Schölers leest Platt Schölers leest Platt - Fachportal.SH

Die Seite wird erstellt Nepomuk Schäfer
 
WEITER LESEN
Schölers leest Platt Schölers leest Platt - Fachportal.SH
Schölers leest Platt

               Schölers leest Platt

             Schuljahr

             3-4

                                3.-4. Schuljahr

Vorlesewettbewerb 2015
                  2019 / 2020
                         2016
Schölers leest Platt Schölers leest Platt - Fachportal.SH
Schölers leest Platt
Vorlesewettbewerb 2019/2020

Schirmherrschaft
Ministerin für Bildung, Wissenschaft und Kultur
des Landes Schleswig-Holstein
Karin Prien

Veranstalter des Wettbewerbs und Herausgeber der Textsammlung
Schleswig-Holsteinischer Heimatbund e. V.

Die Durchführung des Wettbewerbs wird unterstützt durch den
Büchereiverein Schleswig-Holstein e.V.

Der Wettbewerb wird gefördert durch die
schleswig-holsteinischen Sparkassen
und die Sparkassenstiftung Schleswig-Holstein

                                                                1
Schölers leest Platt Schölers leest Platt - Fachportal.SH
Leve Schölers,
    nu geiht dat wedder los!

    Von dem Gelehrten Wilhelm von Humboldt (1767 – 1835) stammt der Satz, dass
    Sprache ein Schlüssel zur Welt sei. In Schleswig-Holstein gibt es viele solcher Schlüssel.
    Da ist das Hochdeutsche. Da sind die Sprachen, die Einwanderer aus ihren Herkunfts-
    ländern mitbringen, und da sind Sprachen, die hier schon lange zu Hause sind: Dänisch,
    Süderjütisch, Nordfriesisch, Romanes und Plattdeutsch.
    Früher war Plattdeutsch ganz groß in Schleswig-Holstein. Amtsleute, Bauern, Händ-
    ler – fast alle sprachen und schrieben es. Dann wurde Hochdeutsch die Amtssprache,
    und man dachte mehr und mehr, Plattdeutsch sei nicht mehr gut genug. Man dachte
    sogar, Kinder würden es schwer haben, Hochdeutsch zu lernen, wenn sie auch noch
    Plattdeutsch lernten. Heute wissen wir, dass das Gegenteil der Fall ist: Wenn Kinder mit
    mehreren Sprachen aufwachsen, fällt es ihnen in der Regel leichter, weitere Sprachen zu
    lernen. Und dass Plattdeutsch schön und aussagekräftig ist, beweist das Heft, welches
    Ihr nun in Händen haltet.
    Viele Menschen haben inzwischen den Wert des Plattdeutschen erkannt. Ein Versuch
    zum Spracherwerb läuft an ausgewählten Modellschulen im Lande mit großem Erfolg.
    Etwas über die Sprache zu erfahren und gute Geschichten zu lesen – diese Chance
    bietet flächendeckend der landesweite Lesewettbewerb „Schölers leest Platt“.
    „PLATT - ik bün dorbi“ lautet das Motto.
    Viele Kräfte werden mobilisiert, damit dieser Wettbewerb laufen kann. In den Schulen
    und in den Büchereien, bei den finanziellen Förderern und nicht zuletzt beim Schleswig-
    Holsteinischen Heimatbund, bei dem die Fäden zusammenlaufen.
    Liebe Schülerinnen und Schüler, wir wünschen Euch Erfolg und Spaß beim Lesen und
    ganz viel Neugier beim Öffnen der plattdeutschen Tür zur Welt.

             Karin Prien
             Ministerin für Bildung, Wissenschaft und Kultur des Landes Schleswig-Holstein

      Reinhard Boll
    	Präsident des Sparkassen- und Giroverbandes für Schleswig-Holstein und
      Vorsitzender des Stiftungsrates der Sparkassenstiftung Schleswig-Holstein

             Oke Simons
             Geschäftsführer des Büchereivereins Schleswig-Holstein

             Dr. Jörn Biel
             Präsident des Schleswig-Holsteinischen Heimatbundes

2                                                                                                3
Schölers leest Platt Schölers leest Platt - Fachportal.SH
– 1/1 –

                                                                                                         He suust so gau, dat he to Mallöör              Blaulicht op, so as bi de Füerwehrau-
                                                                                                    40   kümmt un lang hensleit. Man to’n Glück          tos“, seggt de ganz junge Swienegel,
                                                                                                         hett he sien niegen Fohrradhelm op den     65   „of dat sowat gifft?“
                                                                                                         Kopp, un dor passeert nix. He steiht op,        „Dat weet ik nich“, seggt Stups, „ik
                                                                                                         kloppt sik den Schiet vun de Büx un             snack mal mit Lars.“
        „Dat kann so nich wiedergahn, wi mööt     20   „In de Natur helpt uns Stickelhemd                verswinnt in‘t Huus. Lars is en goden           Dat deit he, un Lars maakt mit sien Frün-
        dor wat ünnernehmen!“, meent Stups,            afsluut perfekt, noch nich mal Voss un       45   Fründ vun de Swienegels, he versteiht           nen en Sammelakschoon un kriggt över
        de Baas vun de Swienegels to sien Kol-         Dass kriegt uns bi den Wickel. Blots              sogor de Swienegelspraak.                  70   hunnert Helme op ’n Dutt 4, man keen
        legen. Üm un bi dörtig Swienegels sünd         de Technik, de haut de Natur in’n Dutt.           „Dat weer doch jüst dat Richtige för            mit Blaulicht. Op den Böhn 5 bi sien Opa
    5   tosamenkamen un wüllt raatslagen. Se           Mien Fründin Pinnie is wohrschienlich             uns“, juucht Stups, „dat kunn uns               finnt he sogor noch en Pickelhuuv, de
        dreept sik all veer Weken in Hein sien    25   ok wat tostött. Wi hebbt jeden Avend              helpen!“                                        sien Ururopa in den Krieg bruukt harr.
        Hoff. In den Hupen vun Holt, Busch,            tosamen en Appel vertehrt. Man de            50   „Wat denn?“ fraagt de annern Swien-             „Den sett ik mi op“, grient Fridolin,
        Sprock1 un Steen köönt se sik fein ver-        letzten Daag is se nich kamen, un ik kau          egels.                                     75   „wenn denn en Auto över mi föhrt, hett
        stoppen2. Ok dat Gras is nich so kort          alleen op mien Appel rüm!“                         „Na, hebbt ji dat denn nich mitkregen?“        he Plattfoot.“
10      meiht, se finnt dor en Barg Snecken un         „Wi kunnen je man över den Zebrastrie-            wunnert sik Stups.                              Un wenn du nu merrn op de Straat en
        Wörms to freten. Nu fallt bald de rie-    30   pen lopen“, kümmt de eerste Vörslag               Un denn vertellt he, dat Lars ahn Fohr-         Helm sühst, föhr vörsichtig! Wohrschien-
        pen Appels daal, lecker Boskopp. Ok en         vun en ganz jungen Swienegel.                55   radhelm wiss un wohrhaftig en groot             lich is dor en Swienegel ünner. Villicht
        Swienegel is en Slickermuul.                   „Dat warrt nix“, antert Flinki, „dor gifft        Lock in’n Kopp hebben wöör. Man över            kriggst du sogor mit, wodennig 6 he den
        „Dat warrt jümmers mehr Autos op de            dat nich noog vun, un de gellt blots för          so’n Helm, dorvun weer he övertüügt,            Helm en beten anböört, dormit he weet,
15      Straat. Se föhrt uns all doot! Üm un bi        de Minschen. För uns pedd3 nüms op                kunn sogor en Auto föhren, un dor pas-          wo sien Weg langsgeiht. Un wenn du
        fiefhunnertdusend Swienegels hebbt se     35   de Brems.“                                        seer nix. Un männich en Auto wöör üm            noch een över hest, denn legg den man
        letzt Johr plattföhrt!“                        Un as se so spekuleert un sinneert,          60   den Helm wiss en Bagen maken. All               in dien Hoff, dor warrt sik wiss een vun
        De annern mööt em Recht geven. Un              seht se, dat Lars, Hein sien lüttsten             finnt den Infall vun Stups grootoordig.         de lütten Swienegels över freuen.
        Flinki, Stups sien Fru, seggt:                 Söhn, op Fohrrad na Huus kümmt.                   „Ik much geern en Helm hebben mit                                         – Heike Hannig –

