Hand lung skon zep t - Institut Arbeit und Technik
←
→
Transkription von Seiteninhalten
Wenn Ihr Browser die Seite nicht korrekt rendert, bitte, lesen Sie den Inhalt der Seite unten
Actieplan
s k o n z e p t
Handlung
Colofon / Impressum Uitgever / Herausgeber Euregio Rijn-Waal, Euregio Rhein-Waal Druk / Druck Trioprint Nijmegen Ontwerp / Entwurf Krijn Ontwerp, Nijmegen Tekst / Tekst Birch Consultants, IAT institut Arbeit und Technik Jan Peter van den Toren Dieter Rehfeld Erik Prins Alexandra David Chris Eveleens Anna Butzin Ralph Menzing Judith Terstriep Tammy Lie Tijmen Altena info@birchconsultants.com info@iat.eu Breullaan 1G Munscheidstraße 14 3971 NG Driebergen 45886 Gelsenkirchen Nederland Deutschland
1 1
Inleiding Einführung
Een actieplan om het Ein Aktionsplan zur Entwicklung
innovatiepotentieel voor des Innovationspotenzials für das
het grensgebied langs Grenzgebiet entlang des
Rijn en Waal te ontwikkelen Rheins und der Waal
De Euregio Rijn-Waal bestrijkt het Duits- Die Euregio Rhein-Waal erstreckt sich auf
Nederlandse grensgebied rondom de Rijn das deutsch-niederländische Grenzgebiet
en de Waal. De regio omvat in Nederland rund um den Rhein und die Waal. Die Region
grote delen van de provincie Gelderland, umfasst in den Niederlanden große Teile der
het noordoostelijke deel van de provincie Provinz Gelderland, den nordöstlichsten Teil
Noord-Brabant en het noordelijkste puntje der Provinz Nord-Brabant und die nördlichste
van de provincie Limburg en in Duitsland Ecke der Provinz Limburg, auf deutscher Seite
Kreis Kleve, Kreis Wesel en de Stadt Duis- die Kreise Kleve, Wesel und die Stadt Duis-
burg. In de Kennisalliantie Rijn-Waal werkt burg. An der Wissensallianz Rhein-Waal betei-
ook de regio Zuidoost-Brabant mee. ligt sich auch die Region Südost-Brabant.
Het werkgebied van de Kennisalliantie Rijn-Waal kent Das Arbeitsgebiet der Wissensallianz Rhein-Waal weist
een hoge kennisdichtheid en heeft veel mogelijke eine hohe Wissensdichte auf und verfügt über viele
gebruikers van deze kennis. In het gebied bevinden potenzielle Nutzer dieses Wissens. In dem Gebiet leben
zich ruim 4,5 miljoen inwoners, meer dan 300 duizend rund 4,5 Millionen Einwohner, existieren mehr als
bedrijven en 2,2 miljoen banen, en 15 universiteiten 300.000 Betriebe und 2,2 Millionen Arbeitsplätze und
en hogescholen met ruim 160 duizend studenten. 15 Universitäten und Hochschulen mit rund 160.000
Studenten.
Het succes van ondernemingen wordt tegenwoor-
dig meer dan ooit bepaald door de toepassing van Der Erfolg von Unternehmen wird heutzutage mehr
nieuwe kennis in nieuwe producten en diensten. denn je von der Umsetzung neuen Wissens in neue
Vanwege het feit dat de Duits-Nederlandse grens Produkte und Dienstleistungen bestimmt. Aufgrund
het gebied doorkruist, blijft de potentie van de hoge der Tatsache, dass die deutsch-niederländische Grenze
kennisdichtheid in de Euregio Rijn-Waal onderbenut. das Gebiet durchkreuzt, bleibt das Potenzial der hohen
Dit geldt zelfs voor terreinen waarin grensoverschrij- Wissensdichte in der Euregio Rhein-Waal ungenutzt.
dende samenwerking onontkoombaar lijkt, zoals in Dies gilt sogar für Gebiete, auf denen grenzüberschrei-
de transport- en logistieke sector. De Kennisalliantie tende Zusammenarbeit unvermeidbar scheint wie
Rijn-Waal heeft zich ten doel gesteld de omzetting im Transport- und Logistiksektor. Die Wissensallianz
van kennis in producten en diensten in het grens- Rhein-Waal hat sich zum Ziel gesetzt, die Umsetzung
gebied langs Rijn en Waal te stimuleren. Ze doet von Wissen in Produkte und Dienstleistungen im Gren-
dit door de grensoverschrijdende interactie tussen zgebiet entlang des Rheins und der Waal zu stimulie-
3
universiteiten, hogescholen, ondernemers en stu- ren. Sie tut dies, indem sie die grenzüberschreitende
denten te bevorderen en de valorisatie van kennis Interaktion zwischen Universitäten, Hochschulen,
in de regio te ondersteunen. De afgelopen jaren zijn Unternehmern und Studenten fördert und die Valo-
daarmee diverse ervaringen opgedaan. Die ervarin- risation von Wissen in der Region unterstützt. In den
gen waren van zodanige aard dat de Kennisalliantie vergangenen Jahren sind dabei verschiedene Erfahrun-
Rijn-Waal ook in de komende jaren wil bijdragen aan gen gesammelt worden. Die Erfahrungen waren von
het verbinden van de verschillende kennisbronnen derartiger Natur, dass die Wissensallianz Rhein-Waal
en het creëren van een voedingsbodem voor de auch in den kommenden Jahren ihre Rolle darin sieht,
valorisatie van nieuwe kennis. De Kennisalliantie die verschiedenen Wissensquellen zu verbinden und
Rijn-Waal meent zo een substantiële bijdrage te kun- einen Nährboden für die Valorisation neuen Wissens zu
nen leveren aan de toekomstige werkgelegenheid en bilden. Die Wissensallianz Rhein-Waal denkt, auf diese
welvaart in het Duits-Nederlandse grensgebied. Art und Weise einen substantiellen Beitrag für zukün-
ftige Arbeitsplätze und Wohlstand im deutsch-nieder-
Dit actieplan biedt de basis voor activiteiten en ländischen Grenzgebiet zu leisten.
projecten voor de Kennisalliantie Rijn-Waal in de Dieser Aktionsplan bietet die Grundlage für Aktivitäten
komende jaren, ter verwezenlijking van de rol die de und Projekte für die Wissensallianz Rhein-Waal in den
Kennisalliantie voor zichzelf ziet weggelegd: kommenden Jahren, zur Verwirklichung der Rolle, die
die Wissensallianz sich selbst zuschreibt:
Het creëren van een voedingsbodem Die Schaffung eines Nährbodens für
voor investeringen in innovatieve Investitionen in innovative Produkte und
producten en diensten door het Dienstleistungen durch die Verbindung
verbinden van bedrijven en von Unternehmen und
kennisinstellingen Wissenseinrichtungen
Het actieplan is gebaseerd op twee stappen die in Grundlage für den Aktionsplan sind zwei Schritte, die
2013 zijn gezet. Allereerst is het economisch en we- 2013 gemacht wurden. Zu allererst wurde das wirt-
tenschappelijk potentieel van de regio geanalyseerd. schaftliche und wissenschaftliche Potenzial der Region
Deze potentieelanalyse1 geeft een beeld van het we- analysiert. Diese Potenzialanalyse1 spiegelt die wissen-
tenschappelijke en economische landschap van de schaftliche und wirtschaftliche Landschaft der Euregio
Euregio Rijn-Waal en exploreert een aantal sectoren, Rhein-Waal wider und hat eine Reihe von Sektoren
die als kansrijk gezien worden, te weten de sectoren identifiziert, die als chancenreich angesehen werden,
Logistiek/Transport, Energie en Milieu, Life Sciences und zwar die Sektoren Logistik/Transport, Energie und
en Gezondheid, Agro/Food, de Sociale Sector, High Umwelt, Life Sciences und Gesundheit, Agro/Food,
Tech Systemen en Materialen (HTSM) en de Creatieve der soziale Sektor, High Tech Systeme und Materialien
Sector. Ook een aantal cross-sectorale thema’s is (HTSM) und den kreativen Sektor. Auch eine Reihe von
daarbij verkend. Vervolgens zijn thematische work- sektorübergreifenden Themen wurde dabei ausge-
shops georganiseerd voor experts en beleidsmakers macht. Anschließend wurden thematische Workshops
waarin de resultaten van deze voorafgaande analyse für Experten und Behörden organisiert, in denen die
zijn getoetst en ingekleurd met specifieke, regionale Ergebnisse dieser vorangegangenen Analyse überprüft
kansrijke ontwikkelingen. und um spezifische, regionale chancenreiche Entwick-
lungen ergänzt wurden.
