16 6 herunter, runter, hinab 11 Dämmerung
17
7 übrigbleibt– 1/7 –
Emmas Kuseng Emil fohrt jeedeen Dag dat Rad an de Siet stellt, en anner een slimm, dat de Dokter em opereren mutt. Huus, man he mutt ganz dull oppas-
mit sien Fohrrad na School. Vörgüstern hett sik över em böögt un em vörsichtig He hett en Scheen kregen un müss en sen. De Dokter ünnersöcht em noch-
hett he verslapen un is eerst Klock halvig op de Siet leggt. Liesen hett he mit Emil poor Daag in’t Krankenhuus blieven un mal un fraagt: „Hett di dat bi uns
acht losfohrt. Emil hett noch gau sien snackt. „Glieks kummt en Krankenwa- still liggen. gefullen, Emil?“ Emil grient: „Geiht so.
5 Helm opsett, ehr dat he los pedd is. 20 gen, bliev ganz still liggen. Ik glööv, du 35 Güstern hett sien Süster Sina em be- 50 Ik wörr geern nochmal kamen un en
Jüst as he in de Schoolstraat inbagen hest dat Been braken.“ Emil weer ganz söcht. „Na, wat maakst du denn för en Schoolpraktikum maken, wenn ik wed-
is, dor is en rode Auto um de Eck suust. witt in‘t Gesicht, he kunn gor nix seggen. Schiet!“ – „Woso? Ik heff mi doch blots der fit bün. Geiht dat?“ „Wullt du later
Meist is Emil mit sien Fohrrad in dat Intwüschen is Emils Mudder kamen, de hensmeten!“ Sina hett sik richtig freut, mal Dokter warrn?“ „Weet ik noch nich.
Auto rinfohrt. He kunn sik jüst noch op Schoolsekretärin hett ehr anropen. Denn dat ehr grote Broder al wedder Witzen Man ik much mi allens mal nipp un nau
10 de Siet fallen laten. Nu leeg he op den 25 weer ok al de Krankenwagen dor. De Sa- 40 maken kann. „Morgen dörv ik wedder 55 bekieken.“ – „Geiht kloor“, seggt de
Börgerstieg un kunn sik nich rögen. De nitäter hebbt Emil hoochnahmen un sünd na Huus! Hölpst du mi, wenn ik nich Dokter un gifft em de Hand. „Över-
Kopp hett em wehdaan – un in sien mit em af na dat Krankenhuus suust. alleen de Trepp hoochkamen kann?“ morgen kummst du aver nochmal to’n
Been hett dat staken un brennt as dull. Sien Mudder is em achterna fohrt. „Kloor, du kannst di op mien Schullern Ünnersöken.“
Vun all de Sieden sünd Minschen anlo- En poor Stünnen later weer dat kloor: afstütten.“
15 pen kamen. En junge Mann hett eerstmal 30 Emil hett dat Been braken, man nich so 45 Vundaag is dat sowiet. Emil dörv na – Ut: Paul un Emma un ehr Frünnen –
Wöör: 386
18 19– 1/8 –
25 Nüms1 hett mi klookkregen. Papa hett nich, denn is „Furor“ bald so doot as
Mama jüst vörreekt, wat bi den Veh- de Mars oder jichtenseen6 anner Kack-
dokter2 eenmal Wurmkur för Knolle planet.“
kossen deit. Ik weet nich, wat Wurm- 55 Ik dach an Mama un Papa.
kur is. Mama weer mal op Kur. Siet se „Kunnen ji mi woll en lütten Drüppen
30 wedder dor is, maakt se Yoga. Schull Leevde afgeven?“, fröög ik.
Knolle bi den Vehdokter Yoga maken? Harrn mien Öllern nich al lang slapen,
Ut de Achterdöör 3 bün ik rut un över denn harrn se sik sachts wunnert, dat
de Wisch hen na dat UFO. Dor weren 60 ik merrn in de Nacht mit en glinstern
twee Buteneerdsche4 un hebbt sik ehr Beker in de Hand na Huus kaam un dat
35 flegen Ünnertass bekeken. So richtige ik düssen glinstern Beker eenfach op
Aliens as ut dat Feernsehn weren dat. uns Hoff utkipp.