        1 Reisig                                       3 tritt                                                                                           4 Haufen                         Wöör: 540
        2 hier: verstecken                                                                                                                               5 Dachboden
                                                                                                                                                         6 wie
4                                                                                                                                                                                                5
Schölers leest Platt Schölers leest Platt - Fachportal.SH
– 1/2 –

        Do is mal en Prinzessin ween, de is             geiht he hen na den König un sprickt dor        Un he kümmt bi – dor liggt so en groten      40   Un do kümmt he bi un puust dor Aten
        in en Fisch verwünscht ween. Un all        15   üm an, wat he dor nich mal hen schall.          Block in't Holt – dor haut he en Min-             in. Un do leevt dat. Do is dat en ganzen
        Meddag Klock twölf, denn is se in't             De König, de will dat eerst ja nich to-         schen ut. Do is dat ganz natürlich ween           natürlichen Minschen ween.
        Water ünnerhööcht 1 kamen. Denn is              geven. Aver he will sien Dochter ok ja     30   as en Minsch. Blots, dat hett ja nich             Do seggt de Prinzessin, as de Snieder
    5   se baven 2 en Minsch ween un nerrn en           geern befriet hebben, un do gifft he dat        leevt. Do seggt de Snieder, denn will he          dat vertellt hett: Keerl, du lüggst!
        Fisch. Un wenn ehr in de Tiet een hett          doch to toletzt.                                ehr ok mal wiesen, dat he sien Kunst         45   Do hett de Snieder ehr ja to'n Spreken
        to'n Spreken kriegen kunnt, denn is se     20   As de Prinzessin nu ut dat Water kümmt,         verstahn deit. Un do nimmt he Blääd,              kregen. Un do is se wedder to en Min-
        erlööst ween. Un de hett ehr denn to            do fangt de Snieder an to vertellen:            dor neiht he Kleder vun, un de treckt he          schen worrn. Un de Snieder hett ehr as
        Fru hebben schullt.                             Do is mal en Bildhauer ween, seggt he,     35   den Minschen an. Do hett dat ganz na-             Fru kregen.
10      Nu sünd dor al so veel kamen, aver keen­        un en Snieder un en Dokter, de gaht mal         türlich utsehn as en Minsch, de Tüüch 3                                 – Wilhelm Wisser –
        een hett dor Spraak in kriegen kunnt.           tosamen dör dat Holt. Do seggt de Bild-         anhett. Blots, dat dat ja nich leevt hett.
        Do kümmt dor ok mal en Snieder anrei-      25   hauer, he will ehr mal wiesen, dat he           Do seggt de Dokter, denn will he ehr ok
        sen, de kriggt dat ja ok to hören. Un do        sien Kunst verstahn deit.                       mal wiesen, dat he sien Kunst versteiht.

        1 nach oben                                                                                     3 Zeug; hier: Kleidung                                                            Wöör: 368
        2 oben

6                                                                                                                                                                                                7
Schölers leest Platt Schölers leest Platt - Fachportal.SH
– 1/3 –

                                                                                                            Na ’t Utpacken fraagt Oma :„Wer mag          65   ik arbeidt doch bi de Bahn! Ik kümmer
                                                                                                       40   nu Appelkoken?“ “Ik!“, „Un ik ok!“                mi um de Popp un mell mi.“
                                                                                                            roopt de Deerns beide. „De smeckt                 Laat avends, as Josefine un Mira al
                                                                                                            aver goot“ seggt Mira. „De Appeln sind            slaapt, leest Oma Helene op ehren
                                                                                                            ut den Goorn. Josefine, magst du Mira             Klappreekner en E-Mail vun Heiner – he
                                                                                                            den olen Boom wiesen? Ik rüüm hier           70   hett dat Mariechen funnen! Överglück-
        „De Tog kummt um halvig veer an. Fein,       20   Josefines Moder bringt de beiden             45   noch allens weg un kaam ok glieks rut.“           lich slöppt se in. An’n annern Morgen
        dat du uns afhaalst, Oma Helene! Bet              Deerns na den Bahnhoff un seggt:                  De Deerns treckt vergnöögt los un Oma             bringt Heiner al ganz fröh vör Klock acht
        Maandag!“                                         „Passt goot op ju op un grööt Oma vun             Helene singt bi’t Afrümen. As se jüst             dat Mariechen vörbi. „Heiner, du büst
        Josefine leggt den Hörer op un hoppst             mi.“ Denn fohrt de Tog los. Josefine              fardig is, höört se Josefine luut wenen.          de Gröttste,“ drückt em Oma Helene.
    5   op de Steed, bet se ut de Puust is.               hett ehr leevste Popp, dat Mariechen,             Wat is passeert? Gau 2 löppt se na bu-       80   Denn geiht se in den Goorn un sett dat
        Luut singt se för sik hen. Ehr Moder         25   inpackt, un Mira hett ehren olen Ted-        50   ten. Op de Bank bi den Appelboom sitt             Mariechen vörsichtig op de Bank bi den
        kiekt verwunnert ut de Kökendöör „Wo              dy mit. Mariechen un Teddy verstaht               Josefine in Miras Arm un huult. „Wat is           Appelboom. As Oma torüch in de Köök
        freust Du Di denn so dull to?“ „Blots             sik jüst so goot as Mira un Josefine.             los, Josefine?“„Ik heff Mariechen in den          kummt, sünd de Deerns al op. „Moin,
        noch dree Daag, denn sünd wi bi Oma!“             Um de Middagstiet eet se all frische              Tog vergeten ...“, blarrt se luut! „Oh!“ –        Oma!“ „Moin, Josefine un Mira! Wat
10      „Wi?“ “Mira un ik! Oma much, dat ik               Rund­stücken un drinkt roden Saft. Dat            Oma drückt Josefine fast an ehr Bost.        85   meent ji, köönt ji gau mal in de Goorn
        mien Fründin mitnehm.“                       30   smeckt veel beter as in de School! As        55   Josefine weent so dull, dat meist ok              gahn? Ik heff soooo en Hunger op en
        „Na, bruukt Oma noch mehr Besöök?“                de Tog ankümmt, töövt Oma Helene al               Oma un Mira Tranen in de Ogen kriegt.             frischen Appel. Villicht finnt ji ja en“.
        „Ach Mama, – Oma hett so veel Platz un            op den Bahnstieg un winkt mit ehren               Oma will helpen. „Mira, du bliffst bi Jo-         „Kloor Oma!“ Oma Helene geiht lang-
        se meent, to drütt is dat noch schöner!“          bunten Hoot. „Fein, dat ji dor sind!“ um-         sefine, ik heff en Idee.“                         sam achter jüm ran. Dor steiht Josefine
15      „Na, wenn Oma dat meent“, seggt ehr               armt se de Deerns un strahlt över dat             Oma Helene will jüst bi de Bahn anro-        95   bi den Appelboom mit ehr Mariechen
        Moder un dreiht sik üm.                      35   ganze Gesicht. Mit de ganze Bagaasch         60   pen, as ehr Telefon pingelt. Dat is ehr           op den Arm un weet vör Freud nich, wat
        Mira is ganz ut de Tüüt1, as se vun Jose-         in ehr lütt root Auto fohrt Oma flott los,        Fründ Heiner, de sik de trurige Ge-               se seggen schall.
        fine to weten kriggt, dat se in de Harvst-        un de Deerns juucht bi jede Kurv, bet se          schicht vun dat Mariechen anhöört un                                       – Karen Nehlsen –
        ferien mit na Oma Helene dörv.                    dor sünd.                                         knapp to Woort kummt „Aver Helene,

