Weihnachts-Oratorium - Nederlands Kamerkoor
←
→
Transkription von Seiteninhalten
Wenn Ihr Browser die Seite nicht korrekt rendert, bitte, lesen Sie den Inhalt der Seite unten
Weihnachts-
Oratorium
Helpt u ons het milieu te sparen? Gebruik uw smartphone of tablet om de teksten mee
te lezen! U downloadt deze gratis op www.nederlandskamerkoor.nl
op de informatiepagina van de juiste concertreeks. Komt u vaker naar onze concerten,
bewaar dan ook het magazine: hierin staan toelichtingen voor meerdere concerten.
Concertdata Programma
DI. 11 DECEMBER 2018 19:30 Johann Sebastian Bach (1685-1750)
Rudolfinum - Praag Weihnachts-Oratorium (BWV 248)
WO. 12 DECEMBER 2018 19:30
Annenkirche - Dresden Integrale uitvoering - alle 6 cantates
DI. 18 DECEMBER 2018 19:30
Grote of Sint-Gudulakerk - Lochem Erster Teil
WO. 19 DECEMBER 2018 19:30 Am ersten Weihnachtsfeiertag
TivoliVredenburg - Utrecht
DO. 20 DECEMBER 2018 19:30 Zweiter Teil
Musis - Arnhem Am zweiten Weihnachtsfeiertag
VR. 21 DECEMBER 2018 19:30
Grote Kerk - Naarden Dritter Teil
ZA. 22 DECEMBER 2018 19:30 Am dritten Weihnachtsfeiertag
Pieterskerk - Leiden
ZO. 23 DECEMBER 2018 19:30 · pauze ·
Muziekgebouw aan ‘t IJ - Amsterdam
Vierter Teil
Am Feste der Beschneidung Christi
Fünfter Teil
Am Sonntage nach Neujahr
Sechster Teil
Am Fest der Erscheinung Christi
Uitvoerenden
Peter Dijkstra dirigent bassen orgel
Gilad Nezer Pablo Kornfeld
Solisten Kees Jan de Koning
Hannah Morrison sopraan Jasper Schweppe theorbe
Maarten Engeltjes countertenor Christian Walter Stephan Rath
Benedikt Kristjánsson Evangelist, tenor Hans Wijers
Tobias Berndt bas fluit
Collegium 1704 Lucie Dušková
Nederlands Kamerkoor viool 1 Radka Kubínová
sopranen Ivan Iliev
Annet Lans Iveta Schwarz hobo
Mónica Monteiro Markéta Knittlová Katharina Andres (oboe d’amore)
Cressida Sharp Jan Hádek Adam Masters (hobo en oboe da caccia)
Tanja Obalski Petra Ambrosi (hobo en oboe da caccia)
Julia Reckendrees viool 2 Rodrigo Gutiérrez (oboe d’amore)
Bethany Shepherd Simona Tydlitátová
Vojtech Jakl fagot
alten Veronika Manová Elisabeth Kaufhold
Marleene Goldstein Martina Kuncl Štillerová
Dorien Lievers trompet
Åsa Olsson altviool Guy Ferber
Chantal Nysingh (18 en 23 december) Martin Stupka Aline Théry
Elsbeth Gerritsen (behalve 18 en 23 december) Michal Dušek Alexander Sauer
Minho Jeong Ivo Anýž
hoorn
tenoren cello Erwin Wieringa
Stefan Berghammer Libor Mašek Emmanuel Frankenberg
Alberto ter Doest Hana Fleková
William Knight pauken
João Moreira contrabas Dominik Wimmer
Harry van Berne Ludek Braný
Attila Szilágyi
2Biografieën In oktober 2016 werd Dijkstra aangesteld als Professor voor
Koordirectie aan de Hochschule für Musik in Köln. Peter Dijkstra
PETER DIJKSTRA (dirigent) is erelid van de Royal Swedish Academy of Music. In 2013 werd
Peter Dijkstra studeerde koordirectie, orkestdirectie en solo- hem het Gouden Viooltje toegekend, een prijs voor internatio-
zang aan de conservatoria van Den Haag, Köln en Stockholm en naal gerenommeerde musici uit Noord-Nederland, en in 2014
behaalde zijn diploma‘s summa cum laude met onderscheiding. won hij de Eugen Jochum prijs.
Tijdens zijn studie deed hij veel ervaring op met professionele
ensembles. Zo was hij o.a. assistent-dirigent van het Groot Om- Solisten
roepkoor in 2000-2001. Met de toekenning van de Kersjes-van HANNAH MORRISON (sopraan)
de Groenekanbeurs voor jonge orkestdirigenten in 2002 en het De IJslands-Schotse sopraan Hannah Morrison studeerde zang
winnen van de eerste prijs van de Eric Ericson Award 2003 in en piano aan het conservatorium in Maastricht, studeerde af bij
Stockholm werd zijn internationale carrière in gang gezet. Barbara Schlick aan de Musikhochschule Köln en volgde haar
Van 2005 tot 2016 was Peter Dijkstra artistiek leider van het masteropleiding bij Rudolf Piernay aan Guildhall School of Music
Chor des Bayerischen Rundfunks, en onder zijn leiding ont- and Drama in Londen. Ze werkt vaak samen met John Eliot Gar-
wikkelde dit ensemble zich tot een internationaal gewaardeerd diner; onder zijn leiding debuteerde ze op de Salzburger Fest-
en veelzijdig vocaal ensemble. Onder Peter Dijkstra’s artistieke spiele en op de BBC Proms. Met de pianisten Eugene Asti en
leiding was het ensemble regelmatig te gast op de Festivals van Graham Johnson gaf ze recitals tijdens het Oxford Lieder Festival
Luzern en Salzburg, en trad het op met orkesten als het Symp- en in Wigmore Hall.
honieorchester des Bayerischen Rundfunks, de Wiener Philhar- Hannah Morrison soleerde bij onder meer het Bach Collegium
moniker, de Berliner Philharmoniker, het Concertgebouworkest Japan, het Ricercar Consort, het Beethoven Orchester Bonn,
en de Sächsische Staatskapelle Dresden. In 2007 werd Dijkstra Collegium Vocale Gent, B’Rock Orchestra en Les Arts Floris-
aangesteld als chefdirigent van het Zweeds Radiokoor, en trad sants. In 2017 zong ze in een tournee van het Gewandhausor-
daarmee in de voetsporen van de legendarische Eric Ericson. chester Leipzig onder leiding van Herbert Blomstedt in Parijs,
Na een lange periode als eerste gastdirigent werd Dijkstra in Wenen en Tokio de sopraansolo in Ein deutsches Requiem van
september 2015 chefdirigent van het Nederlands Kamerkoor, en Brahms.
met ingang van het seizoen 2018-2019 is hij benoemd tot vaste Deze zomer debuteert ze met dezelfde dirigent en het Boston
gastdirigent van het Groot Omroepkoor. Symphony Orchestra op het Tanglewood Festival. In Het Con-
Als gastdirigent is Dijkstra verder actief bij vele gerenommeerde certgebouw maakte Hannah Morrison haar debuut in maart 2016,
professionele koren in Europa, zoals het RIAS Kammerchor Ber- in Bachs Matthäus-Passion door het Monteverdi Choir en de
lijn, de BBC Singers, het Norske Solist Kor, het Estonian Philhar- English Baroque Soloists onder leiding van John Eliot Gardiner.
monic Chamber Choir en Collegium Vocale Gent.
Hij wordt alom gezien als een specialist op het gebied van vo- MAARTEN ENGELTJES (countertenor)
cale muziek, en voelt zich thuis in een breed spectrum aan mu- De Nederlandse countertenor Maarten Engeltjes zingt zowel
ziekstijlen. Zijn interpretaties van de grote oratoria van Mozart, barok als eigentijds repertoire. Hij werkt regelmatig samen met
Händel en Bach werden in Duitsland zeer geroemd, en onder Ton Koopman en Amsterdam Baroque Orchestra & Choir evenals
het label BR Klassik zijn vele van deze werken op cd verschenen. met Peter Dijkstra en het Nederlands Kamerkoor.