Een harr en Schruvenslötel in de Hand Anner Morgen kiek ik ünnen ut uns
un see: „Wi köönt gliek wieder, Käpt´n, 65 Kökenfenster. Ik seh, dat Horst op den
blots gau den Britzelkonverter uttu- Hoff liggt, un dat Knolle sik an em ran-
Mama un Papa hebbt sik ünnen mal Mama hett ehr veel strakelt un ümmer 40 schen, de is twei.“ kuschelt, un dat Horst Knolle vun Tiet
wedder streden. Ik leeg baven in mien leev mit ehr snackt. Buteneerdsche bi uns op de Wisch - to Tiet afslickt. Un as denn Papa sik
Bett. „Knolle kann hier nich blieven!“, 15 Bi den Larm, den Mama un Papa dat weer jo wat! „Moin!“, see ik. an´n Fröhstücksdisch ransett, do seggt
schimp mien Vadder, „Wi hebbt al maakt hebbt, kunn ik nich inslapen. Ik De beiden weren fründlich. Se hebbt 70 he to Mama: „Du, ik heff nadacht -
5 Horst, un dat langt.“ Mama schimp heff ut mien Fenster keken un mi mit- vertellt, dat se ünnerwegens sünd na villicht is en Wurmkur doch gor nich so
torüch: „Knolle blifft hier!“ eens düchtig verfeert. Wat weer dat? 45 „Furor“. Op den Planet „Furor“ is blots düer…“
Horst is uns Hund. Un Knolle is de – Buten op de düüster Wisch weren Krieg. Dorüm hett de galaktische Re- Ik heff denn na de Wulken keken, un
Katt, de uns körtens tolopen is. Wi 20 Lichter to sehn, de ut den Heven daals- geren ehr mit düssen Ruumtransporter dach so: „Dunnerslag – dat Leevdetüügs
harrn nie nich dacht, dat se bi uns weevt sünd. Ik dach: „Dat süht ut as vull mit Leevde losschickt. „Dörtigdu- 75 ut dat Weltall hett dat avers in sik!“
10 blifft. Horst hett ehr anblafft, wo he en UFO.“ Do mark ik: Dat is en UFO! send Liter Leevde5 kippt wi dor af, un Man worüm Knolle nu Yoga maken
man kunn. He hett ok ümmer ehr Fo- Heemlich heff ik mi antrocken un ut dat 50 denn kiekt wi mal. Veellicht verdreegt schall, dat weet ik bet hüüt noch nich…
der wegfreten. Man Knolle is bleven. Huus sleken. Utbüxen weer nich swoor. se sik wedder.“ see de Käpt´n. „Wenn – Carsten Dammann –
1 Niemand 6 irgendein Wöör: 496
2 Tierarzt
3 Hintertür
20 4 Außerirdische
21
5 Liebe– 1/9 –
Marius wahnt mit sien Öllern in en lütte
Fischerhütt. De steiht wiet af vun’t Dörp Marius will sien Redder weddersehn. As
ganz op de anner Siet vun de Bucht. De Fischer in’t Dörp maakt düsse Deer- he wedder richtig lopen kann, löppt he
Will he tofoot na School, mutt he een ten doot, wo se dat man köönt. Se seggt, 35 na den Strand. He hett en Korf mit Fisch Dat gift en groot Opsehn, as Marius ut
5 Stünn lang gahn. Dat is em mehrstens 20 dat de Delfinen ehr de Fisch wegfreet. dorbi. 50 dat Water stiggt. To geern harrn sien
to lang. Dorüm geiht he faken 1 nich hen Marius is bang för dat grote starke Deert. Den Delfin kann he vun wieden al sehn, Mitschölers ok so en Delfinfründ hatt.
na School. He geiht lever swümmen. Man de Delfin stuppst den Jung fründ- woans he ut dat Water springt. All wüllt se mit em spelen. Dat lett sik
An een Dag stött he bi’t Swümmen mit lich an. Marius smitt em Fisch to. De Delfin de Delfin gefallen. Man op sien Rüch rie-
den Foot an en giftige Quall. Miteens 2 „He will mit mi spelen, ehr he mi opfritt“, 40 lett 5, as freu he sik, Marius wedder to den, dat dörv blots Marius.