        1 begeistert                                                                                        2 schnell                                                                          Wöör: 590

8                                                                                                                                                                                                     9
Schölers leest Platt Schölers leest Platt - Fachportal.SH
– 1/4 –

                                                                                                       Mama strakelt mi över mien Kopp un              vör teihn Maanden söven worrn is un
                                                                                                       drückt mi an ehr Bost. Smilla steckt eh-        vunmorgen dootbleven is.
     Jeedeen Morgen Klock halvig söven              as wenn he slöppt. Hermine sitt neven              ren Kopp dör de Döör un fraagt: „Wat is         Frau Hansen finnt dat heel modig, dat ik
     pingelt mien Wecker. Denn bün ik noch     20   Fred un kiekt ganz trurig. Ik maak de         40   denn hier los?“                            60   vun Fred snackt heff. In de Paus kummt
     mööd un mag gor nich opstahn. Aver             Döör vun den Käfig op un strakel eerst             „Fred is doot!“ segg ik un kann gor nix         Paul na mi un vertellt mi, dat sien Bro-
     Fred un Hermine, mien Meerswien,               Hermine un denn Fred mit mien Wies-                sehn vör luder Tranen.                          der Jan ok Meerswien hett un dat de
 5   warrt denn ok waken un maakt Radau in          finger.                                            Denn fangt ok Smilla an to wenen.               jüst Jungen kregen hebbt.
     ehren Käfig. Se hebbt Hunger un wüllt,         Aver Fred warrt nich waken. He is ok gor           Mama röppt bi uns Lehrerin an un seggt          He seggt: „Wenn du Lust hest, kannst
     dat ik Foder bring. Se sünd as mien We-   25   nich warm, un sien lütten Knoop­ogen          45   Bescheed, dat wi vundaag en beten la-      65   du uns besöken un di en Meerswien
     cker Nummer twee.                              sünd to. Ik will Hermine ut den Käfig rut-         ter kaamt.                                      utsöken!“
     Vundaag kann ik Fred un Hermine meist          laten, aver se will bi Fred blieven. Ik bün        Ik kann nix eten, un ik mag nich na             Dat finn ik goot! Tohuus vertell ik Mama,
10   nich hören. Aver villicht maakt ok mien        bang un roop luut: „Mama, M-a-m-a,                 School gahn. Wi gaht denn doch to de            Papa un Smilla dorvun.
     Süster Smilla to veel Krach in de Baad-        kannst du gau kamen?“                              drütte Stünn hen. In de School snackt           All freut sik mit mi.
     stuuv. Oder de Vagels piept buten so      30   Mama kummt de Trepp hooch, kiekt mi,          50   wi in Bio över Huusdeerten. Ik höör        70   As ik dat Hermine vertell, kiekt se mi an,
     luut, mien Finster is ja apen.                 Fred un Hermine an un nimmt mi in den              blots mit een Ohr to.                           as wenn se mi versteiht.
     Ik stah op un loop barfoot na mien             Arm.                                               Fru Hansen vertellt uns, dat Meerswien          Ik nehm ehr mit, wenn ik Jan besöök.
15   Meerswien. Ik denk, dat se sik wiss            „Ach Ben, ik glööv, Fred is dootbleven1.“          blots veer bet acht Johr oolt warrt. Se         Denn kann Hermine sik en niegen
     wedder achter de Schaukel versteekt.           „Dat kann doch gor nich angahn“, blarr             fraagt, wokeen vun uns en Huusdeert             Meerswienmann utsöken.
     Aver dor sünd se nich. Fred liggt op      35   ik luut. „He is doch Hermines Mann un         55   hett. Ik mell mi nu doch un vertell vun    75             – Ut: Paul un Emma un ehr Frünnen –
     den Bodden vun den Käfig un süht ut,           mien Fründ!“                                       Fred un Hermine. Ik segg ok, dat Fred

     1 oft                                          1 gestorben                                        3 schon                                         5 Krebs                              Wöör: 479
                                                                                                       4 schmunzeln

10                                                                                                                                                                                               11
Schölers leest Platt Schölers leest Platt - Fachportal.SH
– 1/5 –

                                                                                                    25   to scheten. Dat is nich so eenfach un             Se keddelt em all. He warrt waken un
                                                                                                         klappt nich glieks. Aver Öven maakt den      50   weet eerstmal gor nich, wat los is. Dor
                                                                                                         Meister.                                          mööt se allemann lachen. „Kelle, stah
                                                                                                         As de Jungs un Deerns en Tietlang Foot-           op, wi wüllt noch en beten Football
                                                                                                         ball speelt hebbt, schüllt se sik eerstmal        spelen!“ Wat? … Kloor, he is wedder
                                                                                                    30   verpuusten. Se mööt sik op den Rasen              waken un vull Knööv un steiht al wed-
                                                                                                         henleggen un deep Luft halen. „Nu            55   der op de Been. Blots tohuus Vadder
                                                                                                         köönt ji wedder opstahn“, meent de                nix dorvun vertellen, dat he inslapen is!
                                                                                                         Trainersche na fief Minuten. Dat doot se          Aver villicht is dat Vadder je domals ok
                                                                                                         denn ok. Blots Kelle blifft liggen. Wat is        so gahn, as he en lütten Jung weer un
                                                                                                    35   los? Weer dat toveel för em dat eerste            mit Footballspelen anfüng.
                                                                                                         Maal? Se maakt sik all Sorgen. De Trai-      60
     Kelle heet de Jung natürlich nich. Dat            Towass . Deerns sünd ok dorbi, un de
                                                                   4
                                                                                                         nersche böögt sik na em daal un fraagt:           In de Twüschentiet is Kelle to en goden
     is blots sien Ökelnaam1. Sien richtigen           köönt ok goot Football spelen. Över-              „Kelle, wat is mit di? Büst du krank?“            Footballer ranwussen un slöppt ok nich
     Naam is Kjell. Man nüms seggt dat to         15   haupt: Kelle is dorför, dat allens gerecht        Wat is mit den Jung los? Hett he Buuk­            mehr in, wenn mal Paus anseggt is. Vun
     em. Op sien Trainingsantog steiht ach-            verdeelt warrt, ok dat Kinnerkriegen. He     40   weh? Leevt he överhaupt noch? Dat                 dat letzte Speel hett he en lütten Pokaal
 5   tern „Kelle“ op. Un so kann dat ok blie-          meent, de Mannslüüd schüllt de Jungs              kann doch gor nich angahn! Jüst weer         65   mitbröcht, ofschoonst 5 sien Mannschop
     ven. He hett dor nix gegen.                       kriegen un de Fruunslüüd de Deerns.               he doch noch so goot toweeg un is mit             gor nich wunnen hett. Den Pokaal hett he
     Kelle schall nu bald na School kamen.             Dat weer doch fein.                               de annern Kinner rümlopen. De Trainer-            avends mit in‘t Bett nahmen un is dormit
     Dor kannst nix bi maken. Aver Football-      20   Toeerst mööt de Kinner mal üm den                 sche böögt sik noch mal över em. Na,              inslapen.
     spelen mutt ok sien. Dat deit sien Vad-           groten Sportplatz rümlopen üm sik            45   dat Hart kloppt noch, un deep Luft haalt          Un dor is je woll ok nix gegen to seggen –
10   der je ok. Also geiht he hen un stellt sik        warmtomaken. Denn deelt de Trainer-               he ok. Blots siene Ogen sünd to. Wat              oder wat meent ji?
     in‘n Vereen vör. De Trainersche 2 un all          sche de Footballers in twee Gruppen in,           fehlt den Bengel denn blots? … Gor nix!                                     – Brigitte Fokuhl –
     de annern Maten 3 freut sik över den              un se mööt versöken, den Ball in`t Door           He is blots inslapen, deep un fast.