Het actieplan biedt de basis voor concrete acties in
de eerstvolgende Interreg programmaperiode, 2014- Der Aktionsplan bietet die Grundlage für konkrete
2020. De prioritering en uitvoering ervan is een taak Aktivitäten in der kommenden INTERREG-Programm-
voor partijen in het grensgebied langs Rijn en Waal. periode 2014-2020. Die Gewichtung und Durchführung
Dit zijn behalve de huidige partners van de Kennisal- ist eine Aufgabe für Akteure im Grenzgebiet entlang
liantie Rijn-Waal, met name ook ondernemingen des Rheins und der Waal. Dies sind neben den heutigen
in de grensregio en intermediairs zoals onderne- Partnern der Wissensallianz Rhein-Waal, insbesondere
mersadviseurs, ontwikkelingsmaatschappijen en auch Unternehmen in der Grenzregion und Interme-
Wirtschaftsförderer. Gezamenlijk kunnen zij richting diäre wie Unternehmensberater, Entwicklungsgesell-
geven in de kansrijke economische ontwikkeling in schaften und Wirtschaftsförderer. Gemeinsam können
deze regio Duits-Nederlandse grensregio. sie der chancenreichen wirtschaftlichen Entwicklung
in dieser deutsch-niederländischen Grenzregion eine
Richtung geben.
4
2
Uitgangspunten
bij het opstellen
van een actieplan 2
Leitlinien für die Umsetzung
eines Aktionsplans
Er zijn de komende jaren volop mogelijkheden aanwezig om de positie van het Duits-
Nederlandse grensgebied als een economische aantrekkelijke en concurrerende regio verder
te ontwikkelen. Dit actieplan kan de basis vormen voor de ontwikkeling van instrumenten en
acties die impulsen geven aan de verdere versterking van de innovatiekracht van de regio.
Das niederländisch-deutsche Grenzgebiet entlang des Rheins und der Waal verfügt über viele
Möglichkeiten, seine Position als attraktive und wettbewerbsfähige Region zu erhalten und in
den kommenden Jahren zu stärken. Dieses Handlungskonzept kann eine Grundlage dafür sein,
zum sozialen Nutzen und zur wirtschaftlichen Bedeutung der Region beizutragen
De vertaling van kennis naar toepassingen, innovatie Innovation, Unternehmergeist und die Verteilung von
en ondernemerschap moet leiden tot economische Wissen sollten zu wirtschaftlichen Aktivitäten in der
activiteiten die op hun beurt werkgelegenheid, inves- Region führen, die wiederum Gewinn, Wohlstand und
teringen en welzijn in de regio opleveren. Door deze Beschäftigung generieren. Die Konzentration auf die
activiteiten uit te voeren binnen gebieden waarin de Bereiche und Aktivitäten, in denen die Region jetzt
regio nu al relatief sterk is (smart specialisation2) kan schon relativ stark (smart specialisation2) ist, kann der
de regio haar internationale positie verbeteren. Region zu internationalem Einfluss verhelfen.
Innovatie wordt zelden door één sector of één orga- Für eine internationale hervorragende Position der
nisatie tot stand gebracht; samenwerking tussen or- Region ist eine effiziente Zusammenarbeit zwischen
ganisaties en sectoren is noodzakelijk. In de bekende Unternehmen, Forschungseinrichtungen und öffent-
triple helix clusters kunnen capaciteiten, competen- lichen Akteuren unerlässlich. Diese Triple-Helix Koo-
ties, ervaring en middelen worden samengebracht en perationen bringen unverwechselbare Kapazitäten,
verder worden ontwikkeld tot nieuwe innovaties, die Kompetenzen, Erfahrung und Ressourcen zusammen
aansluiten bij de markt en tegelijkertijd ook bij maat- und bieten Potenziale für Innovationen, die auch auf
schappelijke uitdagingen. Om dat succesvol te doen, gesellschaftliche Herausforderungen ausgerichtet
dienen ook de verschillende randvoorwaarden voor sind. Um die Potenziale erfolgreich auszuschöpfen,
innovatie op orde te zijn. Daarom is het zinvol het sollten auch die unterschiedlichen Rahmenbedingun-
gehele regionale innovatiesysteem aan een nadere gen für Innovation günstig sein. Daher macht es Sinn,
blik te onderwerpen. das gesamte regionale Innovationssystem genauer zu
betrachten.
5
Het innovatiesysteem van de Euregio Rijn-Waal is zo- Das Innovationssystem der Region ist sowohl auf
wel op sectorniveau3, op regioniveau4 als op technolo- sektoraler3, regionaler4 als auch auf technologischer
gisch niveau5 grensoverschrijdend. In innovatiesyste- Ebene5 grenzübergreifend. In der Kombination
men zijn verschillende onderdelen te onderscheiden: dieses Systems sind verschiedene Elemente zu
structurele kenmerken – actoren, instituties en de unterscheiden: strukturelle Eigenschaften - Akteure,
infrastructuur – en dynamische eigenschappen – Institutionen und Infrastruktur - und dynamische
ondernemerschap, kennisontwikkeling, kennisdiffu- Eigenschaften - Unternehmertum, Wissensentwick-
sie, agendavorming, marktcreatie, mobiliseren van lung, Wissensverbreitung, Agenda-Setting, Markter-
middelen en legitimiteit. Zowel de structurele als de schließung, die Mobilisierung von Ressourcen und
dynamische eigenschappen zijn te groeperen rondom Legitimität. Sowohl die strukturellen als auch die
vier hoofdthema’s die het toekomstig potentieel voor dynamischen Eigenschaften können in vier Haupt-
een bepaalde regio samen beïnvloeden. Dit zijn het themen gruppiert werden, die Zukunftspotenzial für
economische potentieel waarmee waardecreatie en diese Region haben. Dieses ist das wirtschaftliche
werkgelegenheid tot stand komen, het wetenschap- Potenzial, das Wert und Beschäftigung schafft, das
pelijk potentieel dat leidt tot oplossingen die daad- wissenschaftliche Potenzial, um neue Lösungen zu
werkelijk nieuw zijn, netwerken en activiteiten die erarbeiten. Das sind Netzwerke und Aktivitäten,
ervoor zorgen dat spelers hun krachten bundelen en durch die die Akteure zusammenarbeiten und von-
van elkaar leren, en de maatschappelijke behoeften einander lernen und die sozialen Bedürfnisse, die
die de vraag naar producten en diensten versterken Legitimität stärken, Nachfrage und damit Veränder-
en legitimiteit creëren voor veranderingen. ungen schaffen.