10 kann Marius sien Been nich mehr rögen. 25 denkt Marius. „Man ik warr üm mien Le- sehn. Vun do af an besöcht Marius sien 55 Nu kann dor nüms mehr an twiefeln,
He kann sik knapp över Water holen. To‘n ven kämpfen!“ Fründ jeedeen Morgen op den Weg hen dat de Delfin Marius vör dat Verdrinken
eersten Maal is he bang bi’t Swümmen He packt den Delfin an de Rüüchfloss… na School. De Jung un de Delfin warrt wohrt 6 hett.
in de See. Schull he dat noch schaffen Do passeert dat Wunnerbore. De Delfin Frünnen un bald dörv Marius sogor op De Fischer in’t Dörp sünd nu veel fründ-
bet an Land? dükert 3 nich weg. He swümmt mit Marius 45 den starken fründlichen Delfin rieden. licher to de Delfinen worrn. Un wenn
15 Miteens markt he en fasten glatten Kör- 30 suutje 4 hen na’t Över. An een Dag hett he en Idee. He will be- 60 sik en Delfin in en Fischernett verfangt,
per ünner sik. Marius verfeert sik. Dat is As he sien Öllern de Geschicht vertellt, wiesen, dat he nich lagen hett. He ridd denn laat se em foorts 7 wedder free.
en Delfin. glöövt se dat nich. op den Delfin hen na School. – Norbert Landa und Bernhard Oberdieck –
1 Oft 3 taucht 5 scheint; sieht so aus 6 bewahrt; gerettet Wöör: 406
2 plötzlich 4 sanft; behutsam 7 sofort
22 23– 1 / 10 –
Un ganz ünner dat Gedicht steiht: Zum 60 bunte Vagels. De Roos mit den sülvern
Andenken an deine Freundin Frauke. Sand gefallt mi noch an’n besten.
Oma vertellt mi, dat Frauke mal in de Oma ehr Poesiealbum is richtig fein.
40 School in de Bank neven ehr seten hett. Mien Frünnenbook ok. „Oma, schriffst
Dat is al ganz lang her. Nu leevt Frauke du mi en Gedicht in mien Frünnen-
Mien Oma hett mi en Frünnenbook sülven maalt un keen Foto inkleevt. nich mehr, se is ganz dull krank ween 65 book?“ Un Oma schrifft:
schenkt. Dat is richtig cool un ganz 20 Mien Oma seggt, se hett ok en un denn storven. So seggt Oma, un se
smuck. Op den Ümslag sünd ganz Frünnenbook ut de Tiet, as se Kind warrt en beten trurig dorbi. „Kiek mal, Mien Enkeldeen, mien Enkeldeern,
vele bunte Luftballons afbillt. Dorünner weer. Dat heet aver anners, dat heet 45 Oma, wat is denn dat för en smucke de mag so geern Geschichten hör’n.
5 steiht: All mien Frünnen. „Poesiealbum“. Roos?“ Ik bläder in dat Book wieder Un will se denn mal wedder los,
Binnen in sünd ümmer twee Sieden för „Wullt du di dat mal ankieken?“ – „Oh un finn en Kleevbild mit en Roos op. 70 denn schenk ik ehr en sülvern Roos.
en Fründ oder en Fründin. Dor kann een 25 ja, geern, Oma!“ – Oma söcht in ehr Bö- Dat süht ut, as weer dor sülvern Sand
ganz veel utfüllen: kerregal un wiest mi ehr Frünnenbook. opstreut. Dat gefallt mi! Denk du ümmer geern an dien Oma
Naam: Dat süht ganz anners ut as mien. Dat 50 Oma smuustert. „So en Roos heff ik ok
10 Geboortsdag: is veel lütter un hett en düüsterroden mal in en Album kleevt. Mit Klever ut Un denn maalt Oma mi noch en sülvern
Klass: Ümslag. Mit gollen Schrift steiht vörn en lütt Tuuv. De Biller müss man fröher 75 Roos in dat Book „Oh fein, Oma! Wat
Hobbies: 30 „Poesie“ op, un de Kanten vun dat Book fastbacken.“ du kannst!“
Wat för en Farv magst du geern? sünd ok gollen. Oma verkloort mi: „Dat Wi kiekt uns all de Sieden an. Oma leest Morgen nehm ik mien Frünnenbook mit
Wat för en Deert hest du tohuus? is Goldsnitt!“ Un denn wiest se mi dat 55 mi de lütten Gedichten vör. De mehrs- na School. Mal sehn, wat mien Lehrerin
15 Wat magst du op‘t leefst eten? Book vun binnen. Dor sünd gorkeen Fo- ten sünd mit en Füllfedder schreven un ok en Gedicht för mi hett!