Zijn cd’s werden meermaals met prijzen bekroond, en in 2014 Zijn eigentijdse optredens omvatten de wereldpremière van Lera
ontving het Chor des Bayerischen Rundfunks de ECHO Klassik Auerbach’s Dresdner Requiem met de Staatskapelle Dresden on-
voor het Beste Ensemble. Recentelijk ontving zijn Pärt-portret der leiding van Vladimir Jurowski, Gavin Bryars’ The War in Hea-
met het Chor des Bayerischen Rundfunks onder het BR-Klas- ven in het Muziekgebouw aan ’t IJ en de rol van Adschib in Hans
sik-label een 10 in Luister, en in 2015 werd ditzelfde ensemble Werner Henze’s L’Upupa und der Triumph der Sohnesliebe dat
gelauwerd met de Bayerischer Staatspreis für Musik. Zijn cd met deel uitmaakte van de NTR Zaterdagmatinee in het Amsterdamse
a cappella-koorwerken van Johannes Brahms, opgenomen met Concertgebouw, gedirigeerd door Markus Stenz.
het Zweeds Radiokoor, werd in 2015 met een Edison Klassiek Op het gebied van Barokmuziek soleerde Maarten Engeltjes o.a.
onderscheiden. in de Hohe Messe van Bach, Pergolesi’s Stabat Mater, Händel’s
Ook bij gerenommeerde orkesten is Dijkstra een graag geziene Messiah, Bach’s Johannes Passion en Bach’s Magnificat met
gast. Hij werd als gastdirigent uitgenodigd bij o.a. het Sympho- vermaarde orkesten en dirigenten vanuit heel Europa. Daarnaast
nieorchester des Bayerischen Rundfunks, het Münchener Kam- deed hij een Europees tournee samen met B’Rock Orchestra
merorchester, Norwegian Chamber Orchestra, Deutsche Symp- met Vivaldi’s Nisi Dominus en Hasse’s Salve Regina. Hij gaf een
honieorchester Berlin, het Swedish Radio Orchestra, het Japan recital van opera aria’s van Händel met het Nederlands Kameror-
Philharmonic Orchestra en in Nederland bij o.a. het Gelders Or- kest in het Amsterdamse Concertgebouw.
kest, het Noord Nederlands Orkest, de Radio Kamer Filharmonie Maarten Engeltjes vertolkte dan ook verschillende rollen in Hän-
en het Residentie Orkest. Een speciaal oogmerk richt Dijkstra op delopera’s, waaronder Bertarido (Rodelinda), Ottone (Agrippina),
het werken met barokorkesten als Concerto Köln, Akademie fur Mago Christiano (Rinaldo).
Alte Musik Berlin en Belgian Barockorchestra B’Rock. Hij trad daarnaast op als Meraspe (Cavalli’s Artemisia), als Cre-
Dijkstra zet zich speciaal in voor de verbinding tussen de pro- onte (Steffani’s Niobe, regina di Tebe), als Cherubino (Le nozze
fessionele muziekpraktijk en de amateurwereld. Hij werkt graag di Figaro) en als de Engel in de wereldpremière van Rob Zui-
met amateurensembles, en is artistiek leider van vocaal ensem- dam’s opera, Adam in Ballingschap, bij de Nederlandse Nationa-
ble MUSA. Daarnaast engageert hij zich voor de jonge generatie le Opera.
dirigenten en geeft regelmatig masterclasses, o.a. bij het Diri- Hoogtepunten dit seizoen zijn de Johannes Passion met Ton
gentenforum des Deutschen Musikrates, de Lund International Koopman en Amsterdam Baroque Orchestra & Choir, de rol van
Conductingmasterclass en het Dirigentenforum des Chores des David in Händel’s Saul met Israel Camerata onder leiding van
Bayerischen Rundfunks.
3Avner Biron, en de titelrol in Händel’s Solomon met het Scottish grote componisten en jong talent, met de ontwikkeling van nieu-
Chamber Orchestra onder leiding van Peter Dijkstra. Daarnaast we vormen, en met spannende samenwerkingen. Het leidt tot
zingt Engeltjes regelmatig Bach, Vivaldi en Monteverdi begeleid concerten die ontroeren én prikkelen.
door zijn eigen ensemble, PRJCT Amsterdam. Het Nederlands Kamerkoor wordt geroemd door 0critici in bin-
nen- en buitenland: “Het Nederlands Kamerkoor blijkt voor de
BENEDIKT KRISTJÁNSSON (Evangelist, tenor) koormuziek wat het Concertgebouworkest is voor de orkest-
Benedikt Kristjánsson werd geboren in Húsavík, IJsland. Zijn muziek: een toonaangevend topensemble”, aldus de Volkskrant
eerste zanglessen kreeg hij vanaf zestienjarige leeftijd van zijn (2016). In december 2017 ontving het Nederlands Kamerkoor de
moeder, Margrét Bóasdóttir, aan de Reykjavík Academy of Sin- klassieke muziekprijs van de VSCD, De Ovatie, voor het concert-
ging and Vocal Arts. Hij was lid en regelmatig ook solist van het programma Via Crucis onder leiding van Reinbert de Leeuw.
gerenommeerde jeugdkoor Hamrahlíðarkórinn. Hij studeerde Educatie en participatie maken onlosmakelijk deel uit van de
aan de Hochschule für Musik Hanns Eisler in Berlijn en volgde missie van het koor. Het Nederlands Kamerkoor verzorgt work-
masterclasses bij Peter Schreier, Christa Ludwig, Elly Ameling, shops en ‘adopteert’ koren als voorprogramma van zijn eigen
Robert Holl, Andreas Schmidt en Helmut Deutsch. In 2012 won concerten. Getalenteerde, jonge zangers krijgen in het talen-
hij de publieksprijs in het Internationale J.S. Bach-Wettbewerb in tontwikkelingstraject NKK NXT een kans te experimenteren met
Leipzig. Soloconcerten brachten hem naar onder meer Reykja- nieuwe vormen van koormuziek. Sinds 2015 is Peter Dijkstra
vík, Oslo, Zürich en Jeruzalem met tenorpartijen in Bachs Hohe chef-dirigent van het koor. Hij is een van de meest gevraagde
Messe, Weihnachts-Oratorium en passies, in het Requiem van koordirigenten ter wereld en staat keer op keer garant voor
Mozart en Händels Messiah. Hij gaf concerten met de liederen- sprankelende uitvoeringen. Zijn voorgangers waren Hans van
cycli Die schöne Müllerin van Schubert, Schumanns Dichterliebe de Hombergh, Kerry Woodward, Uwe Gronostay, Tõnu Kaljuste,
en van Britten onder meer diens Serenade voor tenor, hoorn en Stephen Layton en Risto Joost. Het koor werd opgericht door
strijkers. Op operagebied zong hij bij de Staatsoper Berlin, The- Felix de Nobel, die tot 1972 de eerste chef-dirigent was.Sinds
ater Kiel en Staatstheater Braunschweig in diverse rollen in zowel 2015 is het Nederlands Kamerkoor gevestigd in Utrecht.