     1 Spitzname                                       4 Zuwachs                                                                                           5 obwohl                            Wöör: 472
     2 Trainerin
     3 hier: Vereinskameraden
12                                                                                                                                                                                                  13
Schölers leest Platt Schölers leest Platt - Fachportal.SH
– 1/6 –

                                                                                                        „Uns Barg heet Diek. De is villicht nich
                                                                                                        so hooch as juun Bargen, man dorför is
                                                                                                        de veel länger as wi kieken köönt“, me-
     Till un Anna sünd in Noorddüütschland                                                         40   ent Anna. „Un de Diek höllt dat Water             Wedder loopt de veer los. Quitsch,
     tohuus; se wahnt meist al in Däänmark.                                                             trüch, wenn dat mal en Stormfloot gifft.“         quatsch, quitsch, quatsch – barft stappt
     An’t Wekenenn fohrt de beiden faken1                                                               „Nu aver los!“, röppt Till un suust af,           se in den Slick un juucht, wenn se deep
     mit ehr Öllern an de See: In den Sand          „Un wo fohrt wi hen?“, will Laura weten.            „Wohrschau, Schaapschiet!“                        insackt, un de Modder dörch de Töhn
     oder Slick spelen, vör de Wellen weg-          „An de Noordsee, is doch kloor“, röppt              „Mäh, mäh“, bölkt sien Kuseng un löppt            quatscht.
 5   lopen un in’n Sommer in’t kole Water           Till. „Dor köönt wi veel mehr beleven.         45   achteran.                                    65   „Nu wiest wi ju, wat dat an de Noord-
     rinjumpen, dat möögt se to un to geern.        Mal is dat Water dor, mal is dat weg. Un            Een – twee – dree, sünd se al baven op            see allens to sehn gifft, wenn dat Water
     Laura un Markus, ehr Kusine un Kuseng,         en Barg gifft dat dor ok!“                          den Diek. Un noch wat fixer suust se op           nich dor is.“
     wahnt in Süüddüütschland. Dor gifft dat   25   „En Barg, bi ju? Hier is doch allens platt.“        de anner Siet wedder daal.                        Anna un Till sünd ganz ieverig: Dor is de
     hoge Bargen, man de See is wiet weg.           „Un woso gifft dat mal Water, un mal                „Holl stopp“, is dat mitmal vun achtern           Wattworm, de den Sand vun’t Watt fritt,
10   Lang hebbt Till un Anna dorop töövt,           nich?“ So ganz köönt de beiden Süüd-           50   to hören. „Ik dach, wi wullen an de See      70   den wi nienich to sehn kriegt, un de lütte
     un endlich is dat sowiet: Laura un Mar-        düütschen dat allens noch nich glöven.              fohren. Man wo is denn nu dat Water? Ik           Sand-Hümpels nalett, de utseht as Spa-
     kus kaamt för een Week to Besöök!              De Fohrt mit ’t Auto duert nich lang. Fix           seh blots griesen Matsch“, klaagt Laura.          ghetti. Denn is dor de Dwarslöper 4, de
     De Noorddüütschen hebbt al so veel        30   klattert all Kinner na buten. Man vun ’t            Nu mööt Anna un Till smuustern.3                  gau as man wat wedder weglöppt. De
     plaant, wat se mit ehr maken wüllt. Un         Water is nix to sehn: Eerstmal staht se             „Tscha, Ebb – is nix mit Water“, verkloort        Kinner söökt Musseln, Steen un Holt.
15   dat Best: Een Dag schall dat an de See         vör en Bult 2.                                 55   Till.                                        75   Markus buddelt un buddelt: He will op
     gahn!                                          „Keen is toeerst baven op den Barg?“,               „Un dat Griese is dat Watt. Wi seggt dor          jeden Fall en Wattworm infangen.
     „Bi uns gifft dat sogor tweemal de             fraagt Anna.                                        Slick to. Dor köönt wi in lopen, dat maakt        Wo lang de veer woll noch in’t Watt
     See“, verkloort Anna. „Op de een Siet     35   Dor mööt Laura un Markus luut lachen.               Spaaß!“, freut sik Anna. „Allemann: Schoh         spelen köönt, bet de Floot kümmt un
     de Noordsee, un op de anner Siet de            Dat schall de Barg ween? Se köönt gor               un Strümp ut, Büx hoochkrempeln – un              allens wedder ünner Water sett?
20   Oostsee.“                                      nich mehr ophören to lachen.                   60   los!“                                                                    – Christiane Ehlers –

     1 oft                                          2 kleiner Hügel                                     3 schmunzeln                                      4 Krebs                            Wöör: 552

14                                                                                                                                                                                                15
Schölers leest Platt Schölers leest Platt - Fachportal.SH
– 1/7 –

     Emmas Kuseng Emil fohrt jeedeen Dag               dat Rad an de Siet stellt, en anner een           slimm, dat de Dokter em opereren mutt.          Huus, man he mutt ganz dull oppas-
     mit sien Fohrrad na School. Vörgüstern            hett sik över em böögt un em vörsichtig           He hett en Scheen kregen un müss en             sen. De Dokter ünnersöcht em noch-
     hett he verslapen un is eerst Klock halvig        op de Siet leggt. Liesen hett he mit Emil         poor Daag in’t Krankenhuus blieven un           mal un fraagt: „Hett di dat bi uns ge-
     acht losfohrt. Emil hett noch gau sien            snackt. „Glieks kummt en Krankenwa-               still liggen.                                   fullen, Emil?“ „Emil grient: „Geiht so.
 5   Helm opsett, ehr dat he los pedd is.         20   gen, bliev ganz still liggen. Ik glööv, du   35   Güstern hett sien Süster Sina em be-       50   Ik wörr geern nochmal kamen un en
     Jüst as he in de Schoolstraat inbagen             hest dat Been braken.“ Emil weer ganz             söcht. „Na, wat maakst du denn för en           Schoolpraktikum maken, wenn ik wed-
     is, dor is en rode Auto um de Eck suust.          witt in‘t Gesicht, he kunn gor nix seggen.        Schiet!“ – „Woso? Ik heff mi doch blots         der fit bün. Geiht dat?“ „Wullt du later
     Meist is Emil mit sien Fohrrad in dat             Intwüschen is Emils Mudder kamen, de              hensmeten!“ Sina hett sik richtig freut,        mal Dokter warrn?“ „Weet ik noch nich.
     Auto rinfohrt. He kunn sik jüst noch op           Schoolsekretärin hett ehr anropen. Denn           dat ehr grote Broder al wedder Witzen           Man ik much mi allens mal nipp un nau
10   de Siet fallen laten. Nu leeg he op den      25   weer ok al de Krankenwagen dor. De Sa-       40   maken kann. „Morgen dörv ik wedder         55   bekieken.“ – „Geiht kloor“, seggt de
     Börgerstieg un kunn sik nich rögen. De            nitäter hebbt Emil hoochnahmen un sünd            na Huus! Hölpst du mi, wenn ik nich             Dokter un gifft em de Hand. „Över-
     Kopp hett em wehdaan – un in sien                 mit em af na dat Krankenhuus suust.               alleen de Trepp hoochkamen kann?“               morgen kummst du aver nochmal to’n
     Been hett dat staken un brennt as dull.           Sien Mudder is em achterna fohrt.                 „Kloor, du kannst di op mien Schullern          Ünnersöken.“
     Vun all de Sieden sünd Minschen anlo-             En poor Stünnen later weer dat kloor:             afstütten.“                                             – Ut: Paul un Emma un ehr Frünnen –
15   pen kamen. En junge Mann hett eerstmal       30   Emil hett dat Been braken, man nich so       45   Vundaag is dat sowiet. Emil dörv na