Wokeen will, kann ok en Foto inkleven, tos vun ehr Frünnen binnen, dor is blots swoor to lesen. Welk hebbt sik nich so-
jüst so as bi mien Plattsnacker-Utwies. 35 wat schreven. Ik bookstabeer: Rosen, veel Möög geven. Man de Biller sünd
Welk vun mien Frünnen hebbt sik Tulpen, Nelken, alle Blumen welken … all smuck: Peer un Poppen, Blööm un – Ut: Paul un Emma un ehr Frünnen –
Wöör: 473
24 25Quellenverzeichnis Die Autoren
Die Texte sind für diese Sammlung orthographisch gegenüber der Vorlage vereinheitlicht Heinke Hannig
1/1
und zum Teil gekürzt worden. Geb. 1957, Realschullehrerin von 1980-1994, plattdeutsche Autorin,
lebt in Drelsdorf.
1/1 Heinke Hannig: Swienegel mit Helm. In: Geschichten vun dat Glück, Mohland 2004
1/2 Hans Wilkens
1/2 Hans Wilkens: Köönt Apen singen. Manuskript Geb. 1940, schreibt Texte für Puppenspiel, Theater für Kinder und Kurzgeschichten,
übersetzt Texte ins Niederdeutsche, lebt in Bredstedt.
1/3 Heinrich Hannover: Luftballons grote Reis. In: Dat Pierd Huppdiwupp,
Edition Temmen 2010 1/3 Heinrich Hannover
Geb. 1925, Jurist und Strafverteidiger sowie Autor von Sach- und Kinderbüchern,
1/4 Mien Meerswien Fred. In: Paul un Emma un ehr Frünnen, Quickborn-Verlag 2018 Kriegsteilnehmer und später Pazifist, lebt in Worpswede.
1/5 Brigitte Fokuhl: Kelle speelt Football. Rechte bei der Autorin 1/4 Paul un Emma
Erstmals erschienen 2015. Sie sind die beiden Hauptpersonen der in
1/6 Max Steen: Woans de Tier´n to ehr´n Steert kamen sünd. In: „Schüler lesen Platt“, Schleswig-Holstein entstandenen Schulbücher für den Plattdeutschunterricht.
Wettbewerbsheft 1988/89
1/5 Brigitte Fokuhl
1/7 Emil hett dat Been braken. In: Paul un Emma un ehr Frünnen, Quickborn-Verlag 2018 Geb. 1940, früher Sachbearbeiterin, schreibt plattdeutsche Kurzgeschichten und
Gedichte, lebt in Lübeck.
1/8 Carsten Dammann: Dat Tüüg ut dat Weltall. Manuskript
1/6 Max Steen
1/9 Norbert Landa: Der Junge, der auf dem Delfin ritt. 1898 – 1997, Lehrer und Heimatforscher, Ehrenbürger der Stadt Bad Schwartau,
In: Die schönsten Delfingeschichten, Loewe Verlag GmbH 2012, verfasste neben plattdeutschen Büchern und Theaterstücken zahlreiche
bearbeitet und ins Niederdeutsche übertragen von Jan Graf heimatkundliche Artikel.
1/10 Mien Frünnenbook. In: Paul un Emma un ehr Frünnen, Quickborn-Verlag 2018 1/7 Paul un Emma
siehe 1/4
Trotz umfangreicher Bemühungen, die Rechte einzuholen, ist es uns in Einzelfällen nicht
gelungen, die gegenwärtigen Rechteinhaber zu ermitteln. Die Rechte bleiben selbstver- 1/8 Carsten Damman
ständlich gewahrt. Geb. 1968 in Stade, Hausmann, schreibt plattdeutsche Kurzgeschichten und Lyrik,
lebt in Uelzen.
1/9 Norbert Landa
Zunächst tätig als Journalist und Öffentlichkeitsberater eines Politikers widmet der
1952 geborene Norbert Landa sich heute u.a. dem Schreiben von Kinderbüchern.
1/10 Paul un Emma
siehe 1/4
26 27Bei der Vereinheitlichung ist das Regelwerk, das bei Johannes Sass1 aufgeführt wird,
Textauswahl und Vereinheitlichung der Texte zugrunde gelegt worden.