Onderdelen van een innovatiesysteem
Structureel/Dynamisch Onderdelen
Wetenschappelijk potentieel Structurele factoren Aantal kennisinstellingen
Dynamische factoren Kennisontwikkeling
Economisch potentieel Structurele factoren Bedrijvigheid, financiële infrastructuur, financiers,
fysieke infrastructuur
Dynamische factoren Ondernemerschap, marktcreatie en mobiliseren van
middelen
Netwerken en activiteiten Structurele factoren Fysieke infrastructuur
Dynamische factoren Kennisdiffusie
Maatschappelijke vraag Structurele factoren Wet en regelgeving, normen en waarden
Dynamische factoren Creëren van legitimiteit, agendavorming
Elemente eines Innovationssystems
Strukturell/Dynamisch Bereiche
Wissenschaftliches Potenzial Strukturelle Faktoren Anzahl der Universitäten
Dynamische Faktoren Generierung von neuem Wissen
Ökonomisches Potenzial Strukturelle Faktoren Geschäftliche Infrastruktur, finanzielle Infrastruktur,
physische Infrastruktur
Dynamische Faktoren Unternehmertum und „Entrepreneurship“,
Markterschließung, Mobilisierung von Ressourcen,
Unternehmensgründungen und -wachstum
Netzwerke und Aktivitäten Strukturelle Faktoren Physische Infrastruktur
Dynamische Faktoren Wissensweitergabe (Wissenstransfer und -teilung),
Entwickeln von neuen Ideen und Konzepten,
strategische Allianzen
Soziale Nachfrage Strukturelle Faktoren Gesetze und Verordnungen, Normen und Werte
Dynamische Faktoren Legitimität verschaffen, Agenda-Setting
6
Het goed laten functioneren en samenwerken van de Das Generieren einer Innovation ist ein Prozess, der
onderdelen in het systeem, zodanig dat door bedrij- aus mehreren Phasen besteht, und in dem Dynamik
ven innovaties worden geproduceerd, vergt een gefa- und strukturelle Faktoren eine Rolle spielen. Dieser
seerde aanpak waarbij deze dynamische en structure- Prozess ist in drei Hauptphasen unterteilt:
le factoren een rol spelen. Deze aanpak is verdeeld in
drie cruciale fasen: Informieren, Inspirieren & Internationalisieren,
Innovieren,
Informeren, inspireren & internationaliseren, Investieren.
Innoveren,
Investeren. Hinter die- Im Rahmen dieses Austausches
sem Ansatz
Achter deze aanpak versteckt
entstehen die Inspiration, die
Aan deze tafels ontstaan
schuilt de filosofie van sich die Wünsche und Ambitionen
de inspiratie, de wensen
een actiefunnel: bewust- Philosophie
en ambities zijn en interesse worden eines Aktionsfunnels: das Schaffen von Bewusst-
gecreëerd door aan veel sein und Interesse durch den Austausch wertvoller
tafels gericht waardevolle informatie te delen tussen Informationen zwischen den Triple Helix Akteuren:
de triple helix actoren. Aan deze tafels ontstaan op Unternehmen, Forschungseinrichtungen und öffent-
vele plekken de inspiratie, de wensen en ambities liche Einrichtungen. Im Rahmen dieses Austausches
om al dan niet gezamenlijk samen te werken en/of entstehen in vielen Bereichen die Inspiration, die
te innoveren. Vervolgens moeten de meest kansrijke Wünsche und Ambitionen zusammen zu arbeiten
concepten in contact komen met financiers en inves- und/oder zu innovieren. Daraus resultierend sollten
teerders om hun ambities daadwerkelijk te kunnen die chancenreichsten Konzepte in Verbindung treten
verwezenlijken. mit Finanziers und Investoren zur Verwirklichung
ihrer Ambitionen.
Aan de hand van deze gefaseerde aanpak wordt
hieronder een aantal concrete maatregelen geïdentifi- Anhand dieser Prozessschritte, können in der Folge
ceerd die het functioneren van het innovatiesysteem einige konkrete Maßnahmen identifiziert werden,
in de Euregio Rijn-Waal kunnen stimuleren. die das Funktionieren des Innovationssystems in der
Euregio Rhein-Waal stimulieren.
7
3
3 Maßnahmenbündel
Instrumentarium
Uit de analyse van het economische en wetenschappelijke potentieel
van de Euregio Rijn-Waal is gebleken dat er een aantal overkoepelende speerpunten
voor de Duits-Nederlandse grensregio bestaan. Op deze punten zal het actieplan zich
concentreren en op deze punten worden sterke synergie-effecten verwacht.
Die Analyse des wirtschaftlichen und wissenschaftlichen Potenzials der niederländisch-
deutschen Grenzregion entlang des Rheins und der Waal hat gezeigt, dass eine Reihe von
übergreifenden Prioritäten in der Region vorzufinden sind. Auf diese Prioritäten wird sich
das Handlungskonzept konzentrieren, so dass starke Synergieeffekte zu erwarten sind.
Doel van het actieplan is de in de regio aanwezige Das Ziel des Handlungskonzepts ist es, Wissensaus-
kennis voor het bedrijfsleven aan beide zijden van de tausch und die Unternehmen auf beiden Seiten der
grens toegankelijk te maken en aldus de gezamenlijke Grenzregion zu stärken und gemeinsame Innovati-
innovatiekracht binnen de genoemde thema’s verder onen in den genannten Themenfeldern zu fördern.
te versterken. Hiervoor moeten ondernemers, onder- Hierzu werden Unternehmen, Wissenschaftler und
zoekers en andere stakeholders worden uitgedaagd weitere Akteure aufgefordert. Es gilt zu erkunden,
gezamenlijk te exploreren, te experimenteren en te zu experimentieren sowie zu lernen, welche Nischen
leren op welke niches de concurrentiepositie van de weiter verbessert werden können, um die Wettbe-
bedrijven in het grensgebied rondom Rijn en Waal werbsfähigkeit von Unternehmen in der Grenzregion
verder kan worden versterkt. weiter zu steigern.
In Zusammenarbeit mit den betroffenen regionalen
In samenwerking met de betrokken regionale overhe- Behörden kann die Wissensallianz Rhein-Waal eine
den kan de Kennisalliantie Rijn-Waal hier een facilite- begünstigende Rolle im Managementprozess einne-
rende regierol in spelen. Hiervoor zijn diverse instru- hmen. Um die festgelegten Maßnahmen zu ergrei-
menten, die kunnen worden aangeduid met termen fen, wurden die folgenden Instrumente entwickelt:
als informeren, inspireren, internationaliseren, inno- informieren, inspirieren und internationalisieren,
veren en investeren, noodzakelijk om de in dit plan innovieren und investieren. Diese Instrumente sind
genoemde acties te ondernemen. Deze instrumenten untrennbar miteinander verbunden, weshalb wir von
zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden, vandaar dat einem Instrument-Mix (I-Mix) sprechen.
wij spreken van een instrumentenmix (I-mix).
Deze I-mix: Der I-Mix:
faciliteert verdere specialisatie binnen de erleichtert die weitere Spezialisierung innerhalb
genoemde sectoren en kansrijke cross-over der Sektoren und ermöglicht vielversprechende
innovaties; sektorübergreifende Innovationen;
richt zich uitsluitend op het versterken van de konzentriert sich ausschließlich auf die Verbesse-
dynamische delen van het Euregionale innovatie- rung der dynamischen Teile der Euregio, wie Inno-
systeem door middel van proactieve agenda- vation durch proaktives Agenda-Setting fördern,
8
vorming, kennisdiffusie, innovatie en investe- das Wissen zu verbreiten sowie Innovationen und
ringen in kansrijk ondernemerschap; en Investitionen im vielversprechenden Unterneh-
vormt een aanvulling op de bestaande nationale mertum zu stimulieren;
en regionale instrumenten omdat deze mix zich zusätzlich zu den bestehenden nationalen und
uitsluitend richt op grensoverschrijdende regionalen Instrumenten für die grenzüberschrei-
samenwerking in de Euregio Rijn-Waal. tende Zusammenarbeit in der Region soll dieser
Mix an Instrumenten als ergänzend betrachtet
Voor de volgende Interreg-periode kan de Kennis- werden.
alliantie zo een compleet portfolio aan instrumenten
opbouwen. Für die kommende INTERREG Periode kann die
Wissensallianz ein ausgewogenes Portfolio von
Instrumenten ins Leben rufen.