Barok als modern repertoire. Zijn cd-debuut met liederen van
Franz Schubert en IJslandse volksliederen komt volgend jaar uit COLLEGIUM 1704
bij label GENUIN. Het Praagse Barokensemble Collegium 1704 werd in 2005, sa-
men met het vocaal ensemble Collegium Vocale 1704, opgericht
TOBIAS BERNDT (bas) door klavecinist en dirigent Václav Luks voor het project “Bach -
De geboren Berlijner Tobias Berndt begon zijn muziekstudies Praha - 2005”. Beide ensembles zijn sindsdien regelmatig ver-
bij het Dresdner Kreuzchor. Hij studeerde bij Hermann Christian schenen in het Prague Spring Festival. Sinds 2007 is Collegium
Polster aan de Hochschule für Musik und Theater Felix Mendels- 1704 een graag geziene gast bij festivals door heel Europa. In
sohn Bartholdy in Leipzig en Rudolf Piernay aan de Hochschule 2008 werd de concertenserie “Music Bridge Prague - Dresden”
für Musik und Darstellende Kunst Mannheim. Daarnaast werkte opgezet om de rijke culturele verbintenis tussen deze twee ste-
hij met Theo Adam, Wolfram Rieger, Norman Shetler, Irwin Gage, den te bevestigen. Het 10e jubileum hiervan wordt in seizoen
Axel Bauni, Julia Varady en Dietrich Fischer-Dieskau tijdens zijn 2018-2019 gevierd. De samenwerking met vermaarde solisten
studies en in Masterclasses. Tobias Berndt was de ontvanger van als Magdalena Kožená, Vivica Genaux, en Bejun Mehta leidde in
verschillende studiebeurzen en prijzen, meest recent de eerste 2012 tot een tweede concertserie met de titel “Collegium 1704
prijs bij de International Johannes-Brahms Contest in Pörtschach in het Rudolfinum” (concertzaal in Praag). Vanaf de herfst van
2008, in de Cantilena Song Contest in Bayreuth 2009 en in de 2015 zijn deze twee series gebundeld in één seizoen dat zowel
“Das Lied – International Song Competition” in februari 2009 in in Praag als in Dresden plaatsvindt.
Berlijn. Belangrijke momenten in zijn zangcarrière waren con- Internationaal succes met opera-uitvoeringen van Handels Rinal-
certen met het Leipzig Gewandhaus Orchester, English Concert, do werd gevolgd door Josef Myslivečeks opera l‘Olimpiade, die
L’arpe festante, Thomanerchor Leipzig choral group, Saxony genomineerd werd voor een International Opera Award en door
Vocal Ensemble en het MDR Radio Choir. Hij werkte met dirigen- Antonio Vivaldi’s Arsilda, regina di Ponto die in een moderne
ten als Peter Schreier, Helmuth Rilling, Howard Arman, Ludwig zetting werd uitgevoerd. Recente en aankomende uitvoeringen
Güttler, Hans Christoph Rademann, Philippe Herreweghe en Sir vinden plaats in onder andere het Salzburg Festival (2015, 2016),
Roger Norrington. Daarnaast zong hij op verscheidene gerenom- de Philharmonie in Berlin, Londons Wigmore Hall, het Theater
meerde festivals. Op het operapodium was hij te zien als o.a. an der Wien, het Konzerthaus in Wenen, Het Lucerne Festival,
Wolfram in Wagners Tannhäuser in Teatr Wielki in Posen (Polen) BOZAR (Palais des Beaux-Arts) in Brussel, het Warsaw Chopin
en als Argante in Händels Opera Rinaldo in Praag , als Don Alf- Festival, Wratislavia Cantans, een residentie in het prestigieuze
onso in Mozarts Opera Cosi fan tutte en als Aeneas in Purcells Festival Oude Muziek in Utrecht en het Leipzig Bachfest.
Dido & Aeneas. Daarnaast is hij een veelgevraagd Lied-zanger In 2014 werkten Collegium 1704 en Václav Luks samen met Be-
en heeft hij o.a. Schuberts Die schöne Müllerin, Winterreise en jun Mehta voor een dvd-opname van de opera Orfeo ed Euridice
Schwanengesang op zijn repertoire staan, net als Schumanns van Christof Willibald Gluck en een documentaire voor BBC 2
Dichterliebe en Eichendorff-Lieder en Brahms’ Die schöne Ma- genaamd Mozart in Prague met Rolando Villazón.
gelone. Deze opnamen zijn zeer goed ontvangen door zowel liefheb-
bers als muziekrecensenten en wonnen meerdere prijzen zoals
HET NEDERLANDS KAMERKOOR de Diapason d‘Or (cd van de Maand) en een nominatie voor de
Het Nederlands Kamerkoor behoort ruim 80 jaar tot de wereld- Gramophone Awards van Gramophone Magazine. De serie suc-
top. Het staat vanaf het prille begin bekend om zijn avontuurlijke cesvolle cd’s van Collegium 1704 werd uitgebreid met nieuwe
en vernieuwende koers: met het uitzetten van opdrachten aan opnamen (2018) van Josef Myslivečeks vioolconcerten en de
4hoboconcerten en cantates van Johann Sebastian Bach - Bachs Tempori Christi zette. Dat hij de zes losse cantates als een ge-
Miss in B klein, de wereldpremière van Jan Dismas Zelenka’s heel beschouwde, blijkt uit de tekstboekjes die hij voor de kerk-
Missa Divi Xaverii en zijn sonates zijn tevens bekroond met een gangers laat drukken. Een fraaie eenheid vormen de drie eerste
prestigieuze Diapason d’Or. cantates (voor de eerste drie kerstdagen) waarvan nummer 1 en
3 in dezelfde toonsoort, D groot, staan en zijn ingekleurd met
PROGRAMMATOELICHTING de bijbehorende feestelijke trompetten en pauken. Cantate 1 en
Bachs Weihnachts-Oratorium is de ideale manier om kerst 2 worden verbonden door het koraal ‘Vom Himmel hoch’. Min of
feestelijk in te luiden. Volgens traditie werken het Nederlands meer apart staat cantate 4 (voor Nieuwjaar) waarin twee hoorns
Kamerkoor en chef-dirigent Peter Dijkstra ieder jaar samen met aanschuiven. In cantate 5 ontbreken net als in nummer 2 de ko-
een ander topensemble en solisten van wereldformaat. Dit jaar perblazers. Qua toonsoort (A groot) sluit dit deel aan bij cantate
werkt het Nederlands Kamerkoor samen met het baanbrekende 6 , die (afgezien van het ontbreken van de fluitpartijen) dezelfde
Praagse barokgezelschap Collegium 1704. En uiteraard klinkt toonsoort en instrumentale bezetting heeft als 1 en 3. Het slot-
bij het Nederlands Kamerkoor, zoals altijd, het complete Wei- koraal van nummer 6 krijgt dezelfde als het openingskoraal van
hnachts-Oratorium: van de feestelijke cantate voor Eerste nummer 1.
Kerstdag tot die voor Driekoningen. Een mooiere manier om de
feestdagen in te gaan is er haast niet. Tekst
Volgens plan verwerkt Bach in zijn Weihnachts-Oratorium de
J.S. BACH: WEIHNACHTS-ORATORIUM kort ervoor geschreven drammi per musiche (BWV 213-214),
We schrijven Leipzig, najaar 1734. De director musicus van de waarvan hij koren en aria’s verdeelt over de verschillende can-
stad, Johann Sebastian Bach, zit achter zijn schrijftafel met mu- tates, ander oud materiaal en een recente kerkcantate (die als
zikale plannen voor de komende kerstperiode. Hij zet zijn pruik nummer 6 een plaats krijgt). Ze zijn door een onbekend geble-
af en neemt een slok uit een pul bier. Zes cantates moet hij laten ven dichter van nieuwe teksten voorzien, die vaak wonderwel
horen, zo rekent hij, tijdens de erediensten van Eerste Kerstdag passen in de nieuwe context. Er is wel gesuggereerd dat Bach
tot en met 6 januari, het feest van Epifanie. Zes werken, bedenkt bij het schrijven van de wereldlijke cantates al bedacht moet
hij, die op zichzelf kunnen staan maar ook een logisch verband hebben dat ze in het oratorium een plaats zouden krijgen. Met
moeten krijgen en zo samen een oratorium kunnen vormen. De dit hergebruik onderstreept Bach de stelling van de 18de-eeuwse
ingrediënten ziet hij ook voor zich, omdat hij die al eerder in zijn theoloog Gottfried Ephraim Scheibel: “Er is wat het beroeren
passiestukken beproefde: het evangelieverhaal als rode draad en van de emoties betreft geen verschil tussen religieuze en we-
daarom heen koorstukken die de stemming en affecten groots reldlijke muziek.” Het vreugdevolle affect van bijvoorbeeld het
onderstrepen, aria’s met beschouwende teksten, hier en daar openingskoor Jauchzet, frohlocket!, is hetzelfde als dat van de
een reflectief arioso én de bij de kerkgangers bekende lutherse oorspronkelijke cantatedeel Tönet ihr Pauken, waarin overigens
koralen. de paukenslagen nog beter passen. Hoe subtiel en handig Bach
tekst en muziek laat samengaan is onder meer goed te zien in
Recycling de aria Bereite dich Zion. In de oorspronkelijke wereldlijke can-
De deadline nadert en dat kan een probleem worden. Bach heeft tate gaat deze aria over de vertoornde Griekse godenzoon Her-
zijn handen vol aan componeren, lesgeven, zijn kerkbaan en het cules; in de nieuwe versie is de toon, in overeenstemming met
leiden van het veredelde studentenorkest dat hij de laatste jaren de adventstekst, mild en ‘zärtlich’. In de wereldlijke cantate spe-
onder zijn hoede heeft. In zijn hoofd galmen nog de klanken na len twee violen unisono en staccato; in het Weihnachts-Oratori-
van de gelegenheidscantates die hij vorig jaar schreef voor Sak- um verandert Bach de frasering: de tonen klinken minder bits, en
sische vorsten. Zoals wel vaker overweegt hij dit materiaal te re- een van de violen wordt door de oboe d’amore vervangen. Ook
cyclen: het scheelt tijd én meer mensen kunnen nu genieten van in andere aria’s past Bach af en toe de instrumentatie aan en zet
de fraaie klanken. De feestelijke ‘cantates’, zo stelt hij zich voor, hij de oudere werken in een toonsoort die beter in het tonale
vormen samen met een eerder geschreven kerkcantate de pijlers plan passen.