                                                                                                                                                                                           Wöör: 386

16                                                                                                                                                                                               17
– 1/8 –

                                                                                               25   Stuuv oprüümt un rein maakt. „Sowat             üm de Snuut un wisch sien schietigen
                                                                                                    gifft dat doch gor nich“, reep sien Vad-        Finger an de Büx af.
                                                                                                    der vergrellt ut.                          55   „Na, woans weer dat in de School?“
                                                                                                    Een Dag, Oma Swien weer jüst to                 fraag Fru Swien, as he na Huus keem.
                                                                                                    Besöök, see Lüttswien, he wull nu nich          „Och, dat güng“ meen Lüttswien, vers-
                                                                                               30   mehr mit de Hannen, blots noch mit den          wunn in sien Stuuv un baller de Döör
                                                                                                    Lepel eten. Do worr sien Vadder arger-          achter sik to. De Öllern töven nieschierig
                                                                                                    lich, un Lüttswien keem ahn Avendbroot     60   dorvör. Wat maak Lüttswien dor binnen
                                                                                                    to Bett. „Reegt jo man nich op“, meen           denn blots?
     Frei nach Jan Mogensen »Das Sauberschwein«
                                                                                                    Oma Swien, „duert nich lang un Lütts-           Opletzt güng de Döör op. En Wunner
                                                                                               35   wien kümmt to School, un denn hett              weer passeert. De Stuuv seeg liekso ut
                                                                                                    he keen Lust mehr, so püük uttosehn.“           as en Swienstall. Vadder Swien kunn dat
                                                                                                    Later vertell Oma noch, dat Vadder         65   aver gor nich begriepen, as Lütt­swien
                                                                                                    Swien as Jung ok nich jümmers Lust              wedder mit en Lepel an’n Disch seet.
                                                                                                    hatt harr, sik schietig to maken. „Wi           Wat schull denn düsse Quatsch mit
                                                                                               40   mööt Gedüer 4 hebben“, süüfz Mudder             den Lepel? Op eenmal stünn Lüttswien
     Herr un Fru Swien, de harrn en Söhn mit        wedder rin. Sien Öllern kunnen nich be-         Swien.                                          op un batsch düchtig mit dat Dings op
     Naam Lüttswien. Se harrn em bannig             griepen, woans dat togüng.                      An’n eersten Schooldag kreeg Mudder        70   sienen Töller rop, un dat Swienfoder
     leef un wullen blots dat Beste för em.    15   As dat mal bannig still in Lüttswien            Swien dat hen, dat Lüttswien över un            verdeel sik in de hele Stuuv sogor bet
     Aver mit een Saak kunnen se sik nich           sien Stuuv weer, sleek sik sien Mudder          över schietig weer, as he ut dat Huus           an de Deek.
 5   affinnen. Lüttswien müch keen Schiet           ran, keek dörch de Döör un verfehr sik.    45   güng. Aver ehr he in de School an-              An den neegsten Dag buddel Herr Swi-
     an sik un üm sik hebben. Elkeen Mor-           Lüttswien seet vun Kopp bet Foot in-            keem, seeg he al wedder püük ut. Oh,            en en deep Lock, un Lüttswien smeet
     gen woor Lüttswien in en Emmer1 vull           seept in de Baadwann. Fru Swien harr            wat för en Tostand! Lüttswien woor         75   siene Waschbalje, den Waschlappen un
     Mudd steken. Naher müss he schietige      20   Möh un bruuk veel Tiet, üm ehren Söhn           vun de annern Swien angluupt 5. Op              den Lepel batz in de Kuhl rin. Un nüms
     Wäsch antrecken un kunn denn na bu-            wedder schietig to kriegen. Liekers röök        den Torüchweg vun de School sett he             hett den Kraam wedder to Gesicht kre-
10   ten to’n Spelen. Gediegen2, ofschoonst         he noch poor Daag later na Seep.           50   sik nadenkern vör en Pütt vull schietig         gen. Lüttswien weer even doch en echt
     he männichmal nich lang vör de Döör            Man dat woor noch veel leger. De Öl-            Water hen un stipp dor sienen Finger            Swien.
     ween weer, keem he rein un püük3               lern kregen mit, Lüttswien harr sien            rin. Naher smeer he sik en beten Mudd                                     – Brigitte Fokuhl –

     1 Eimer                                                                                        4 Geduld                                                                            Wöör: 516
     2 seltsam                                                                                      5 angeglotzt
     3 sauber; ordentlich
18                                                                                                                                                                                           19
– 1/9 –

     Marius wahnt mit sien Öllern in en lütte
     Fischerhütt. De steiht wiet af vun’t Dörp                                                            Marius will sien Redder weddersehn. As
     ganz op de anner Siet vun de Bucht.               De Fischer in’t Dörp maakt düsse Deer-             he wedder richtig lopen kann, löppt he
     Will he tofoot na School, mutt he een             ten doot, wo se dat man köönt. Se seggt,      35   na den Strand. He hett en Korf mit Fisch        Dat gift en groot Opsehn, as Marius ut
 5   Stünn lang gahn. Dat is em mehrstens         20   dat de Delfine ehr de Fisch wegfreet.              dorbi.                                     50   dat Water stiggt. To geern harrn sien
     to lang. Dorüm geiht he faken 1 nich hen          Marius is bang för dat grote starke Deert.         Den Delfin kann he vun wieden al sehn,          Mitschölers ok so en Delfinfründ hatt.
     na School. He geiht lever swümmen.                Man de Delfin stuppst den Jung fründ-              woans he ut dat Water springt.                  All wüllt se mit em spelen. Dat lett sik
     An een Dag stött he bi’t Swümmen mit              lich an.                                           Marius smitt em Fisch to. De Delfin             de Delfin gefallen. Man op sien Rüch rie-
     den Foot an en giftige Quall. Miteens 2           „He will mit mi spelen, ehr he mi opfritt“,   40   lett 5, as freu he sik, Marius wedder to        den, dat dörv blots Marius.
10   kann Marius sien Been nich mehr rögen.       25   denkt Marius. „Man ik warr üm mien Le-             sehn. Vun dor af an besöcht Marius sien    55   Nu kann dor nüms mehr an twiefeln,
     He kann sik knapp över Water holen. To‘n          ven kämpfen!“                                      Fründ jeedeen Morgen op den Weg hen             dat de Delfin Marius vör dat Verdrinken
     eersten Maal is he bang bi’t Swümmen              He packt den Delfin an de Rüüchfloss…              na School. De Jung un de Delfin warrt           wohrt 6 hett.
     in de See. Schull he dat noch schaffen            Dor passeert dat Wunnerbore. De Delfin             Frünnen un bald dörv Marius sogor op            De Fischer in’t Dörp sünd nu veel fründ-
     bet an Land?                                      dükert 3 nich weg. He swümmt mit Marius       45   den starken fründlichen Delfin rieden.          licher to de Delfine worrn. Un wenn sik
15   Miteens markt he en fasten glatten Kör-      30   suutje 4 hen na’t Över.                            An een Dag hett he en Idee. He will be-    60   en Delfin in en Fischernett verfangt,
     per ünner sik. Marius verfeert sik. Dat is        As he sien Öllern de Geschicht vertellt,           wiesen, dat he nich lagen hett. He ridd         denn laat se em foorts 7 wedder free.
     en Delfin.                                        glöövt se dat nich.                                op den Delfin hen na School.                         – Norbert Landa und Bernhard Oberdieck –