Kennisalliantie Rijn-Waal: de I-mix
Informeren, Inspireren, Internationaliseren Exploreren,
Figuur i-mix NL (nog maken)
(voorwaarden scheppende deel van Actieprogramma Kennisalliantie
Rijn-Waal)
experimenteren en
leren (specialisatie &
cross overs)
• Life Sciences, medische
techniek en biotechnologie
Innoveren • Energie- en milieu
(begeleidende deel van Actieprogramma Kennisalliantie Rijn-Waal t.b.v. technologie
kennisdiffusie, samenwerking, business development; en een Euregio Fonds • Logistiek
voor grensoverschrijdende innovaties) • Nano- en microtechnologie,
grond-stoffen en
high tech materialen
• Agribusiness en food
Investeren • Creatieve sector
(bestaande publieke fondsen en private middelen)
INTERREG V: investeringsprioriteit
Verhoging van de grensoverschrijdende innovatiekracht van het programmagebied; Versterking van onderzoek,
technologische ontwikkeling en innovatie
Wissensallianz Rhein-Waal: der I-Mix
Informieren, Inspirieren, Internationalisieren Erforschen,
(Voraussetzungen schaffender Teil des Aktionsplans der Wissensallianz experimentieren und
Rhein-Waal) lernen (Spezialisierung
& Cross-overs)
• Life Sciences, Medizintechnik
und Biotechnologie
Innovieren • Energie- und Umwelt-
(begleitender Teil des Aktionsplans der Wissensallianz Rhein-Waal zum technologie
Zwecke der Wissensverteilung, Zusammenarbeit und Unternehmensent • Logistik
wicklung; und ein Euregio Fonds für grenzübergreifende Innovationen) • Nano- und Mikrotechnologie,
Grundstoffe und
Hightech-Materialen
• Argobusiness und Ernährung
Investieren • Kreativsektor
(bestehende private und öffentliche Mittel)
INTERREG V: Investitionsschwerpunkte
Zunehmende grenzüberschreitende Innovation des Programmbereichs; Stärkung von Forschung, technologischer
Entwicklung und Innovation
9
eb ene 1
Niveau 1 Handlungs
Informeren, inspireren en Informieren, inspirieren
internationaliseren und internationalisieren
De kennisinstellingen en de ondernemers in de Die wissenschaftlichen Einrichtungen und die Unter-
Duits-Nederlandse grensregio hebben verschillende nehmen der Region haben unterschiedliche Schwer-
zwaartepunten. Zo is bijvoorbeeld de sector Energie punkte. So liegt im Handlungsfeld „Energie und Um-
en Milieu aan de Duitse zijde sterk in de toepassing welt“ auf der deutschen Seite die Stärke im Bereich
van nieuwe technieken en milieutechnologie. Aan der verarbeitenden Industrie und in der Umwelttech-
de Nederlandse zijde ligt de kracht vooral op het nik. Die Stärken der niederländischen Seite liegen
vlak van recycling en energiebesparing. De uitdaging dagegen in den Bereichen Energieeinsparung und
en grote kans voor het grensgebied rond de Rijn en Recycling. Die Herausforderung und die große Chance
Waal bestaat uit het (pro-) actief ontsluiten van de für die Region bestehen darin, über die Kompetenzen
wederzijdse kennis en competenties. Vooral daardoor beiderseits der Grenze zu informieren. Nur dadurch
kan aan triple helix actoren getoond worden welke kann das vorhandene Wissen grenzüberschreitend
onbenutte kennis als grondstof om de hoek en tegen nutzbar gemacht werden. Hier liegt ein wichtiges Ziel
relatief lage kosten te verkrijgen is. Dit kan leiden tot des Aktionsplans.
wederzijdse inspiratie en het identificeren en explo-
reren van kansen en samenwerking op het terrein van Plattformen, in denen KMU und Wissenschaft anwen-
innovatie en ondernemerschap. Hier ligt een belang- dungsnah zusammenarbeiten, können den Zugang
rijk doel van het actieplan. zu neuen Technologien und die Zusammenarbeit
zwischen KMU und Hochschulen praxisnah stärken.
Platformen, waarin MKB en wetenschap samenwer- Veranstaltungsreihen, in denen neue Technologien
ken, kunnen nieuwe technologie toegankelijk maken anhand ihrer Bedeutung für künftige Märkte disku-
en leiden tot innovaties. Bijeenkomsten, waarin state- tiert werden lassen sich so organisieren, dass breiter
of-the-art kennis, ontwikkelingen en technologieën Raum für informelle Gespräche gegeben ist. Viele
worden gepresenteerd aan de hand van hun beteke- Themen, für die in der Region sowohl wissenschaftli-
nis voor de markt van de toekomst, zijn inspirerend ches als auch wirtschaftliches Potenzial vorhanden
en tijdbesparend voor ondernemers. Als er daarbij ist, bieten sich dafür an: biologische Vielfalt in der
ruimte is voor informele ontmoetingen, kunnen za- Landwirtschaft etwa, kreative Unternehmensmodule,
ken worden gedaan tussen triple helix partners. Een gesunde Ernährung und Functional Food, Mobilitäts-
groot aantal thema’s, waarvoor in de regio zowel we- dienstleistungen, Verkehrsmanagement, Themen in
tenschappelijke expertise als economische potentie Verbindung mit der Nutzung regenerativer Energien,
aanwezig is, zijn hiervoor geschikt: biologische diver- Energieeinsparung in der Produktion, Mechatronik,
siteit in de landbouw; verkeersmanagement; thema’s
rondom het gebruik van hernieuwbare energie; ener-
10giebesparing in de productie; brandstofceltechniek of Brennstoffzellentechnik oder adaptive Robotik. Für
adaptieve robotica. Voor zaken als “Neurofeedback” Themen wie „Neurofeedback“ und 3D-Druck könnten
en 3D-printing zouden zelfs grensoverschrijdende ex- grenzüberschreitende experimentelle Labore ent
perimentele laboratoria ontwikkeld kunnen worden. wickelt werden.
Hogescholen en universiteiten vormen een scharnier Hochschulen und deren Transferstellen bilden dabei
in het delen van kennis: ze genereren fundamentele ein Scharnier in der gemeinsamen Nutzung von
kennis in wereldwijde onderzoeksnetwerken en Wissen: Sie erzeugen grundlegendes Wissen in den
ontwikkelen vraaggestuurd via onderzoekprojecten globalen Forschungsnetzwerken und entwickeln be-
kennis en toepassingen voor het bedrijfsleven. Via darfsorientierte Forschungsprojekte durch Wissens-
netwerken en platformen brengen zij deze kennis bereitstellung und Anwendungen für Unternehmen.
naar de regio waar het tot nut wordt gemaakt. De Über Netzwerke und Plattformen bringen sie dieses
Kennisalliantie Rijn-Waal, waarbinnen universiteiten Wissen in die Region. Die Wissensallianz Rhein-Waal
en hogescholen samenwerken, kan een makelaars- kann die Rolle eines Mittlers erfüllen und Hoch
rol vervullen door het bedrijfsleven in verbinding te schulen mit Unternehmen in Verbindung bringen.
brengen met nieuwe kennis.