van het nieuwe oratorium. De evangelieteksten uit Mattheus en
Lucas die op de betreffende feestdagen vanaf de kansel klinken Siciliano
moeten in recitatieven worden verwerkt. Er moet een tekst- Bach schrijft voor het Weihnachts-Oratorium niet alleen nieu-
schrijver gevonden worden; misschien kan hij weer aankloppen we recitatieven en geraffineerd geharmoniseerde koralen. Ook
bij Picander, wiens piëtistische poëzie hij al veel vaker verklank- nieuwe delen krijgen een plek. Tot de hoogtepunten behoren de
te. Bladerend door zijn oude manuscripten vermoedt de Tho- wondermooie inleiding tot de tweede cantate, waarin de herders
maskantor dat het moet lukken: een verjaardagscantate voor een (blazers) en de engelen (strijkers) in een Italiaanse siciliano een
wereldlijk vorst kan toch zonder al te veel problemen worden prachtige dialoog aangaan én de aria Schliesse mein Herze voor
omgeschreven voor de verjaardag van de goddelijke koning? Uit de alt (in het Weihnachts-Oratorium de stem van Maria). Door
de losse pols schrijft hij alvast een harmonisatie van het kerstko- al dit nieuwe materiaal moeiteloos te verbinden met het oude
raal Vom Himmel hoch. De ideeën blijven komen: de melodie van voegt de 49-jarige Bach een nieuw meesterwerk toe aan zijn
het passiekoraal O Haupt voll Blut und Wunden moet erin, om de oeuvre.
verbinding met het lijden van Christus te leggen. De tederheid
van het kerstverhaal moet een plaats krijgen, de jubel van de Dirk Luijmes
engelen, de verwondering en de aanbidding van de herders…
Eenheid
Het is niet ondenkbaar dat het ongeveer zo ging, een kleine
300 jaar geleden, toen Bach zich aan zijn Oratorium Nativitatis
5WEIHNACHTSORATORIUM
Cantate I: Jauchzet, frohlocket! Auf, preiset die Tage
1. KOOR
Jauchzet, frohlocket, auf, preiset die Tage, Juich en jubel, prijs de dagen,
rühmet, was heute der Höchste getan! roem wat de Allerhoogste heden heeft gedaan!
Lasset das Zagen, verbannet die Klage, Houd op met aarzelen, verban het klagen,
stimmet voll Jauchzen und Fröhlichkeit an! hef een vrolijk gejuich aan!
Dienet dem Höchsten mit herrlichen Chören, Dien de Allerhoogste met prachtige koren,
laßt uns den Namen des Herrschers verehren! laten wij de naam van de Heerser vereren!
2. RECITATIEF (Evangelist)
»Es begab sich aber zu der Zeit, Het geschiedde in die dagen
daß ein Gebot von dem Kaiser Augusto ausging, dat er een bevel uitging van keizer Augustus,
daß alle Welt geschätzet würde. dat iedereen moest worden ingeschreven.
Und jedermann ging, daß er sich schätzen ließe, En iedereen ging op reis om zich te laten inschrijven,
ein jeglicher in seine Stadt. ieder naar zijn eigen stad.
Da machte sich auch auf Joseph aus Galiläa, Ook ging op weg Jozef uit Galilea,
aus der Stadt Nazareth, uit de stad Nazareth,
in das jüdische Land zur Stadt David, naar Judea naar de stad van David
die da heißet Bethlehem; darum, die Bethlehem heet, omdat
daß er von dem Hause und Geschlechte David war: hij uit het huis en het geslacht van David was,
auf daß er sich schätzen ließe om zich te laten inschrijven met Maria,
mit Maria, seinem vertrauten Weibe, die war schwanger. zijn ondertrouwde vrouw, die zwanger was.
Und als sie daselbst waren, En toen ze daar waren,
kam die Zeit, daß sie gebären sollte.« kwam het moment dat ze zou baren.
3. RECITATIEF (Alt)
Nun wird mein liebster Bräutigam, Nu zal mijn liefste bruidegom,
nun wird der Held aus Davids Stamm nu zal de held uit de stam van David
zum Trost, zum Heil der Erden tot troost, tot heil van de aarde
einmal geboren werden. geboren worden.
Nun wird der Stern aus Jakob scheinen, Nu zal de ster uit Jacob schijnen,
sein Strahl bricht schon hervor. zijn stralen worden al zichtbaar.
Auf, Zion, und verlasse nun das Weinen, Komaan, Sion, houd nu op met wenen,
dein Wohl steigt hoch empor! je heil stijgt hoog op!
4. ARIA (A)
Bereite dich, Zion, mit zärtlichen Trieben, Bereid je erop voor, Sion, met tedere gevoelens,
den Schönsten, den Liebsten bald bei dir zu sehn! dat je weldra de mooiste, de liefste bij je zult zien!
Deine Wangen müssen heut viel schöner prangen, Je wangen moeten vandaag nog blozender zijn,
eile, den Bräutigam sehnlichst zu lieben! haast je om je bruidegom vurig lief te hebben!
5. KORAAL
Wie soll ich dich empfangen Hoe moet ik u ontvangen
und wie begegn’ ich dir? en hoe ontmoet ik u?
O aller Welt Verlangen, O, ieders verlangen,
o meiner Seelen Zier! o, sieraad van mijn ziel!
O Jesu, Jesu, setze O Jezus, Jezus, licht
mir selbst die Fackel bei, mij zelf bij met de fakkel
damit, was dich ergötze, opdat ik begrijp en weet
mir kund und wissend sei! wat u behaagt!
6. RECITATIEF (Evangelist)
»Und sie gebar ihren ersten Sohn En zij baarde haar eerste zoon
und wickelte ihn in Windeln en wikkelde hem in doeken
und legte ihn in eine Krippen, en legde hem in een kribbe,
denn sie hatten sonst keinen Raum in der Herberge.« want er was voor hen geen plaats in de herberg.
67. RECITATIEF (Bas) / KORAAL (Sopraan)
Er ist auf Erden kommen arm, Hij is arm op aarde gekomen
Wer will die Liebe recht erhöhn, Wie kan genoeg de liefde prijzen
die unser Heiland vor uns hegt? die onze Heiland voor ons koestert?
daß er unser sich erbarm om zich over ons te ontfermen,
Ja, wer vermag es einzusehen, Ja, wie kan begrijpen
wie ihn der Menschen Leid bewegt? hoe het leed van de mensen hem raakt?
und in dem Himmel mache reich en ons rijk te maken in de hemel
Des Höchsten Sohn kömmt in die Welt, De zoon van de Allerhoogste komt in de wereld
weil ihm ihr Heil so wohl gefällt, omdat haar heil hem zo ter harte gaat,
und seinen lieben Engeln gleich. en gelijk te maken aan zijn lieve engelen.
so will er selbst als Mensch geboren werden. daarom wil hij zelf als mens geboren worden.