     1 Oft                                             3 taucht                                           5 scheint; sieht so aus                         6 bewahrt; gerettet                 Wöör: 406
     2 plötzlich                                       4 sanft; behutsam                                                                                  7 sofort

20                                                                                                                                                                                                  21
– 1 / 10 –

                                                                                                     Un ganz ünner dat Gedicht steiht: Zum      60   bunte Vagels. De Roos mit den sülvern
                                                                                                     Andenken an deine Freundin Frauke.              Sand gefallt mi noch an’n besten.
                                                                                                     Oma vertellt mi, dat Frauke mal in de           Oma ehr Poesiealbum is richtig fein.
                                                                                                40   School in de Bank neven ehr seten hett.         Mien Frünnenbook ok. „Oma, schriffst
                                                                                                     Dat is al ganz lang her. Nu leevt Frauke        du mi en Gedicht in mien Frünnen-
     Mien Oma hett mi en Frünnenbook                 sülven maalt un keen Foto inkleevt.             nich mehr, se is ganz dull krank ween           book?“ Un Oma schrifft:
     schenkt. Dat is richtig cool un ganz       20   Mien Oma seggt, se hett ok en                   un denn storven. So seggt Oma, un se
     smuck. Op den Ümslag sünd ganz                  Frünnenbook ut de Tiet, as se Kind              warrt en beten trurig dorbi. „Kiek mal,         Mien Enkeldeen, mien Enkeldeern,
     vele bunte Luftballons afbillt. Dorünner        weer. Dat heet aver anners, dat heet       45   Oma, wat is denn dat för en smucke              de mag so geern Geschichten hör’n.
 5   steiht: All mien Frünnen.                       „Poesiealbum“.                                  Roos?“ Ik bläder in dat Book wieder             Un will se denn mal wedder los,
     Binnen in sünd ümmer twee Sieden för            „Wullt du di dat mal ankieken?“ – „Oh           un finn en Kleevbild mit en Roos op.            denn schenk ik ehr en sülvern Roos.
     en Fründ oder en Fründin. Dor kann een     25   ja, geern, Oma!“ – Oma söcht in ehr Bö-         Dat süht ut, as weer dor sülvern Sand
     ganz veel utfüllen:                             kerregal un wiest mi ehr Frünnenbook.           opstreut. Dat gefallt mi!                       Denk du ümmer geern an dien Oma
     Naam:                                           Dat süht ganz anners ut as mien. Dat       50   Oma smuustert. „So en Roos heff ik ok
10   Geboortsdag:                                    is veel lütter un hett en düüsterroden          mal in en Album kleevt. Mit Klever ut           Un denn maalt Oma mi noch en sülvern
     Klass:                                          Ümslag. Mit gollen Schrift steiht vörn          en lütt Tuuv. De Biller müss man fröher         Roos in dat Book „Oh fein, Oma! Wat
     Hobbies:                                   30   „Poesie“ op, un de Kanten vun dat Book          fastbacken.“                                    du kannst!“
     Wat för en Farv magst du geern?                 sünd ok gollen. Oma verkloort mi: „Dat          Wi kiekt uns all de Sieden an. Oma leest        Morgen nehm ik mien Frünnenbook mit
     Wat för en Deert hest du tohuus?                is Goldsnitt!“ Un denn wiest se mi dat     55   mi de lütten Gedichten vör. De mehrs-           na School. Mal sehn, wat mien Lehrerin
15   Wat magst du op‘t leefst eten?                  Book vun binnen. Dor sünd gorkeen Fo-           ten sünd mit en Füllfedder schreven un          ok en Gedicht för mi hett!
     Wokeen will, kann ok en Foto inkleven,          tos vun ehr Frünnen binnen, dor is blots        swoor to lesen. Welk hebbt sik nich so-                – Ut: Paul un Emma un ehr Frünnen –
     jüst so as bi mien Plattsnacker-Utwies.    35   wat schreven. Ik bookstabeer: Rosen,            veel Möög geven. Man de Biller sünd
     Welk vun mien Frünnen hebbt sik                 Tulpen, Nelken, alle Blumen welken …            all smuck: Peer un Poppen, Blööm un

                                                                                                                                                                                       Wöör: 473

22                                                                                                                                                                                          23
Quellenverzeichnis                                                                                  Die Autoren

     Die Texte sind für diese Sammlung orthographisch gegenüber der Vorlage vereinheitlicht und               Heinke Hannig
                                                                                                          1/1	
     zum Teil gekürzt worden.                                                                                 Geb. 1957, Realschullehrerin von 1980-1994, plattdeutsche Autorin, lebt in Drelsdorf..

       1/1 Heinke Hannig: Swienegel mit Helm. In: Geschichten vun dat Glück, Mohland 2004                 1/2 Wilhelm Wisser
                                                                                                         		 1843-1935, „Märchenprofessor“, sammelte und edierte plattdeutsche Volksmärchen.
       1/2	Wilhelm Wisser (Hrsg.): De Fischprinzessin un de Snieder. In: Plattdeutsche Volksmärchen,
            Verlag der Fehrs-Gilde 1959                                                                   1/3 Karen Nehlsen
                                                                                                         		 geb. 1968, Diplom-Handelslehrerin, plattdeutsche Autorin, lebt in Kiel.
       1/3 Karen Nehlsen: Ferien bi Oma Helene. Rechte bei der Autorin
                                                                                                          1/4 Paul un Emma un ehr Frünnen
       1/4 Mien Meerswien Fred. In: Paul un Emma un ehr Frünnen, Quickborn-Verlag 2018                   		Erstmals erschienen 2015. Paul und Emma sind die beiden Hauptpersonen der in Schleswig-
                                                                                                              Holstein als Gemeinschaftstat verschiedener Akteure des plattdeutschen Netzwerks
       1/5 Brigitte Fokuhl: Kelle speelt Football. Rechte bei der Autorin                                     entstandenen Schulbücher für den Plattdeutschunterricht.

       1/6	Christiane Ehlers: En Dag an de See. In: Use Land un Lüü an Ems – Vechte – Hase. 		           1/5 Brigitte Fokuhl
            6(2015), H.2.                                                                                		Geb. 1940, früher Sachbearbeiterin, schreibt plattdeutsche Kurzgeschichten und Gedichte,
                                                                                                              lebt in Lübeck.
       1/7	Emil hett dat Been braken. In: Paul un Emma un ehr Frünnen, Quickborn-Verlag 2018
                                                                                                          1/6 Christiane Ehlers
      1/8 Brigitte Fokuhl: Dat reine Swien. Frei nach Jan Mogensen: Das Sauberschwein,                   		 Geb. 1981, Leiterin des Niederdeutschsekretariats sowie Sprecherin der
     		 Carlsen 2000                                                                                     		 „Narichten op Platt“ bei NDR 90,3, lebt in Hamburg

       1/9	Norbert Landa: Der Junge, der auf dem Delfin ritt. In: Die schönsten Delfingeschichten, 		    1/7 Paul un Emma un ehr Frünnen
            Loewe Verlag GmbH 2012, bearbeitet und ins Niederdeutsche übertragen von Jan Graf            		 siehe 1/4

     1/10 Mien Frünnenbook. In: Paul un Emma un ehr Frünnen, Quickborn-Verlag 2018                        1/8 Brigitte Fokuhl
                                                                                                         		 siehe 1/5
     Trotz umfangreicher Bemühungen, die Rechte einzuholen, ist es uns in Einzelfällen nicht
     gelungen, die gegenwärtigen Rechteinhaber zu ermitteln. Die Rechte bleiben selbstverständlich        1/9 Norbert Landa
     gewahrt.                                                                                            		Zunächst tätig als Journalist und Öffentlichkeitsberater eines Politikers widmet der
                                                                                                              1952 geborene Norbert Landa sich heute u.a. dem Schreiben von Kinderbüchern.