Dass die Instrumente dabei umgehend grenzübergrei-
Dat de instrumenten direct grensoverschrijdend fend eingesetzt werden, ist in einer Grenzregion wie
worden ingezet is in een grensgebied als de Euregio die Euregio Rhein-Waal naheliegend. Die zunehmende
Rijn-Waal voor de hand liggend. De toenemende Globalisierung und der wachsende Einfluss der wirt-
globalisering en groeiende invloed van Europa op schaftlichen Entwicklung in Europa erfordert eine
economische ontwikkelingen vragen om een inter- internationale Ausrichtung aller Akteure im Grenz
nationale oriëntatie van alle partijen in de Euregio gebiet entlang des Rheins und der Waal. Trotzdem ist
Rijn-Waal. Desondanks is de gang naar het buitenland der Schritt ins Nachbarland sowohl für Unternehmen
zowel voor bedrijven als voor de bewoners van de als auch für die Einwohner des Grenzgebiets, ob
regio, of het nu gaat om studenten, werknemers, Student, Arbeitnehmer, Wissenschaftler oder Konsu-
onderzoekers of consumenten, dikwijls nog een ment oft noch ein riesiger. Wirtschaft, Bildung und
hele stap. Bedrijfsleven, onderwijs en onderzoek Forschung können hierzu durch die Wissensallianz
kunnen hiertoe door de Kennisalliantie Rijn-Waal Rhein-Waal stimuliert werden, mit einer Ausrichtung
gestimuleerd worden en daarmee bijdragen aan de auf internationale Positionierung und Profilierung
internationale positionering en het profileren van het der Euregio als innovative und wirtschaftlich starke
Duits-Nederlandse grensgebied als innovatieve en Region.
economisch krachtige regio.
Es geht darum, dass die Wissensallianz Rhein-Waal
Het doel van de Kennisalliantie Rijn-Waal is om het das regionale Innovationssystem stärkt, um das
regionale innovatiesysteem zodanig te versterken grenzüberschreitende Potenzial zu nutzen. Es geht
dat het grensoverschrijdend potentieel ook wordt nicht darum, in der Region das zu wiederholen, was
benut. De ambitie is niet om te herhalen wat in Ne- bereits in den Niederlanden oder in NRW erfolgreich
derland of de Duitse deelstaat Noordrijn-Westfalen al aufgebaut wurde.
11succesvol is opgebouwd, maar om hier een aanvulling Im Bereich der Bildung sind viele Möglichkeiten
op te vormen. De komende jaren kunnen de huidige für grenzüberschreitende Zusammenarbeit durch
partners van de Kennisalliantie Rijn-Waal hun grens- transnationale Praktika, Studien-und Austausch-
overschrijdende netwerk versterken door de relaties programme möglich. Schüler und Studenten sowie
met verenigingen van (innovatieve) ondernemers, Unternehmer können über bestehende Unterneh-
toegepaste onderzoekscentra en ontwikkelingsmaat- mensnetzwerke mit anderen Unternehmern gren-
schappijen te versterken. zübergreifend in Kontakt treten. Dies ist nicht nur
Ook op het gebied van onderwijs zijn er volop mo- für junge Unternehmen (Start-ups) von Vorteil, auch
gelijkheden voor grensoverschrijdende samenwer- bereits bestehende Unternehmen profitieren davon,
king door middel van grensoverschrijdende stages, weil sie durch die Kontakte mit neuen Ideen und
studie- en uitwisselingsprogramma’s. Studenten en potenziellen Mitarbeitern in Kontakt treten. Kont-
studentondernemers kunnen via bestaande netwer- aktaufnahmen zwischen Studenten und bestehen-
ken in contact komen met andere ondernemers over den Unternehmen sorgen darüber hinaus für mehr
de grens. Dit is niet alleen gunstig voor de startende Kooperation zwischen Industrie und Forschungsein-
ondernemer, ook bestaande bedrijven kunnen ervan richtungen.
profiteren omdat ze in aanraking komen met nieuwe
ideeën en potentiële werknemers. Het met elkaar Die wichtigsten Maßnahmen sind: (1) grenzüber-
in contact brengen van studentondernemers en be- schreitende Themen und Technologien finden.
staande ondernemers zorgt tevens voor meer samen- Grenzüberschreitende Probleme und Technologie zu
werking tussen bedrijfsleven en kennisinstituten. finden ist entscheidend für die gemeinsame Nutzung
von Informationen über neue Entwicklungen, die dis-
De belangrijkste maatregelen betreffen (1) het orga- kutiert und vor dem Hintergrund unterschiedlicher
niseren van grensoverschrijdende thema- en techno- Erfahrungen angewendet werden können. Dies wäre
logiebijeenkomsten. Dergelijke bijeenkomsten zijn – ein wichtiges Modell, um gegenseitige Information,
mits goed georganiseerd - belangrijke momenten om grenzübergreifendes Lernen und, möglicherweise,
informatie uit te wisselen over nieuwe en relevante eine daraus resultierende Beratung zu erlauben. Es ist
ontwikkelingen, kennis en concepten met elkaar te wichtig, in diese Kooperation bezüglich ihrer Inhal-
delen en zich te laten inspireren door de variëteit te und Prozessstrukturen zu investieren. Darüber
in denken en achtergronden. Het is een belangrijk hinaus sind (2) die inspirierende Unterstützung von
model om elkaar te informeren, van en met elkaar te Unternehmern und die Vergegenwärtigung inter-
leren en elkaar zo mogelijk te adviseren. Het is van nationaler Kulturunterschiede ebenfalls wichtige
belang te investeren in deze bijeenkomsten, zowel Maßnahmen, um Wirtschaftswachstum im Grenz-
qua inhoud als proces. Voorts is (2) het inspireren en gebiet zu stimulieren. Daneben kann Internationa-
12stimuleren van een internationale oriëntatie en be- lisierung (3) bestehen aus der Unterstützung von
wustwording van de internationale cultuurverschil- Unternehmen bei internationalem Handel, grenzü-
len in bestaande programma’s voor starters en busi- berschreitenden Messen oder der Organisation von
ness development belangrijk om economische groei Handelsreisen und kann grenzüberschreitender
te stimuleren. Daarnaast kan internationalisering Zusammenarbeit als ein erster wichtiger Schritt
bestaan uit (3) het ondersteunen van ondernemers im Export gelten. Weitere Maßnahmen auf dieser
om met hun product de grens over te gaan en het Handlungsebene sind (4) die grenzüberschreitende
ondersteunen van ondernemers om verdere export Zusammenarbeit in der Bildung; und (5) die Entwick-
op te zoeken, door grensoverschrijdende beurzen, de lung einer euregionalen Identität.
Euregio als eerste stap naar internationale activiteit
te gebruiken en het organiseren van handelsmissies
en/of – reizen; (4) grensoverschrijdende samenwer-
king in het onderwijs; en (5) het ontwikkelen van een
euregionale identiteit.