Kyrieleis! Kyrie eleis!
8. ARIA (B)
Großer Herr, o starker König, Grote Heer, o sterke Koning.
liebster Heiland, o wie wenig liefste Heiland, o, hoe weinig
achtest du der Erden Pracht! hecht u aan de pracht van de aarde!
Der die ganze Welt erhält, Hij die de hele wereld bewaart
ihre Pracht und Zier erschaffen, en haar pracht en tooi heeft geschapen,
muß in harten Krippen schlafen. moet in een harde kribbe slapen.
9. KORAAL
Ach mein herzliebes Jesulein, Ach, mijn allerliefste Jezuskind,
mach dir ein rein sanft Bettelein, maak een schoon zacht bedje
zu ruhn in meines Herzens Schrein, om in te rusten in de schrijn van mijn hart,
daß ich nimmer vergesse dein! opdat ik u nooit vergeet!
Cantate II: Und es waren Hirten in derselben Gegend
10. SINFONIA
11. RECITATIEF (Evangelist)
»Und es waren Hirten in derselben Gegend En er waren herders in die streek
auf dem Felde bei den Hürden, in het veld bij de omheide weiden,
die hüteten des Nachts ihre Herde. die waakten in de nacht over hun kudde.
Und siehe, des Herren Engel trat zu ihnen, En zie, de engel van de Heer kwam naar hen toe,
und die Klarheit des Herren leuchtet um sie, en het licht van de Heer omstraalde hen,
und sie furchten sich sehr.« en zij vreesden zeer.
12. KORAAL
Brich an, o schönes Morgenlicht, Breek aan, o prachtig ochtendlicht
und laß den Himmel tagen! en laat de hemel licht worden!
Du Hirtenvolk, erschrecke nicht, O herdersvolk, schrik niet,
weil dir die Engel sagen, want de engelen vertellen je
daß dieses schwache Knäbelein dat dit zwakke knaapje
soll unser Trost und Freude sein, onze troost en onze vreugde zal zijn,
dazu den Satan zwingen dat hij bovendien de satan zal bedwingen
und letztlich Friede bringen! en ten slotte vrede zal brengen!
13. RECITATIEF (Evangelist, S)
»Und der Engel sprach zu ihnen: En de engel sprak tot hen:
(Engel, S) Fürchtet euch nicht, siehe, Vrees niet, zie,
ich verkündige euch große Freude, ik verkondig u een grote vreugde,
die allem Volke widerfahren wird. die het hele volk ten deel zal vallen.
Denn euch ist heute der Heiland geboren, Want voor jullie is heden de Heiland geboren,
welcher ist Christus, der Herr, in der Stadt David.« die Christus de Heer is, in de stad van David.
714. RECITATIEF (B)
Was Gott dem Abraham verheißen, Van dat wat God aan Abraham had beloofd
das läßt er nun dem Hirtenchor erfüllt erweisen. toont hij nu de vervulling aan het herderskoor.
Ein Hirt hat alles das zuvor Een herder heeft dat alles destijds
von Gott erfahren müssen. van God moeten horen,
Und nun muß auch ein Hirt die Tat, en nu moet ook een herder dat
was er damals versprochen hat, wat hij toen heeft beloofd
zuerst erfüllet wissen. als eerste vervuld zien.
15. ARIA (Tenor)
Frohe Hirten, eilt, ach eilet, Verheugde herders, haast je, ach, haast je,
eh ihr euch zu lang verweilet, voordat jullie te lang talmen,
eilt, das holde Kind zu sehn! haast je om naar het lieflijke kind te gaan kijken.
Geht, die Freude heißt zu schön, Ga, de vreugde is te mooi,
sucht die Anmut zu gewinnen, probeer de lieflijkheid te verkrijgen,
geht und labet Herz und Sinnen! ga en laaf hart en zinnen!
16. RECITATIEF (Evangelist)
»Und das habt zum Zeichen: En laat dit het teken zijn:
Ihr werdet finden das Kind jullie zullen het kind vinden in doeken
in Windeln gewickelt und in einer Krippe liegen.« gewikkeld en liggend in een kribbe.
17. KORAAL
Schaut hin, dort liegt im finstern Stall, Kijk toch, daar ligt in de duistere stal
des Herrschaft gehet überall! hij die over alles heerst!
Da Speise vormals sucht ein Rind, Waar eens een rund zijn voedsel zocht,
da ruhet itzt der Jungfrau’n Kind. daar rust nu het kind van de maagd.
18. RECITATIEF (B)
So geht denn hin, ihr Hirten, geht, Ga dan, herders, ga,
daß ihr das Wunder seht: zodat jullie het wonder zien.
Und findet ihr des Höchsten Sohn En als jullie de zoon van de Allerhoogste vinden,
in einer harten Krippe liegen, liggend in een harde kribbe,
so singet ihm bei seiner Wiegen zing dan voor hem bij zijn wieg
aus einem süßen Ton op zoete toon
und mit gesamtem Chor en met het hele koor
dies Lied zur Ruhe vor! dit slaapliedje!
19. ARIA (A)
Schlafe, mein Liebster, genieße der Ruh, Slaap, mijn liefste, geniet van je rust
wache nach diesem vor aller Gedeihen! en ontwaak daarna voor het welzijn van allen!
Labe die Brust, Verkwik je ziel,
empfinde die Lust, ervaar het genot
wo wir unser Herz erfreuen! dat ons hart verblijdt!
20. RECITATIEF (Evangelist)
»Und alsobald war da bei dem Engel En plotseling was er bij de engel
die Menge der himmlischen Heerscharen, een groot hemels leger,
die lobten Gott und sprachen:« dat God loofde en sprak:
21. KOOR
»Ehre sei Gott in der Höhe Ere zij God in den hoge,
und Friede auf Erden en vrede op aarde
und den Menschen ein Wohlgefallen.« en in de mensen een welbehagen.
22. RECITATIEF (B)
So recht, ihr Engel, jauchzt und singet, Goed dan, engelen, juich en zing,
daß es uns heut so schön gelinget! omdat ons heden zoiets goeds overkomt!
Auf denn! wir stimmen mit euch ein, Komaan, wij zingen met u mee,
uns kann es so wie euch erfreun. wij zijn even blij als u.
823. KORAAL
Wir singen dir in deinem Heer Wij zingen voor u in uw leger
aus aller Kraft Lob, Preis und Ehr, uit alle macht uw lof, prijs en eer,
daß du, o lang gewünschter Gast, omdat u, o gast naar wie wij zo hebben verlangd,
dich nunmehr eingestellet hast. nu gekomen bent.
Cantate III: Herrscher des Himmels, erhöre das Lallen
24. KOOR
Herrscher des Himmels, erhöre das Lallen, Heerser van de hemel, luister naar ons gestamel,
laß dir die matten Gesänge gefallen, geniet van onze zwakke liederen
wenn dich dein Zion mit Psalmen erhöht! wanneer uw Sion u met psalmen prijst!
Höre der Herzen frohlockendes Preisen, Hoor de jubelende lofzangen van ons hart
wenn wir dir itzo die Ehrfurcht erweisen, wanneer wij u nu eerbied betonen
weil unsre Wohlfahrt befestiget steht! omdat wij zeker kunnen zijn van ons heil.
25. RECITATIEF (Evangelist)
»Und da die Engel von ihnen gen Himmel fuhren, En toen de engelen weer naar de hemel voeren,
sprachen die Hirten untereinander:« zeiden de herders tegen elkaar:
26. KOOR
»Lasset uns nun gehen gen Bethlehem Laten wij nu naar Bethlehem gaan
und die Geschichte sehen, die da geschehen ist, om te zien wat er is gebeurd
die uns der Herr kundgetan hat.« en wat de Heer ons heeft verkondigd.
27. RECITATIEF
Er hat sein Volk getröst’, Hij heeft zijn volk getroost,
er hat sein Israel erlöst, hij heeft zijn Israel verlost,
die Hülf aus Zion hergesendet de hulp vanuit Sion gezonden
und unser Leid geendet. en een einde gemaakt aan ons lijden.