Eine verdienstvolle Redaktion bestehend aus Marianne Ehlers (Plattdüütsche Raat för - „Es werden nur solche Schriftzeichen verwandt, die auch im Hochdeutschen
Sleswig-Holsteen), Karen Nehlsen (IQSH), Gesa Retzlaff (Zentrum für Niederdeutsch für gebräuchlich sind.“
den Landesteil Schleswig) und Jan Graf (SHHB) trug für dieses Leseheft altersgerechte - Außerdem wird zur leichteren Orientierung im Schriftbild immer die Anlehnung an das
Texte plattdeutscher Autoren sowie plattdeutsche Übertragungen hochdeutscher Texte Hochdeutsche gesucht.
zusammen.
- Mit dem Auslassungszeichen (Apostroph) werden in dieser Sammlung Verkürzungen
Die Beiträge sind sprachlich und in Bezug auf die Schreibung vereinheitlicht worden, um des Artikels und andere Verkürzungen (in ’e = in de) und Zusammenziehungen
zu gewährleisten, dass nicht orthographische und dialektale, sondern lediglich textinhalt- bezeichnet (hau ‘k - hau ik).
liche Kriterien den Ausschlag geben werden bei der Wahl desjenigen Textes, mit dem
ein Kind zum Wettbewerb antritt. Herzlichen Dank an die Autoren, dass Sie diesen teils - Einfaches und doppeltes g zwischen Selbstlauten wird als g gesprochen (neger - näher),
gravierenden Eingriffen zugestimmt haben. g am Ende eines Wortes als ch (leeg - schlimm), g und gg vor einem t als ch
(liggt - liegt).
Alle Texte sind in der Schreibweise nach Saß abgedruckt. Ungeachtet dieser Nivellierung
im Schriftlichen sowie einer dezent an das Holsteinische oder allgemein Nordniedersäch- - Lange Selbstlaute in offener Silbe sind grundsätzlich einfach geschrieben, nur das lange
sische angelehnten sprachlichen Ausfertigung ermutigen wir mit Nachdruck alle Lesekin- i erscheint wie im Hochdeutschen auch als ie. Die Schülerin oder der Schüler kann also
der, die Texte an ihre tatsächliche jeweilige häusliche oder regionale Mundart anzupassen. erkennen, dass der Selbstlaut in mehrsilbigen Wörtern vor einem einfachen Mitlaut lang
Beispiel: Auch wenn die sogenannten „Schleswiger Formen“ (wi maken statt wi maakt, zu sprechen ist: heten, maken, bruken, roken und rieden.
mit de grote Mann statt mit den groten Mann usw.) in den Textheften nicht auftauchen, - Langer Selbstlaut in geschlossener Silbe wird durch Doppelvokal bezeichnet bzw. durch
dürfen und sollen diese selbstverständlich beim Lesewettbewerb verwendet werden, Dehnungs-h (wie im Hochdeutschen): Kruut, Moot bzw. Koh, Böhn.
wenn diese Formen in der Region verankert sind.
- Einfaches a wie in maken, doppeltes a wie in Aap, ah wie in Bahn werden wie der
Schrift ist nicht gleich Aussprache! Auch Familien, begleitendes Lehrpersonal und natür- dänische Laut in Aarhus ausgesprochen bzw. wie eine lange Version des o in Motte.
lich Juroren sind aufgerufen, den tatsächlichen Dialekt vor Ort wertzuschätzen!
- Genauso werden die Selbstlaute in den häufig gebrauchten Kurzwörtern dor, gor sowie
der doppelte Selbstlaut in poor/Poor (Doppelung wegen der Analogie zum
Hochdeutschen) ausgesprochen.
Sollten Schwierigkeiten mit der Schreibung bestehen, lesen Sie bitte die vollständigeren
Anweisungen bei Sass oder richten Sie Ihre Anfragen an
Schleswig-Holsteinischer Heimatbund
Hamburger Landstraße 101
24113 Molfsee
Tel. 0431-98 384-15
Email: info@heimatbund.de
oder j.graf@heimatbund.de
1 Der neue Sass: Plattdeutsches Wörterbuch (mit Regeln für die plattdeutsche Rechtschreibung), hrsg. von der Fehrs-Gilde,
Gesellschaft für niederdeutsche Sprachpflege, Literatur und Sprachpolitik e.V., Neumünster: Wachholtz Verlag 2016, 8. Aufl.,
28 29Plattdüütsch in’n Hörfunk
• Hör mal’n beten to – Pünktlich zum Start des plattdeutschen Vorlesewettbewerbes können in den Büchereien in
Die plattdeutsche Morgenplauderei Schleswig-Holstein Wissensboxen mit zahlreichen plattdeutschen Medien ausgeliehen werden.