Informeren, Inspireren en Internationaliseren - Informieren, Inspirieren und Internationalisieren –
Voorbeelden voor toepassing in de regio Beispiele für die Anwendung in der Region
(1) Tech Watching, bijeenkomsten rondom technologie- (1) Techwatching von Querschnittstechnologien: Organi-
ën die veel sectoren beïnvloeden, zoals 3D printing, sation von Veranstaltungen über 3D-Druck, Gamifizie-
gamification, big data, robotica rung, Big Data, Robotik
(2) Inspireren en informeren van startende ondernemers (2) Inspirieren und informieren von Start-ups in Form von
en in de vorm van advies, workshops, helpdesk, web- Beratung, Workshops, Helpdesks, Websites, euregio
site, Euregionale startersaward naler Starter-Preis
(3) Energie en Milieu beurs: Duitsland en Nederland zijde (3) Energie- und Umweltmesse: Deutschland und Nieder-
vormen samen aanbod voor een totaaloplossing lande bieten eine Gesamtlösung für Industrie, erneuer-
(4) Minoren en uitwisselingsprogramma’s bij hogescholen bare Energien und Energieeffizienz
en universiteiten (4) Schüleraustausch und Austauschprogramme bei
(5) Regiobranding voedsel: streekproducten uit de Hochschulen
Euregio Rijn-Waal (5) Regionales Lebensmittelbranding: lokale Produkte aus
der Euregio Rhein-Waal
13eb ene 2
Niveau 2 Handlungs
Innoveren Innovieren
Innoveren is in eerste instantie de taak van de Die Generierung von Innovationen ist Kern des
ondernemer. Het model van geïsoleerde en gesloten Unternehmertums und kann deswegen nicht öffent-
innovatie is echter voorbij: innovaties komen vooral lich stattfinden. Jedoch ist das Modell der isolierten
voort uit netwerken en samenwerkingsverbanden Innovationsentwicklung überholt, heutzutage wer-
van verschillende partijen. den Innovationen durch Netzwerke unterschiedlicher
Partner generiert.
Innovaties ontstaan soms binnen een sector, maar
dikwijls ook door samenwerking van bedrijven in Innovationen entstehen manchmal innerhalb von
verschillende sectoren. De voorzieningen voor de Sektoren, aber oft auch durch Kooperation von
totstandkoming van innovaties moeten hierop aan- Unternehmen aus unterschiedlichen Sektoren. Die
sluiten. Dat betekent een sterke nadruk op onderne- Maßnahmen der Wissensallianz Rhein-Waal sollten
mingen, vooral op het MKB. Hierbij hoort het verge- hierauf anschließen. Das bedeutet eine stärkere
makkelijken van de spelregels en regelingen voor het Ausrichtung auf Unternehmen, vor allem auf KMU.
MKB en de aanpassing van instrumenten. Bovendien Hierzu gehört, die Teilnahmebedingungen für kleine
moet sectorale focus in beleid geen beperking wor- und mittlere Unternehmen zu vereinfachen und die
den voor innovatie. Instrumente anzupassen. Die sektoralen Schwer-
punkte in der Innovationspolitik sollten keineswegs
Er zijn diverse partijen actief in het ontwikkelen en re- abschließend sein und für sektorübergreifende
aliseren van innovaties gericht op zowel bedrijfs- als Innovationen offen bleiben.
maatschappelijke doelstellingen. In beginsel kunnen
deze partijen het nodige van elkaar leren over zowel Es gibt viele Akteure in der Entwicklung und Umset-
de inhoud als de aanpak van deze innovatieproces- zung von Innovationen, die auf geschäftliche und
sen. Om informeren en leren tussen organisaties te soziale Belange ausgerichtet sind. Alle Beteiligten
blijven faciliteren zijn nieuwe stappen nodig. Stappen können potenziell viel voneinander lernen, sowohl
in de richting van het ontwerpen van aantrekkelijke bezogen auf den Inhalt als auch auf die Vorgehens-
voorzieningen waar ondernemers, onderzoekers en weise von Innovationsprozessen. Information ist
andere actoren die betrokken zijn in innovatieproces- mit Lernen verknüpft. Die Gestaltung attraktiver
sen elkaar kunnen ontmoeten, met elkaar ervaringen Räume, in denen sich Unternehmer, Wissenschaftler
kunnen uitwisselen en elkaar verder helpen met het und andere Akteure an der Generierung von Ideen
faciliteren van innovaties. beteiligen, ermöglicht Informationsaustausch und
stimuliert Innovation.
14FOTO
Ook contact met de markt is belangrijk: innovatie is Aber es geht auch um verstärkte Kundenintegrati-
meer dan alleen techniek. Innovaties moeten zich in on, da Innovation mehr als nur Technik ist: Innova-
de markt bewijzen, en daarvoor is het belangrijk dat tionen müssen sich am Markt bewähren. Hierfür
de toegang tot klanten geborgd wordt. Het potentieel ist es wichtig, das Wissen und die Ansprüche der
van Informatie- en Communicatietechnologie (ICT) Kunden bzw. Nutzer einzubeziehen. Die Potenziale
in het gezondheidswezen of binnen huishoudens der Informations- und Kommunikationstechnik,
wordt te weinig benut, omdat ontwikkelingen door etwa im Gesundheitswesen oder in der Haushalt-
de gebruikers niet worden geaccepteerd. Nieuwe stechnik, werden oft nicht genutzt, weil sie von den
energietechnologieën zoals windmolens of water- Nutzern so nicht akzeptiert werden. Neue Energie-
krachtinstallaties zijn verbonden met ingrijpen in technologien wie Windräder oder Wasserkraftwer-
het landschap en kunnen alleen in samenspraak met ke sind mit Eingriffen in die Landschaft verbunden
burgers succesvol ingezet worden. En ook binnen de und können erfolgreich nur in Abstimmung mit den
mode speelt dit thema: zoals geen andere branche is Bürgern umgesetzt werden. Mode ist wie kaum eine
de mode aangewezen op het kennen van de trends bij andere Branche auf Kenntnisse von neuen Trends
consumenten. angewiesen.
De belangrijkste maatregelen betreffen (1) het Die wichtigsten Maßnahmen sind: (1) die Schaffung
opzetten van een financiële faciliteit voor kennisover- von Finanzierungsmöglichkeiten für die Zusam-
dracht, new business development en grensoverschrij- menarbeit von Wissen und Innovation (z.B. Gut-
dende samenwerking bij innovatieve projecten (bijv. scheine, IPC-Projekte) und die Entwicklung neuer
vouchers en IPC-projecten), (2) ondernemersonder- Geschäftsideen, (2) Unternehmensunterstützung
steuning door Euregionale kennismakelaars, (3) het durch euregionale Wissensvermittler, (3) die Orga-
organiseren van inspirerende acceleratorprogramma’s nisation inspirierender Programme rund um die
rond bepaalde specialisatiethema’s en (4) het begelei- Spezialisierung, (4) Mentoring einzelner Schüler/
den van individuele studenten/onderzoekers bij de Forscher in der Entwicklung von marktorientierten
mede-ontwikkeling van marktgerichte innovaties. Innovationen.
Innovatie – Voorbeelden voor toepassing in de regio Innovieren – Beispiele zur Anwendung in der Region
(1) Innovatievouchers, subsidies voor grensoverschrijdende (1) Innovationsvouchers, Fördermittel für grenzübergreifen-
innovaties, innovatie prestatiecontracten. de Innovationen, Innovation-Leistungsverträge
(2) Makelaars verbinden over de hele euregio vraag en aan- (2) Euregionale Vermittler verbinden Angebot und Nachfrage
bod van kennis, producten en diensten. von Wissen, Produkte und Dienstleistungen
(3) Appcelerator: Een accelerator voor app-ontwikkelaars met (3) Appcelerator: Ein Beschleuniger für App-Entwickler mit
toepassingen in bv. zorg, logistiek of food. Anwendungen in z.B. Gesundheitswesen, Logistik oder
(4) Applicatiecentra: begeleiding van ondernemers bij het Ernährung.
formuleren van de kennisvraag en het vinden van de (4) Anwendungszentren : Beratung von Unternehmern in der
juiste kennispartner. Het centra is de ontmoetingsplek, Formulierung der Forschungsfrage und der Suche nach
vraagbaak, marktplaats, broedplaats en podium in één. dem richtigen Partner. Das Zentrum ermöglicht Treffen,
Orakel, Markt-, und Bühne in einem Inkubator.