                                                                                                         1/10 Paul un Emma un ehr Frünnen
                                                                                                         		 siehe 1/4

24                                                                                                                                                                                                     25
Textauswahl und Vereinheitlichung der Texte

     Für die Auswahl der Texte wurde eine Redaktion gebildet, die geeignete, das heißt altersgerechte    Bei der Vereinheitlichung ist das Regelwerk, das bei Johannes Sass aufgeführt wird 1,
     Literatur zusammengestellt hat. Dabei wurden Inhalte, Themen und Formen beachtet – zusätzlich       zugrunde gelegt worden.
     auch auf den Wert der Wiedererkennung gebaut, etwa bei Übersetzungen aus dem Hochdeut-
     schen.                                                                                              - „Es werden nur solche Schriftzeichen verwandt, die auch im Hochdeutschen gebräuchlich
                                                                                                           sind.“
     So ist ein breites Spektrum an kind- und jugendgemäßer Vorleseliteratur für folgende drei Alters-   - Außerdem wird zur leichteren Orientierung im Schriftbild immer die Anlehnung an das Hoch-
     gruppen entstanden:                                                                                   deutsche gesucht.
                                                                                                         - Mit dem Auslassungszeichen (Apostroph) werden in dieser Sammlung Verkürzungen des Arti-
     1:     3. - 4. Schuljahr                                                                              kels und andere Verkürzungen (in ’e = in de) und Zusammenziehungen bezeichnet (hau ‘k -
     2:     5. - 7. Schuljahr                                                                              hau ik).
     3:     8. - 10. Schuljahr                                                                           - Einfaches und doppeltes g zwischen Selbstlauten wird als g gesprochen (neger - näher), g am
                                                                                                           Ende eines Wortes als ch (leeg - schlimm), g und gg vor einem t als ch (liggt - liegt).
     Damit dieses Textheft seinen Zweck erfüllen kann, sind die Beiträge unter Vernachlässigung der      - Lange Selbstlaute in offener Silbe sind grundsätzlich einfach geschrieben, nur das lange i er-
     regionalen Eigentümlichkeiten in bezug auf die Schreibung vereinheitlicht worden. Den Autoren ist   	scheint wie im Hochdeutschen auch als ie. Die Schülerin oder der Schüler kann also erkennen,
     dafür zu danken, dass sie einer solchen Veränderung ihrer Texte zugestimmt haben.                     dass der Selbstlaut in mehrsilbigen Wörtern vor einem einfachen Mitlaut lang zu sprechen ist:
                                                                                                           heten, maken, bruken, roken und rieden.
     Innerhalb des landesweiten Wettbewerbs musste eine Textbasis geschaffen werden, die von allen       - Langer Selbstlaut in geschlossener Silbe wird durch Doppelvokal bezeichnet bzw. durch Deh-
     Teilnehmern ohne allzu starke Leseschwierigkeiten aufgrund von regionalen Charakteristika gelesen     nungs-h (wie im Hochdeutschen): Kruut, Moot bzw. Koh, Böhn.
     werden kann. Zugleich sind ältere Schreibungen aufgehoben worden, weil sie das Lesen unnötig        - Einfaches a wie in maken, doppeltes a wie in Aap, ah wie in Bahn werden wie der dänische
     kompliziert machen.                                                                                   Laut in Aarhus ausgesprochen bzw. wie eine lange Version des o in Motte.
                                                                                                         - Genauso werden die Selbstlaute in den häufig gebrauchten Kurzwörtern dor, gor sowie der
     Die Vereinheitlichung der Texte hat insbesondere zum Ziel, den Schülerinnen und Schülern die          doppelte Selbstlaut in poor/Poor (Doppelung wegen der Analogie zum Hochdeutschen) ausge-
     Chance zu eröffnen, zwischen den Texten ungehindert auswählen zu können. Noch viel wichtiger          sprochen.
     für die Lesenden ist es, dass sie von jedem Text aus, ohne durch regionale Schreibungen gestört
     zu werden, zu ihrer örtlichen Aussprache gelangen können. Damit können sie auch mit Familienmit-    Sollten Schwierigkeiten mit der Schreibung bestehen, lesen Sie bitte die vollständigeren Anwei-
     gliedern üben.                                                                                      sungen bei Sass oder richten Sie Ihre Anfragen an

     Die schon im Plattdeutschen geübten Schülerinnen und Schüler können auf dieser Basis ihre           Schleswig-Holsteinischer Heimatbund
     „eigene“ Mundart sprechen. Auch wenn die sogenannten „Schleswiger Formen“ in den Textheften         Hamburger Landstraße 101
     nicht auftauchen, dürfen diese selbstverständlich beim Lesewettbewerb verwendet werden.             24113 Molfsee

     Beispiel: Wenn im Text die Wendung „wi maakt“ oder „wi speelt“ steht, darf der Lesende auch         Tel. 0431-98 384-15
     „wi maken“ und „wi spelen“ sagen, wenn er es so kennt bzw. wenn diese Formen in der Region          Email: info@heimatbund.de
     verankert sind.                                                                                     oder j.graf@heimatbund.de

                                                                                                         1 Der neue Sass: Plattdeutsches Wörterbuch (mit Regeln für die plattdeutsche Rechtschreibung), hrsg. von der Fehrs-Gilde,
                                                                                                         Gesellschaft für niederdeutsche Sprachpflege, Literatur und Sprachpolitik e.V., Neumünster: Wachholtz Verlag 2016, 8. Aufl.,