(Montag bis Sonnabend 10.40 Uhr Doch Büchereien können noch viel mehr. Hier erfährst du, warum es sich lohnt, die öffentlichen
sowie Montag bis Freitag zwischen Büchereien zu nutzen:
19.00 und 21.00 Uhr)
Vom Buch bis zur Blu-Ray – das Angebot der öffentlichen Büchereien
• Moin! Schleswig-Holstein – • Moin! Schleswig-Holstein – Mehr als 150 öffentliche Büchereien und 13 Fahrbüchereien in ganz Schleswig-Holstein, von Flens-
Von Binnenland und Waterkant Mein Wochenende burg bis Lauenburg, von Helgoland bis Fehmarn, halten die verschiedensten Medien für dich bereit:
Montag bis Freitag, 19.05 Uhr bis 21.00 Uhr) Jeden Sonntag zwischen 10 und 14 Uhr • Bücher • DVDs, Blu-ray-Discs
Aktuelle Reportagen, Interviews, Buchbe- plattdeutsche Beiträge • Zeitschriften • PC- und Konsolenspiele
sprechungen, Theaterrezensionen, „Dat • CDs • Brettspiele
Wedder op Platt“ (Do). Montags: Schwer- • Niederdeutscher Schreibwettbewerb Spannende Romane, Mangas, Comics, Filme, Hörbücher – aber auch Sachbücher und Zeitschriften
punkt Plattdeutsch in der zweiten Stunde „Vertell doch mal“ zu Themen, mit denen du dich in der Schule oder in deiner Freizeit beschäftigst – das alles findest
mit Berichten, Portraits, Autorenlesungen mit Radio Bremen, der PNE Wind AG du in der Bücherei in deiner Nähe. Und noch vieles mehr!
„Platt live“ und dem Ohnsorg-Theater Hamburg Mit der onleihe ZWISCHEN DEN MEEREN kannst du rund um die Uhr überall, wo du Zugang
zum Internet hast, eMedien herunterladen und auf deinem Computer, deinem Smartphone oder
• „De Week op platt“ • „Poetry Slam op platt“ anderen mobilen Geräten nutzen. Nach Ablauf der Leihfrist brauchst du nichts weiter zu tun, die
(Sonnabend, 7.15 Uhr) Mindestens zweimal jährlich an Rückgabe erfolgt automatisch.
der satirische Wochenrückblick wechselnden Orten
Hilfe für die Hausaufgaben – die Munzinger Datenbanken und die Brockhaus Online-
• Gesegneten Abend • darüber hinaus gibt es auf der NDR1 Enzyklopädie
Die tägliche Andacht – Welle Nord plattdeutsche Anteile Du bist auf der Suche nach Informationen für deine Hausaufgaben, Hausarbeiten oder Refera-
Montag 19.05 Uhr op platt im gesamten Tagesverlauf te und wirst im Internet nicht fündig? Kein Problem, denn zahlreiche öffentliche Büchereien in
Schleswig-Holstein bieten dafür auf ihrer Homepage den schnellen und kostenlosen Zugang zum
• Niederdeutsches Hörspiel vielfältigen Wissen der Munzinger Online-Datenbanken und der Brockhaus Online-Enzyklopädie –
Jeden zweiten Freitag, 21.00 Uhr und das jederzeit von zu Hause aus. Hier findest du viele verlässliche Informationen zum Beispiel
zu Personen, Ländern, Geschichte und Musik.
Autoren und Künstler hautnah erleben – die Kinder- und Jugendbuchwochen
Seit 30 Jahren finden im November in den Büchereien in Schleswig-Holstein die Kinder- und
Jugendbuchwochen statt. Bei Lesungen, Theateraufführungen und Poetry Slams lernst du
Autorinnen und Autoren, Künstlerinnen und Künstler hautnah kennen und kannst bei Schreibwerk-
Impressum stätten und Workshops selbst aktiv werden.