15eb ene 3
Niveau 3 Handlungs
Investeren Investieren
De toegang tot nieuwe kennis en (internationale) Der Zugang zu neuem Wissen und (internationalen)
markten creëert kansen voor ondernemers en onder- Märkten schafft Chancen für Unternehmer und
zoekers, en voor het benutten van die kansen zijn Forscher, so dass die Nutzung dieser Möglichkeiten
investeringen nodig. De regio kan daarvoor facili- Investitionen fördern kann. Die regionalen Akteure
teiten bieden, alsook bestaande mogelijkheden aan können hierfür spezifische Einrichtungen anbieten.
weerszijden van de grens optimaal benutten.
Unterschiedliche öffentliche Akteure in der Region
Diverse overheden in de regio bieden al een regionaal haben Investitionsfonds für innovative Projekte auf-
investeringsfonds. Naast reeds bestaande publieke gelegt. Zusätzlich zu den bestehenden öffentlichen
middelen is er een breed scala aan andere finan- Ressourcen, gibt es eine breite Palette anderer
cieringsmogelijkheden via private bronnen, zoals Finanzierungsmöglichkeiten aus privaten Quellen,
(bancaire) kredietverstrekking, venture capital, en pri- wie (Bank-) Kredite, Venture-Capital und Private Equi-
vate equity. Bovendien zijn alternatieve vormen van ty. Darüber hinaus gibt es alternative Finanzierungs-
financiering, zoals crowdfunding, en kredietunies in formen wie Crowdfunding- und Kreditgenossenschaf-
opkomst. Voor de Kennisalliantie Rijn-Waal is een rol ten. Für die Wissensallianz Rhein-Waal ist es wichtig,
weggelegd om ondernemers in verbinding te brengen diese bestehenden Finanzierungsquellen zu bündeln.
met deze bestaande financieringsbronnen.
Eine Investition in Innovationen ist nicht nur eine
Investeren in innovatie betreft niet alleen een financi- finanzielle Investition, sondern auch eine Investition
ële investering maar ook de investering in human ca- in Humankapital. Innovation braucht Menschen, die
pital. Innovatie is mensenwerk. Het is dus belangrijk Innovationen generieren: Generell geht es darum,
om opleiders en studerenden in de regio te houden, Auszubildende und Studierende in der Region zu
of alumni terug te winnen. Informatie verschaffen halten oder Alumni zurückzugewinnen. Informatio-
over de bedrijven en het aantrekkelijke aanbod voor nen über die Betriebe und das Angebot attraktiver
werkzoekenden is hierin een belangrijke pijler. Dit is Arbeitskräfte sind dabei die keineswegs immer
tevens een belangrijk onderwerp op de beleidsagen- gegebene notwendige Voraussetzung. Dies ist auch
da van de Europese Unie. De EU heeft de visie van ein wichtiges politisches Thema auf der Tagesord
een Europa met hooggeschoolden, een flexibele en nung der Europäischen Union. Die EU hat eine Vision
aanpasbare beroepsbevolking met een hoge graad von einem Europa mit gut ausgebildeten, flexiblen
van sociale integratie6. Onderdeel van de Europa und anpassungsfähigen Arbeitskräften mit einem
2020-strategie is onder andere inclusieve groei: voor hohen Maß an sozialer Integration6. Ein Teil der
een economie met veel werkgelegenheid en sociale Strategie Europa 2020 ist das Integrative Wachstum:
en territoriale cohesie. Zowel voor Duitsland als d.h. Förderung einer Wirtschaft mit hoher Beschäf-
tigung und ausgeprägtem sozialen und territorialen
16Nederland zijn arbeidsmarktpotentieel en participa- Zusammenhalt. Sowohl für Deutschland als auch für
tie belangrijke thema’s7. Een regionale human capital die Niederlande ist die Arbeitsmarktbeteiligung ein
agenda kan een bijdrage leveren aan het verbinden wichtiges Thema7. Eine regionale Humankapital-Agen-
van het innovatieve bedrijfsleven en de kennisinstel- da kann zur Verknüpfung innovativer Industrie-und
lingen. Wissenseinrichtungen beitragen.
Om in aanmerking te komen voor de Europese Die Kommission fordert Smart Specialisation Stra-
structuurfondsen vraagt de Europese Commissie tegies um Mittel aus den Strukturfonds abrufen zu
aan lidstaten en regio’s om een Smart Specialisation können. Mit solch einer Strategie sollten Regionen
Strategy op te stellen. Deze vraagt regio’s om zich te sich auf eine limitierte Zahl vielversprechender
specialiseren in een beperkt aantal kansrijke secto- Sektoren spezialisieren. Durch Investition in diese
ren. Door het investeren in deze sectoren kunnen de Sektoren bietet sich für die Region die Möglichkeit,
regio’s doorgroeien tot de topregio’s in de Europese sich zu einer Topregion in der EU oder weltweit zu
Unie of zelfs wereldwijd. Het actieplan geeft hiervoor entwickeln. Dieser Handlungsplan bietet hierzu viele
een stevige aanzet. Anknüpfungspunkte.
De belangrijkste maatregelen voor investeren zijn (1) Die wichtigsten Maßnahmen auf der Handlungsebene
de begeleiding van ondernemers naar financierbare »investieren« sind (1) die Begleitung bei Entwicklung
businessplannen, (2) het opzetten van een netwerk und Durchführung von Finanz- und Businessplänen
van en toegang tot innovatiefinanciering en (3) het von jungen Unternehmen, (2) die Erschließung von
investeren in human capital en een grensoverschrij- Investitionsquellen und (3) Investitionen in Humanka-
dende arbeidsmarkt. pital und eine grenzüberschreitender Arbeitsmarkt.
Bijlage: Maatregelen
Investeren en Tools
– Voorbeelden voor toepassing in Investieren – Beispiele für die Anwendung in der
de regio
Onderdeel Doelstelling Maatregelen Region
algemeen Voorbeelden voor toepas-
(1) Masterclasses investment readiness (1) Masterclasses investment readiness
sing in deze regio
(2) Overzicht beschikbare fondsen en subsidies (2) Übersicht der Innovationsfonds und Fördermittel
(3) Euregiocompetentie - aanvullende kwalificatie: (3) Euregio Zusatzqualifikation: zweisprachig, besserer
tweetalig, omgang met cultuurverschillen, kennis Umgang mit kulturellen Unterschieden, Kenntnisse der
van wetgeving aan beide kanten van de grens Gesetzgebung auf beiden Seiten der Grenze
17Bijlage: Maatregelen en Tools
Onderdeel Doelstelling Maatregelen algemeen Voorbeelden voor toepassing in deze regio*
Informeren, Het informeren en inspi- Vraag en aanbod van kennis bij Tech Watching rondom technologieën die veel sectoren
Inspireren e n reren van ondernemers en elkaar brengen beïnvloeden: 3D printing, gamification, big data, robotica
Internationaliseren kennisinstellingen over de Hogescholen inzetten met Minoren en uitwisselingsprogramma’s bij hogescholen:
samenwerkingsmogelijk- schakelrol waar liggen mogelijkheden om precompetitief kennis
heden en hen met elkaar in Studenten en onderzoekers in samen te brengen en te ontwikkelingen vanuit verschillen-
contact brengen/verbinden contact brengen met onder de disciplines (zoals nano-technologie en food, energie en
nemerschap milieu in combinatie met landbouw)
Ondernemers in contact bren- Inspireren en informeren van startende ondernemers en
gen met nieuwe markten en het netwerk van de Euregio inzetten. Ondersteuning vindt
klanten plaats in de vorm van advies, workshops, helpdesk, website,
Grensoverschrijdende thema Euregionale startersaward
bijeenkomsten Market Watching: Welke centrale problematiek kan multi-
Grensoverschrijdende disciplinair aangepakt worden? Bv. Kosten gezondheids-
technologiebijeenkomsten zorg, aantrekken jong talent, verduurzamen van transport,
Inspiratie en ondersteuning van materiaalschaarste
startende ondernemers Regiobranding voedsel: streekproducten uit de Euregio Rijn-
Waal (waar ze bekend om staan)
Duurzaam verbouwde producten: energiebesparing, afval-
stromen en uitstoot, onkruidbestrijding en bodembeheer
Versterken netwerk universiteiten en hogescholen met
andere netwerken: KiEMT, DPI Value Centre, Health Valley,
Food Valley, Brainport area, Duitse en Nederlandse Onder-
nemersverenigingen in Euregio Rijn-Waal zoals bv Platform
Lingewaard Overbetuwe, IKN Nijmegen, Unternehmerver-
bandsgruppe Ruhr Niederrhein en relevante Arbeitgeberver-
bände und Unternehmergruppen, Wirtschaftsförderungsge-
sellschaften des Landes, der Kreise und Städte, ChemTech,
Kunststoff NRW, CWG NRW, Creative NRW, Regionale Centra
voor Technologie, Technologiecentra, Max Planck Institut,
Jülich Forschungszentrum, Centrum voor Mikroelektronika,
Nederlands-Duitse Business club Kleve, Nederlands-Duitse
Handelskamer, Innovationlabs bij universiteiten en centra
voor ondernemerschap
Internationale oriëntatie Ondernemers ondersteunen om Stimuleren van (agro) toerisme in de regio
van de regio stimuleren en met hun product de grens over Zorgbeurs over verschillen in zorg tussen NL en D.