26                                                                                                                                                                                                                                      27
Plattdüütsch in’n Hörfunk
     • Hör mal’n beten to –                                                                    Pünktlich zum Start des plattdeutschen Vorlesewettbewerbes können in den Büchereien in
     	Die plattdeutsche Morgenplauderei                                                       Schleswig-Holstein Wissensboxen mit zahlreichen plattdeutschen Medien ausgeliehen werden.
       (Montag bis Sonnabend 10.40 Uhr                                                         Doch Büchereien können noch viel mehr. Hier erfährst du, warum es sich lohnt, die öffentlichen
       sowie Montag bis Freitag zwischen                                                       Büchereien zu nutzen:
       20.00 und 22.00 Uhr)
                                                    • Schleswig-Holstein von 10 bis 2          Vom Buch bis zur Blu-Ray – das Angebot der öffentlichen Büchereien
     • Von Binnenland und Waterkant                   Jeden Sonntag plattdeutsche Beiträge     Mehr als 150 öffentliche Büchereien und 13 Fahrbüchereien in ganz Schleswig-Holstein, von Flens-
     	Montag bis Freitag, 20.05 Uhr – 22.00 Uhr)                                              burg bis Lauenburg, von Helgoland bis Fehmarn, halten die verschiedensten Medien für dich bereit:
       Aktuelle Reportagen, Interviews, Buchbe-     • „Platt live“                             • Bücher                            • DVDs, Blu-ray-Discs
       sprechungen, Theaterrezensionen, „Dat          Plattdeutsche Lesungen (seit 1969)       • Zeitschriften                     • PC- und Konsolenspiele
       Wedder op Platt“ (Do). Montags: Schwer-        an wechselnden Orten sowie das platt-    • CDs                               • Brettspiele
       punkt Plattdeutsch in der zweiten Stunde       deutsche Musikfest beim „Kunstflecken“   Spannende Romane, Mangas, Comics, Filme, Hörbücher – aber auch Sachbücher und Zeitschriften
       mit Berichten, Portraits, Autorenlesungen      Neumünster                               zu Themen, mit denen du dich in der Schule oder in deiner Freizeit beschäftigst – das alles findest
       „Platt live“                                                                            du in der Bücherei in deiner Nähe. Und noch vieles mehr!
                                                    • Niederdeutscher Schreibwettbewerb          Mit der onleihe ZWISCHEN DEN MEEREN kannst du rund um die Uhr überall, wo du Zugang
     • „De Week op platt“                             „Vertell doch mal“                       zum Internet hast, eMedien herunterladen und auf deinem Computer, deinem Smartphone oder
     	(Sonnabend, 7.15 Uhr)                          mit Radio Bremen, der PNE Wind AG        anderen mobilen Geräten nutzen. Nach Ablauf der Leihfrist brauchst du nichts weiter zu tun, die
       der satirische Wochenrückblick                 und dem Ohnsorg-Theater Hamburg          Rückgabe erfolgt automatisch.

     • Gesegneten Abend                             • „Poetry Slam op platt“                   Hilfe für die Hausaufgaben – die Munzinger Datenbanken und die Brockhaus Online-
     	Die tägliche Andacht -                         Mindestens zweimal jährlich an           Enzyklopädie
       montags 19.05 Uhr op platt                     wechselnden Orten                        Du bist auf der Suche nach Informationen für deine Hausaufgaben, Hausarbeiten oder Refera-
                                                                                               te und wirst im Internet nicht fündig? Kein Problem, denn zahlreiche öffentliche Büchereien in
     • Niederdeutsches Hörspiel                     • darüber hinaus gibt es auf der NDR1      Schleswig-Holstein bieten dafür auf ihrer Homepage den schnellen und kostenlosen Zugang zum
       Jeden zweiten Freitag, 21.00 Uhr               Welle Nord plattdeutsche Anteile         vielfältigen Wissen der Munzinger Online-Datenbanken und der Brockhaus Online-Enzyklopädie –
                                                      im gesamten Tagesverlauf                 und das jederzeit von zu Hause aus. Hier findest du viele verlässliche Informationen zum Beispiel
                                                                                               zu Personen, Ländern, Geschichte und Musik.

                                                                                               Autoren und Künstler hautnah erleben – die Kinder- und Jugendbuchwochen
                                                                                               Seit 30 Jahren finden im November in den Büchereien in Schleswig-Holstein die Kinder- und
                                                                                               Jugendbuchwochen statt. Bei Lesungen, Theateraufführungen und Poetry Slams lernst du
                                                                                               Autorinnen und Autoren, Künstlerinnen und Künstler hautnah kennen und kannst bei Schreibwerk-
     Impressum                                                                                 stätten und Workshops selbst aktiv werden.

     Redaktion                                                                                 Eine Belohnung fürs Schmökern – der FerienLeseClub
     Jan Graf                                                                                  Auch in den Sommerferien lohnt sich ein Büchereibesuch! In rund 60 Büchereien in Schleswig-
                                                                                               Holstein nehmen mittlerweile mehr als 4.000 Schülerinnen und Schüler am FerienLeseClub (FLC)
     Fotos                                                                                     teil. Das Tolle daran: In den Ferien kannst du als Clubmitglied aus vielen spannenden Büchern
     Marco Knopp                                                                               deine Lieblingslektüre aussuchen. Bei der Rückgabe musst du nur noch ein paar Fragen zu den
                                                                                               Büchern beant-worten, und schon erhältst du das begehrte FLC-Zertifikat, das du nach den Ferien
     Gestaltung / Satz                                                                         in dein Zeugnis eintragen lassen kannst. Neu ist die Junior-Variante des FLC, die auch Grundschul-
     die zwei Context GmbH, Kiel                                                               kinder zum Schmökern in den Ferien animiert. Weitere Informationen zu den Angeboten und zur
                                                                                               Anmeldung erhältst du in deiner Bücherei oder unter www.bz-sh.de.
     Druck
     nndruck, Kiel                                                                             Die öffentlichen Büchereien in Schleswig-Holstein freuen sich auf deinen Besuch!

28                                                                                                                                                                                                   29
19.07.13 11:29
                                                                                                                                                                                                                                                          19.07.13 11:29
                                  d 1
     Platt_Postkarten_A6_hoch.ind
                                                                                                                                                                                                                                   d 3
                                                                                                                                                                                                      Platt_Postkarten_A6_hoch.ind

                                                                                                                                 Platt_Postkarten_A6_
                                                                                                                                                     hoch.indd 4

                                                                                                                                                                                              19.07.13 11:29

                                                         Platt_Postkarten_A6_hoch.indd
                                                                                         2
                                                                                             19.07.13 11:29

                             Die Postkarten von PLATT - ik bün dorbi können
                             beim Schleswig-Holsteinischen Heimatbund unter
                             info@heimatbund.de bestellt werden.

                                                                                                                                                                   Platt_Postkarten_A6_hoch.indd 5                                       19.07.13 11:29

                                                                                                                                                                            19.07.13 11:30

                                                                                                                                              6
                                                                                                                              _A6_hoch.indd
                                                                                                              Platt_Postkarten

30                                                                                                                                                                                                                                                               31
De Afloop vun „Schölers leest Platt“

     August/September 2019 – De Scholen warrt anschreven un bestellt Leesheften bi den SHHB

     Bet 24. Januar 2020 – De Scholen mellt de Schoolsiegers bi den SHHB

     Februar/März 2020 – De Landschops-Entschedens warrt in de Bökerien utricht

     April/Mai 2020 – De Regional-Entschedens warrt utricht

     7. Juni 2020 – De grote Lannes-Entscheed löppt op den „Tag der Schleswig-Holsteiner“ in ’t
                    Freelichtmuseum in Molfsee

     Mehr Infos ünner: 0431 / 98384-15 oder j.graf@heimatbund.de

                                     Un wat maakt wi 2021?
                                     Denn geiht dat wedder los mit EMMI!

                                     De EMMI is een vun de wichtigsten plattdüütschen Priesen bi
                                     uns in’t Land. He warrt vergeven vun den Sleswig-Holsteen-
                                     schen Landdag, dat Ministerium för Billen un Wetenschop un
                                     den Sleswig-Holsteenschen Heimatbund. EMMI richt sik an den
                                     plattdüütschen Nawuss in Kinnergoorns, Grundscholen, wieder-
                                     föhren Scholen, Fackscholen bet hen na de Universitäten. Ok
                                     Gruppen un Verenen künnt mitmaken jüstso as Ehrenämtler mit
                                     all ehr goden Ideen för un op Plattdüütsch. EMMI un „Schölers
                                     leest Platt“ wesselt sik af.

                                     2021 is wedder EMMI-Johr. Maak mit un winn en EMMI!

32
Schleswig-Holsteinischer Heimatbund (SHHB) · Hamburger Landstraße 101 · 24113 Molfsee
Tel. (0431) 98 384-0 · Fax (0431) 98 384-23 · eMail: info@heimatbund.de · www.heimatbund.de
Sie können auch lesen