Redaktion Eine Belohnung fürs Schmökern – der FerienLeseClub
Jan Graf, Schleswig-Holsteinischer Heimatbund Auch in den Sommerferien lohnt sich ein Büchereibesuch! In rund 60 Büchereien in Schleswig-
Hamburger Landstr. 101 | 24103 Molfsee Holstein nehmen mittlerweile mehr als 4.000 Schülerinnen und Schüler am FerienLeseClub (FLC)
0431 – 98384-15 teil. Das Tolle daran: In den Ferien kannst du als Clubmitglied aus vielen spannenden Büchern
deine Lieblingslektüre aussuchen. Bei der Rückgabe musst du nur noch ein paar Fragen zu den
Foto Titel
Büchern beant-worten, und schon erhältst du das begehrte FLC-Zertifikat, das du nach den Ferien
photocase | 2Design in dein Zeugnis eintragen lassen kannst. Neu ist die Junior-Variante des FLC, die auch Grundschul-
Gestaltung / Satz kinder zum Schmökern in den Ferien animiert. Weitere Informationen zu den Angeboten und zur
strawberry field, Kiel Anmeldung erhältst du in deiner Bücherei oder unter www.bz-sh.de.
Druck
Die öffentlichen Büchereien in Schleswig-Holstein freuen sich auf deinen Besuch!
UmweltDruckhaus Kiel
30 31Plattdüütsch bi den Sleswig- Spraak! – De Heimatbund-Podcast
för plattdüütsche Kultur
Holsteenschen Heimatbund Heimatbund-Referent Jan Graf sien Bidrääg nehmt dat
Plattdüütsche eernst un kiekt ok dor hen, neem dat
weh deit. De Kultur vun dat Plattdüütsch-is-ümmer-
nüdlich-un-kurios-un-dorüm-so-herrlich-sympathisch-
Funklock stoppen! – Wi wüllt den un-urig mutt nu en Enn finnen, is Graf övertüügt. En
plattdüütschen Senner poor Regen ut sien Podcast vun´n 9. August 2020:
De Sleswig-Holsteensche Heimatbund un dat Nedder-
„Sik mit sien Spraak versteken oder utlacht warrn, dat
düütschsekretariat sett sik dorför in, dat de öffentlich-
hett dat geven bi uns, dor sünd ok in Noorddüütschland Seelen verletzt worrn, un ik wunner
rechtliche Funk in Düütschland en plattdüütsche Medi-
mi, dat över de Gewalt, de uns Spraak in verleden Johrhunnerte beleevt hett, so wenig bet
enplattfoorm inricht. Achter düsse Röög staht middewiel
gor nich snackt warrt. Bi düssen Typus Plattspreker, de düsse wissen Formen vun struk-
Organisatschonen ut heel Noorddüütschland. Tohopen
turelle Gewalt beleevt hett un dat Plattdüütsche denn nich wiedergifft, dor heff ik Dörte
seggt se:
Hansen (dat geiht üm Dörte Hansen ehren Roman „Mittagsstunde“) ehren Lehrer Steensen
„Wi nehmt uns anner Lütte-Spraken-Senners in Europa to´n Vörbild un föddert en öffent- vör Ogen, de – he is jo sülvst en Plattdüütschen - de Spraak nich blots nich wiedergifft, man
lich-rechtlich Medium, wat 24 Stünnen an´n Dag söven Daag de Week en plattdüütsch opto ok noch bi sien Schölers aktiv ünnerdrückt. De Gewalt, de de plattdüütsche Spraak
Höörfunk-Programm mit Online-Anbott un hen un wenn mal en Filmbidrag produzeert. Dat vun de Sprekers sülvst andaan warrt – ik bün övertüügt dorvun, uns kunn mehr kloor warrn
Höörfunk-Programm büdd en Mix vun bunte Themen un eernsthaftige Berichten över Welt över uns Arbeit för de Spraak, wenn wi dat Thema mal mehr in`t Oog nehmen kunnen: `Die
un Region. Dorto höört över Dag ok een- oder tweemal Narichten in de Stünn. In´t Musik- Abspaltung des Eigenen`!“
programm loopt plattdüütsche, hoochdüütsche un internatschonale Musiktitel för utwussen
Spraak! is to kriegen bi Spotify, Deezer, Youtube un anner Podcast-Plattfoormen.
Lüüd. Besünner Höörfunk- oder Onlineanbotten gifft dat för junge un ole Lüüd. Dat Medium
bruukt de plattdüütsche Spraak as dääglich Warktüüch un verplicht sik dorbi to Qualitääts-
standards, de in anner düütsche Programmen för de hoochdüütsche Spraak gellt."