Seht, Hirten, dies hat er getan; Zie, herders, dat heeft hij gedaan,
geht, dieses trefft ihr an! ga, dat treffen jullie aan.
28. KORAAL
Dies hat er alles uns getan, Dit heeft hij allemaal voor ons gedaan
sein groß Lieb zu zeigen an; om zijn grote liefde te tonen;
des freu sich alle Christenheit laat de hele christenheid zich daarover verheugen
und dank ihm des in Ewigkeit. en hem ervoor bedanken in eeuwigheid.
Kyrieleis! Kyrie eleis!
29. ARIA (Duet) (S, B)
Herr, dein Mitleid, dein Erbarmen Heer, uw medelijden, uw ontferming
tröstet uns und macht uns frei. troost ons en maakt ons vrij.
Deine holde Gunst und Liebe, Uw liefhebbende genade en liefde,
deine wundersamen Triebe uw wonderbaarlijke gevoelens
machen deine Vatertreu maken uw vadertrouw
wieder neu. weer nieuw.
30. RECITATIEF (Evangelist) 30
»Und sie kamen eilend und funden beide, En zij gingen haastig en vonden hen beiden,
Mariam und Joseph, Maria en Jozef,
dazu das Kind in der Krippe liegen. en ook het kind, liggend in de kribbe.
Da sie es aber gesehen hatten, En toen ze het hadden gezien,
breiteten sie das Wort aus, vertelden zij overal
welches zu ihnen von diesem Kind gesaget war. wat er over dat kind tot hen gezegd was.
Und alle, vor die es kam, En iedereen die het hoorde
wunderten sich der Rede, verwonderde zich over het verhaal
die ihnen die Hirten gesaget hatten. dat de herders hun hadden verteld
Maria aber behielt alle diese Worte En Maria bewaarde al die woorden
und bewegte sie in ihrem Herzen.« en overwoog ze in haar hart.
931. ARIA (A)
Schließe, mein Herze, dies selige Wunder Mijn hart, berg dit gezegende wonder
fest in deinem Glauben ein! stevig op in je geloof!
Lasse dies Wunder, die göttlichen Werke Laat dat wonder, dat werk van God
immer zur Stärke deines schwachen Glaubens sein! altijd kracht geven aan je zwakke geloof!
32. RECITATIEF (A)
Ja, ja, mein Herz soll es bewahren, Ja, ja, mijn hart zal bewaren
was es an dieser holden Zeit wat het in deze heerlijke tijd
zu seiner Seligkeit tot zijn zaligheid
für sicheren Beweis erfahren. als een betrouwbaar bewijs heeft ervaren.
33. KORAAL
Ich will dich mit Fleiß bewahren, Ik zal u ijverig bewaren,
ich will dir ik wil hier
leben hier, voor u leven,
dir will ich abfahren, naar u wil ik vertrekken,
mit dir will ich endlich schweben met u wil ik ten slotte zweven
voller Freud vol vreugde
ohne Zeit tijdloos
dort im andern Leben. daarginds in het andere leven.
34. RECITATIEF (Evangelist)
»Und die Hirten kehrten wieder um, En de herders keerden terug,
preiseten und lobten Gott um alles, prezen en loofden God om alles
das sie gesehen und gehöret hatten, wat ze hadden gezien en gehoord,
wie denn zu ihnen gesaget war.« zoals het hun gezegd was.
35. KORAAL
Seid froh dieweil, Wees verheugd omdat
daß euer Heil jullie heil hier is geboren
ist hie ein Gott und auch ein Mensch geboren, als God en ook als mens,
der, welcher ist hij die de Heer
der Herr und Christ en de Christus is,
in Davids Stadt, von vielen auserkoren. in Davids stad, uit vele verkozen.
Cantate IV: Fallt mit Danken, fallt mit Loben
36. KOOR
Fallt mit Danken, fallt mit Loben Val neer met dank, val neer met lof
vor des Höchsten Gnadenthron! voor de genadetroon van de Allerhoogste!
Gottes Sohn will der Erden Gods zoon wil de Heiland
Heiland und Erlöser werden, en de Verlosser van de aarde worden,
Gottes Sohn Gods zoon
dämpft der Feinde Wut und Toben. beteugelt de woede en het geraas van de vijanden.
37. RECITATIEF (Evangelist)
»Und da acht Tage um waren, En toen er acht dagen waren verstreken
daß das Kind beschnitten würde, en het kind besneden zou worden,
da ward sein Name genennet Jesus, kreeg hij als naam Jezus,
welcher genennet war von dem Engel, de naam die genoemd was door de engel
ehe denn er im Mutterleibe empfangen ward. « voordat hij was ontvangen in de schoot van zijn moeder.
38. RECITATIEF (B) / KORAAL (S)
Immanuel, o süßes Wort! Immanuel, o dierbaar woord!
Mein Jesus heißt mein Hort, Mijn Jezus betekent mijn toeverlaat,
mein Jesus heißt mein Leben. mijn Jezus betekent mijn leven,
Mein Jesus hat sich mir ergeben, mijn Jezus heeft zich aan mij gegeven,
mein Jesus soll mir immerfort mijn Jezus zal mij voortdurend
vor meinen Augen schweben. voor ogen zweven.
Mein Jesus heißet meine Lust, Mijn Jezus betekent mijn lust,
mein Jesus labet Herz und Brust. mijn Jezus laaft hart en ziel.
Jesu, du mein liebstes Leben, Jezus, o mijn liefste leven,
10meiner Seelen Bräutigam, bruidegom van mijn ziel,
Komm! Ich will dich mit Lust umfassen, Kom, ik wil u hartstochtelijk omhelzen,
mein Herze soll dich nimmer lassen, mijn hart zal u nooit loslaten,
der du dich vor mich gegeben die zichzelf voor mij hebt gegeven,
an des bittern Kreuzes Stamm! aan de stam van het bittere kruis!
ach! So nimm mich zu dir! ach, neem mij tot u!
Auch in dem Sterben sollst du mir Ook in het sterven zult u voor mij
das Allerliebste sein; zijn wat ik het meeste liefheb;
in Not, Gefahr und Ungemach in nood, gevaar en tegenspoed
seh ich dir sehnlichst nach. kijk ik verlangend naar u,
Was jagte mir zuletzt der Tod für Grauen ein? hoe zou de dood mij op het eind angst kunnen aanjagen?
Mein Jesus! Wenn ich sterbe, Mijn Jezus, als ik sterf,
so weiß ich, daß ich nicht verderbe. dan weet ik dat ik niet verloren ga.
Dein Name steht in mir geschrieben, Uw naam staat in mij geschreven,
der hat des Todes Furcht vertrieben. die heeft de angst voor de dood verdreven.
39. ARIA (S)
Flößt, mein Heiland, flößt dein Namen Uw naam, mijn Heiland,
auch den allerkleinsten Samen boezemt die ook maar
jenes strengen Schreckens ein? een greintje angst in?
Nein, du sagst ja selber nein, Nee, u zegt immers zelf nee.
(Nein!) (Nee!)
Sollt ich nun das Sterben scheuen? Moet ik het sterven nu vrezen?
Nein, dein süßes Wort ist da! Nee, uw dierbare woord is daar!
Oder sollt ich mich erfreuen? Of moet ik verheugd zijn?
Ja, du Heiland sprichst selbst ja, Ja, mijn Heiland, u zegt zelf ja.
(Ja!) (Ja!)
40. RECITATIEF (B) / KORAAL (S)
Wohlan, dein Name soll allein Komaan, alleen uw naam
in meinem Herzen sein! moet in mijn hart zijn!