export laten groeien te gaan Waar kunnen we van elkaar leren?
Grensoverschrijdende beurzen Energie en Milieu beurs: Duitsland en Nederland zijde
Ondernemers ondersteunen om vormen samen aanbod voor een totaaloplossing, industrie,
verder export op te zoeken duurzame energie en energiebesparing
Grensoverschrijdende samen- Een regelluwe zone voor logistiek in Euregio
werking in het onderwijs Grensoverschrijdende behandelingen mogelijk maken in de
Ontwikkelen van euregionale zorg
identiteit Ondernemers zoeken naar mogelijkheden om samen te
Euregio als eerste stap naar werken met potentiële partners buiten de Euregio Rijn-Waal
internationale activiteit Innovatieve toeleveranciers: Vaak onzichtbaar voor consu-
Organiseren van handelsmissies ment en de rest van het MKB, maar veel sectoren
Een regelluwe zone voor logistiek in Euregio
Value added logistics en agrofood
Grensoverschrijdende stages en studie- en uitwisselings
programma’s
Samenwerking in de keten
Marketing voor innovatieve grensoverschrijdende
projecten
“Innovative product launching” over de grens
Gezamenlijke PR en marketing activiteiten voor innovatieve
ondernemers aan weerszijden van de grens
Nederlands-Duitse science-to-business café’s
Prijsuitreikingen voor beste innovatieve grensoverschrij-
dende idee of samenwerking in een sector of op een grand
challenge thema zoals ‘healthy aging’
Studenten aan beide zijden van de grens participeren bij
innovatieve ondernemers in projecten (stagepool)
18Onderdeel Doelstelling Maatregelen algemeen Voorbeelden voor toepassing in deze regio*
Innoveren Innovatie faciliteren en Ondernemers (waar onder Welke makelaars verbinden over de hele euregio vraag en
versnellen ondernemende onderzoekers) aanbod (van kennis, producten en diensten)?
ondersteunen om nieuwe Appcelerator: Een accelerator voor app-ontwikkelaars met
vindingen naar de markt te toepassingen in bv. zorg, logistiek of food.
brengen Living labs (in combinatie met online portal om in contact te
Het opzetten van een financiële komen): onderzoeksvragen, afstudeerplekken voor studen-
faciliteit voor kennisoverdracht, ten; laagdrempelige toegang tot actuele kennis
innovatiesamenwerking (bijv. Organiseren proces specifieke workshops, bijvoorbeeld:
vouchers en IPC-projecten) en Wanneer octrooieren? Hoe slagen publiek/private consor-
new business development tia? Waar kan ik financiering ophalen?
Het ondersteunen van Euregio- Applicatiecentra: begeleiding van ondernemers bij het
nale kennismakelaren formuleren van de kennisvraag en het vinden van de juiste
Het organiseren van inspire- kennispartner. Het centra is de ontmoetingsplek, vraag-
rende acceleratorprogramma’s baak, marktplaats, broedplaats en podium in één.
rond bepaalde specialisatie-the- Food/Sport/Health incubator: hoe kan deze driehoek elkaar
ma’s versterken?
Het begeleiden van individuele Profilerings- en reclameruimte creëren voor verantwoorde
studenten/onderzoekers bij de ondernemingen: LNG initiatiefnemers, recycling innovaties,
mede-ontwikkeling van markt- zorgtoepassingen
gerichte innovaties Gezamenlijk 3D Proeftuin/laboratorium
Fonds vroege fase financiering Netwerken Early Adopters
Creatieve denktank: een organisatie in de creatieve indus-
trie die problemen in andere sectoren tackelt
Een verkenning naar de behoeften en mogelijkheden van
een gezamenlijke ‘Innovatie-Academie’ zal dit jaar van start
gaan. Euregio zal een dergelijke voorziening niet zelf opzet-
ten, maar uitsluitend in een netwerk van betrokken partijen
Fablabs creëren voor rapid prototyping in diverse sectoren
Platform voor experimenteren en toepassen van Ambient
Assisted Living en tele-medicine concepten aan beide kan-
ten van de grens
Innovatievouchers, subsidies voor grensoverschrijdende
innovaties, innovatie prestatiecontracten
Thematische kennistafels tussen wetenschappers en onder-
nemers waarbij innovatieproblemen van bedrijven centraal
staan
Nederlands/Duitse regeling voor kenniswerkers: bedrijven
en kennisinstellingen ontvangen voor detachering een vou-
cher. Voorwaarde daarbij is dat de gedetacheerde kennis-
werkers grensoverschrijdend worden ingezet op projecten
en terreinen die van maatschappelijk en economisch belang
zijn en/of aansluiten bij de Euregio thema’s
‘Oud helpt jong’ waarbij ervaren ondernemers jonge
(student-)starters coachen
Facility sharing (o.a. apparatuur en andere faciliteiten)
Investeren Middelen beschikbaar Begeleiden naar financierbare Borgstellingen / garanties voor risicodragende
maken voor ondernemers, businessplannen investeerders
zowel financieel als andere Toegang tot investeringsfond- Supply chain finance (m.n. voor de logistiek)
middelen, zoals human sen Voorrang verlenen aan vernieuwende aanbieders bij
capital. Investeren in human capital en Euregio aanbestedingen
grensoverschrijdende arbeids- Euregio academie: HBO- en WO studenten nemen deel aan
markt een gezamenlijke academie gericht op ondernemerschap en
innovatie. Daarmee worden de deelnemers ieder voor zich
beter gekwalifi-ceerd, maar ontstaat er ook een grensover-
schrijdend netwerk
Euregiocompetentie - aanvullende kwalificatie: tweetalig,
omgang met cultuurverschillen, kennis wat wetgeving aan
beiden kanten van de grens
Overzicht van fondsen die in verschillende fasen uitkomst
bieden voor innovatieve ondernemers
Organiseren van toegang tot fondsen die in verschillende
fasen uitkomst bieden voor innovatieve ondernemers
Masterclasses investment readiness
Pitchtrainingen
*Resultaten van thematische workshops
19Sie können auch lesen