Un noch veel mehr…
Mehr ünner www.funklockstoppen.de In Sleswig-Holsteen gifft dat en groot Nettwark vun
verscheden Organisatschonen, de sik üm dat Plattdüüt-
sche kümmert. Dor sünd de Nedderdüütschen Zentren
Dien Land Dien Spraak – Plattdüütsch in Familie in Mölln un Leck, dor is dat IQSH, dor is de AG Platt-
De Sleswig-Holsteensche Heimatbund un de ADS düütsch in de Kark, de Nedderdüütsche Bühnenbund,
Grenzfriedensbund maakt Familien Moot, dat se mit dor is de NDR un en Masse anner Institutschonen.
ehr Kinner Platt snackt. Dat geiht üm Plattdüütsch as
De Sleswig-Holsteensche Heimatbund is mit dorbi:
Chanc´, de de Lütten praat maakt för de Veelstimmig-
Seminoren anbeden to Plattdüütsch Schrieven oder
keit vun de Welt un de ehr för düsse Welt deegte Wöt-
Vördregen, de Jury stellen för den Nedderdüütschen Literaturpries vun de Stadt Kappeln,
teln mitgifft. In ehr Broschüür to dat Thema schrievt se:
en Utschuss an´t Lopen holen, in den sik de Liddmaten vun dat Nettwark versammelt, op
„Fröher hett blots Hoochdüütsch as weertvull gollen. plattdüütsche Fragen ut dat Land antern un natürlich ümmer wedder mit Menen un Kom-
Hüüt weet wi, dat Kinner dor goot vun hebbt, wenn se mit mehr Spraken opwasst. Un wo petenz to Siet ween bi all de politischen Saken, de mit uns Spraak to doon hebbt. Hest Du
junge Öllern sülvst keen Platt mehr köönt, dor gifft dat villicht Grootöllern oder anner Men- Fragen to Plattdüütsch in Sleswig-Holsteen? Mell Di geern bi uns:
schen, de de Lütten deelhebben laten köönt an Sleswig-Holsteensche Mehrsprakigkeit.
Schleswig-Holsteinischer Heimatbund
Wi wüllt plattdüütsche Öllern, Grootöllern, Unkels, Tanten dorop stöten, dat se de Kinner
Jan Graf, Referent für Niederdeutsch und Friesisch
wat mitgeven köönt, wat weertvull is: En Spraak bavento, ahn, dat jichtenseen dorför veel
Hamburger Landstr. 101
Geld, Möög oder Tiet opbringen mutt.“ De Broschüür kann een kossenfree bestellen bi´n
24103 Molfsee
Heimatbund.
0431 – 98384-15
Opto gifft dat bi Facebook dat Forum „Dien Land Dien Spraak – Plattdüütsch in Familie“. j.graf@heimatbund.de
32 33De Afloop vun „Schölers leest Platt“
August bet 18. Oktober 2021
De Scholen bestellt de Leesheften online ünner www.heimatbund.de
Bet 21. Januar 2022
De Scholen mellt de Schoolsiegers online ünner www.heimatbund.de
Februar/März 2022
De Landschops-Entschedens warrt in de Bökerien utricht
April/Mai 2022
De Regional-Entschedens warrt utricht
8. Juni 2022
De grote Lannes-Entscheed in de Nedderdüütsche Bühn in Niemünster
Mehr Infos ünner: 0431 / 98384-15 oder j.graf@heimatbund.de
Un wat maakt wi 2023?
Denn geiht dat wedder los mit EMMI!
De EMMI is een vun de wichtigsten plattdüütschen Priesen bi
uns in’t Land. He warrt vergeven vun den Sleswig-Holsteen-
schen Landdag, dat Ministerium för Billen un Wetenschop un
den Sleswig-Holsteenschen Heimatbund. EMMI richt sik an den
plattdüütschen Nawuss in Kinnergoorns, Grundscholen, wieder-
föhren Scholen, Fackscholen bet hen na de Universitäten. Ok
Gruppen un Verenen künnt mitmaken jüstso as Ehrenämtler mit
all ehr goden Ideen för un op Plattdüütsch. EMMI un „Schölers
leest Platt“ wesselt sik af.
2023 is wedder EMMI-Johr. Maak mit un winn en EMMI!
34PLATT Ik bün dorbi! Schleswig-Holsteinischer Heimatbund (SHHB) Hamburger Landstraße 101 24113 Molfsee Tel. (0431) 98384-0 Fax (0431) 98384-23 eMail: info@heimatbund.de www.heimatbund.de
Sie können auch lesen