Jesu, meine Freud und Wonne, Jezus, mijn vreugde en mijn zaligheid,
meine Hoffnung, Schatz und Teil, mijn hoop, mijn schat en mijn deel,
So will ich dich entzücket nennen, Zo wil ik u noemen in mijn verrukking
wenn Brust und Herz zu dir vor Liebe brennen. wanneer hart en ziel branden van liefde voor u.
mein Erlösung, Schmuck und Heil, mijn verlossing, sieraad en heil,
Hirt und König, Licht und Sonne, herder en koning, licht en zon,
Doch, Liebster, sage mir: Maar, liefste Jezus, zeg mij:
Wie rühm ich dich, wie dank ich dir? Hoe moet ik u roemen, hoe moet ik u danken?
ach! wie soll ich würdiglich, ach, hoe moet ik u waardig
mein Herr Jesu, preisen dich? prijzen, mijn Heer Jezus?
41. ARIA (T)
Ich will nur dir zu Ehren leben, Ik wil alleen tot uw eer leven,
mein Heiland, gib mir Kraft und Mut, mijn Heiland, geef mij kracht en moed
daß es mein Herz recht eifrig tut! opdat mijn hart dat heel ijverig doet!
Stärke mich, Geef mij de kracht
deine Gnade würdiglich om uw genade waardig
und mit Danken zu erheben! en dankbaar te prijzen!
42. KORAAL
Jesus richte mein Beginnen, Jezus, leid alles wat ik begin,
Jesus bleibe stets bei mir, Jezus, blijf steeds bij mij,
Jesus zäume mir die Sinnen, Jezus, beteugel mijn neigingen,
Jesus sei nur mein Begier, Jezus, wees mijn enige verlangen,
Jesus sei mir in Gedanken, Jezus, wees in mijn gedachten,
Jesu, lasse mich nicht wanken! Jezus, laat mij niet wankelen!
11Cantate V: Ehre sei dir, Gott, gesungen
43. KOOR
Ehre sei dir, Gott, gesungen, Eer zij u, God, toegezongen,
dir sei Lob und Dank bereit’. Lof en dank zij u bereid.
Dich erhebet alle Welt, Iedereen looft u,
weil dir unser Wohl gefällt, omdat ons heil u ter harte gaat,
weil anheut omdat heden
unser aller Wunsch gelungen, de wens van ons allen is uitgekomen,
weil uns dein Segen so herrlich erfreut. omdat wij ons zo verheugen in uw zegen.
44. RECITATIEF (Evangelist)
»Da Jesus geboren war zu Bethlehem Toen Jezus geboren was in Bethlehem
im jüdischen Lande zur Zeit des Königes Herodis, in Judea in de tijd van koning Herodes,
siehe, da kamen die Weisen zie, toen kwamen de wijzen
vom Morgenlande gen Jerusalem und sprachen:« uit het Oosten naar Jeruzalem en zij spraken:
45. KOOR en Alt
»Wo ist der neugeborne König der Jüden? « »Waar is de pasgeboren koning der Joden?«
(A) Sucht ihn in meiner Brust, Zoek hem in mijn hart,
hier wohnt er, mir und ihm zur Lust! hier woont hij, tot vreugde van mij en van hem!
»Wir haben seinen Stern gesehen im Morgenlande »Wij hebben zijn ster gezien in het Oosten
und sind kommen, ihn anzubeten. « en zijn gekomen om hem te aanbidden.«
(A) Wohl euch, die ihr dies Licht gesehen, Jullie die dat licht hebben gezien,
es ist zu eurem Heil geschehen! het is tot jullie heil verschenen!
Mein Heiland, du, du bist das Licht, Mijn Heiland, u, u bent het licht
das auch den Heiden scheinen sollen, dat ook voor de heidenen zal schijnen,
und sie, sie kennen dich noch nicht, en zij, zij kennen u nog niet
als sie dich schon verehren wollen. terwijl ze u al willen vereren.
Wie hell, wie klar muß nicht dein Schein, Hoe licht, hoe helder, geliefde Jezus,
geliebter Jesu, sein! moet uw schijnsel dan wel niet zijn!
46. KORAAL
Dein Glanz all Finsternis verzehrt, Uw glans slokt alle duisternis op,
die trübe Nacht in Licht verkehrt. de sombere nacht verandert in licht.
Leit uns auf deinen Wegen, Leid ons op uw wegen,
daß dein Gesicht opdat wij uw gezicht
und herrlichs Licht en uw heerlijke licht
wir ewig schauen mögen! eeuwig mogen aanschouwen!
47. ARIA (B)
Erleucht auch meine finstre Sinnen, Verlicht ook mijn duistere gedachten,
erleuchte mein Herze verlicht mijn hart
durch der Strahlen klaren Schein! met het heldere schijnsel van uw stralen!
Dein Wort soll mir die hellste Kerze Uw woord zal voor mij een fel schijnende kaars zijn
in allen meinen Werken sein; in alles wat ik doe;
dies lässet die Seele nichts Böses beginnen. zodat mijn ziel niets kwaads kan doen.
48. RECITATIEF (Evangelist)
»Da das der König Herodes hörte, Toen koning Herodes dat hoorde,
erschrak er und mit ihm das ganze Jerusalem. « werd hij zeer bang, en met hem heel Jeruzalem.
49. RECITATIEF (A)
Warum wollt ihr erschrecken? Waarom zijn jullie bang?
Kann meines Jesu Gegenwart Kan de aanwezigheid van mijn Jezus
euch solche Furcht erwecken? zoveel angst in jullie wekken?
O! solltet ihr euch nicht O, zouden jullie er juist niet
vielmehr darüber freuen, blij mee moeten zijn
weil er dadurch verspricht, omdat hij daarmee belooft
der Menschen Wohlfahrt zu verneuen. het welzijn van de mensen te vernieuwen.
1250. RECITATIEF (Evangelist)
»Und ließ versammlen alle Hohepriester En hij liet alle hogepriesters
und Schriftgelehrten unter dem Volk en schriftgeleerden uit het volk bijeenroepen
und erforschete von ihnen, om hen te vragen
wo Christus sollte geboren werden. waar de Christus geboren zou worden.
Und sie sagten ihm: En zij vertelden hem:
Zu Bethlehem im jüdischen Lande; In Bethlehem in Judea,
denn also stehet geschrieben durch den Propheten: Und du want dit staat geschreven bij de profeet:
Bethlehem im jüdischen En gij Bethlehem in Judea,
Lande, gij zijt zeker niet de minste onder de leiders van Juda; want uit u
bist mitnichten die kleinest unter den Fürsten Juda; zal voortkomen de hertog
denn aus dir soll mir kommen der Herzog, die heer zal zijn over mijn volk Israel.
der über mein Volk Israel ein Herr sei. «
51. ARIA (Terzet S, A, T)
(S/T) Ach, wenn wird die Zeit erscheinen? Ach, wanneer zal die tijd verschijnen?
(T/S) Ach, wenn kömmt der Trost der Seinen? Ach, wanneer komt de troost van de zijnen?
(A) Schweigt, er ist schon würklich hier! Zwijg, hij is werkelijk al hier!
(S/T) Jesu, ach so komm zu mir! Jezus, ach, kom dan bij mij!
52. RECITATIEF (A)
Mein Liebster herrschet schon. Mijn liefste heerst al.
Ein Herz, das seine Herrschaft liebet Een hart dat zijn leiderschap liefheeft
und sich ihm ganz zu eigen gibet, en zich geheel aan hem overgeeft,
ist meines Jesu Thron. is de troon van mijn Jezus.
53. KORAAL
Zwar ist solche Herzensstube Weliswaar is zo’n hartekamer
wohl kein schöner Fürstensaal, geen fraaie koningszaal
sondern eine finstre Grube; maar eerder een duistere put;
doch, sobald dein Gnadenstrahl zodra echter de stralen van uw genade
in denselben nur wird blinken,| daar gaan schitteren,
wird es voller Sonnen dünken. lijkt hij met zonlicht gevuld te zijn.
Cantate VI: Herr, wenn die stolzen Feinde schnauben
54. KOOR
Herr, wenn die stolzen Feinde schnauben, Heer, als de trotse vijanden briesen,
so gib, daß wir im festen Glauben geef dan dat wij in een vast geloof
nach deiner Macht und Hülfe sehn! uitzien naar uw macht en hulp!
Wir wollen dir allein vertrauen, Wij willen alleen op u vertrouwen,
so können wir den scharfen Klauen dan kunnen wij aan de scherpe klauwen
des Feindes unversehrt entgehn. van de vijand ongedeerd ontkomen.
55. RECITATIEF (Evangelist)
»Da berief Herodes die Weisen heimlich Daarop riep Herodes de wijzen in het geheim bij zich
und erlernet mit Fleiß von ihnen, en wilde precies van hen weten
wenn der Stern erschienen wäre? wanneer de ster was verschenen.
Und weiset sie gen Bethlehem und sprach: En hij stuurde hen naar Bethlehem en sprak:
(Herodes, bas)
Ziehet hin und forschet fleißig nach dem Kindlein, Ga en doe nauwkeurig onderzoek naar het kindje,
und wenn ihrs findet, sagt mirs wieder, en als jullie het vinden, kom het mij dan vertellen,
daß ich auch komme und es anbete.« opdat ook ik erheen kan gaan om het te aanbidden.
56. RECITATIEF (S)
Du Falscher, suche nur den Herrn zu fällen, O valserik, probeer jij maar de Heer te vernietigen,
nimm alle falsche List, gebruik maar alle valse listen
dem Heiland nachzustellen; om de Heiland te vervolgen;
der, dessen Kraft kein Mensch ermißt, hij wiens kracht geen mens kan meten
bleibt doch in sichrer Hand. blijft toch in veilige handen.
Dein Herz, dein falsches Herz ist schon, Jouw hart, jouw valse hart met al zijn listen
nebst aller seiner List, des Höchsten Sohn, is bij de Zoon van de Allerhoogste,
den du zu stürzen suchst, sehr wohl bekannt. die jij ten val wil brengen, heel goed bekend.
1357. ARIA (S)
Nur ein Wink von seinen Händen Slechts een wenk van zijn handen
stürzt ohnmächtger Menschen Macht. breekt de macht van machteloze mensen.
Hier wird alle Kraft verlacht! Hier wordt alle kracht uitgelachen!
Spricht der Höchste nur ein Wort, De Allerhoogste hoeft maar één woord te spreken
seiner Feinde Stolz zu enden, om een eind te maken aan de trots van zijn vijanden,
o, so müssen sich sofort en o, onmiddellijk zullen
Sterblicher Gedanken wenden. de gedachten van stervelingen veranderen.
58. RECITATIEF (Evangelist)
»Als sie nun den König gehöret hatten, Toen ze naar de koning hadden geluisterd,
zogen sie hin. Und siehe, gingen zij op weg. En zie,
der Stern, den sie im Morgenlande gesehen hatten, de ster die ze in het oosten hadden gezien,
ging für ihnen hin, bis daß er kam und stund ging voor hen uit totdat hij stil bleef staan
oben über, da das Kindlein war. boven de plaats waar het kindje was.
Da sie den Stern sahen, Toen ze de ster zagen,
wurden sie hoch erfreuet verheugden zij zich zeer
und gingen in das Haus en ze gingen naar binnen
und funden das Kindlein mit Maria, seiner Mutter, en vonden het kindje met Maria, zijn moeder,
und fielen nieder und beteten es an en ze vielen neer en aanbaden het
und täten ihre Schätze auf en ze haalden hun kostbaarheden tevoorschijn
und schenkten ihm Gold, Weihrauch und Myrrhen. en schonken het goud, wierook en mirre.
59. KORAAL
Ich steh an deiner Krippen hier, Ik sta hier bij uw kribbe
o Jesulein, mein Leben; o Jezuskind, mijn leven;
ich komme, bring und schenke dir, ik kom u brengen en schenken
was du mir hast gegeben. wat u mij hebt gegeven.
Nimm hin! es ist mein Geist und Sinn, Neem het aan, het zijn mijn geest en mijn denken,
Herz, Seel und Mut, nimm alles hin, mijn hart, ziel en gemoed, neem het allemaal
und laß dirs wohlgefallen! en laat het u behagen!
60. RECITATIEF (Evangelist)
»Und Gott befahl ihnen im Traum, En God droeg hun in hun droom op
daß sie sich nicht sollten wieder zu Herodes lenken, niet naar Herodes terug te gaan,
und zogen durch einen andern Weg en zij reisden via een andere route
wieder in ihr Land.« weer naar hun land terug.
61. RECITATIEF (T)
So geht! Genug, Ga dan maar! Het is genoeg,
mein Schatz geht nicht von hier, mijn schat vertrekt hier niet,
er bleibet da bei mir, hij blijft bij mij
ich will ihn auch nicht von mir lassen. en ik wil hem ook niet vloslaten.
Sein Arm wird mich aus Lieb Zijn armen zullen mij uit liefde
mit sanftmutsvollem Trieb en met zachtmoedigheid
und größter Zärtlichkeit umfassen; en grote tederheid omsluiten;
er soll mein Bräutigam verbleiben, hij zal mijn bruidegom blijven,
ich will ihm Brust und Herz verschreiben. aan hem wil ik mijn ziel en mijn hart wijden.
Ich weiß gewiß, er liebet mich, Ik ben er zeker van dat hij mij liefheeft,
mein Herz liebt ihn auch inniglich mijn hart heeft hem ook innig lief
und wird ihn ewig ehren. en zal hem eeuwig eren.
Was könnte mich nun für ein Feind Welke vijand zou mij
bei solchem Glück versehren! in dit grote geluk kwaad kunnen doen!
Du, Jesu, bist und bleibst mein Freund; U, Jezus, bent en blijft mijn vriend,
und werd ich ängstlich zu dir flehn: en als ik angstig smeek:
Herr, hilf!, so laß mich Hülfe sehn! Heer, help mij!, toon mij dan uw hulp!
1462. ARIA (T) Probeer mij maar bang te maken, trotse vijanden,
Nun mögt ihr stolzen Feinde schrecken; hoe zouden jullie angst in mij kunnen wekken?
was könnt ihr mir für Furcht erwecken? Mijn schat, mijn toeverlaat is hier bij mij.
Mein Schatz, mein Hort ist hier bei mir. Hoe woedend jullie ook tekeer gaan,
Ihr mögt euch noch so grimmig stellen, en dreigen mij volkomen te vernietigen,
droht nur, mich ganz und gar zu fällen, kijk toch: mijn Heiland woont hier.
doch seht! mein Heiland wohnet hier.
63. RECITATIEF à 4 (S, A, T, B) Wat kan de verschrikking van de hel nu uitrichten,
Was will der Höllen Schrecken nun? wat kunnen wereld en zonde ons aandoen
Was will uns Welt und Sünde tun, nu wij in Jezus’ handen rusten?
da wir in Jesu Händen ruhn?
64. KORAAL Nu is er wraak genomen
Nun seid ihr wohl gerochen op de schare van uw vijanden,
an eurer Feinde Schar, want Christus heeft verpletterd
denn Christus hat zerbrochen, wat tegen jullie was.
was euch zuwider war. Dood, duivel, zonde en hel
Tod, Teufel, Sünd und Hölle zijn volkomen verzwakt;
sind ganz und gar geschwächt;
bei Gott hat seine Stelle
das menschliche Geschlecht.
Wat vond u van het concert? Uw steun, onze adem.
Laat het ons weten! Draagt u het Nederlands Kamerkoor een warm hart toe?
Stuur een mail naar info@nederlandskamerkoor.nl Word Vriend!
of laat een bericht achter op twitter of facebook.
/nederlandskamerkoor Ga naar www.nederlandskamerkoor.nl/steun of ga naar
@ned_kamerkoor onze informatiebalie.
Blijf op de hoogte
Ontvang maandelijks concertinformatie, nieuwtjes en meer
met onze online nieuwsbrief. Schrijf u in via onze website.
Het Nederlands Kamerkoor magazine verschijnt tweemaal
per jaar en bevat het nieuwe seizoen, interviews en
achtergrondverhalen. Vraag het magazine aan op onze
website, en ontvang het voortaan gratis in de brievenbus!
Interview
Maartje de Lint & Philip Scheltens
Even voorstellen
NKKNXT 18-19
Vooruitblik
The Public Domain Nummer 9
2018 - 2019
www.nederlandskamerkoor.nl
15Sie können auch lesen
