Programma concert 19 december 2010 - Soli Deo Gloria Hoorn

Die Seite wird erstellt Lina Haupt
 
WEITER LESEN
Programma concert 19 december 2010 - Soli Deo Gloria Hoorn
Programma

    concert

19 december 2010

       0
Programma concert 19 december 2010 - Soli Deo Gloria Hoorn
Programma
Weihnachts-Oratorium
Johann Sebastian Bach (1685 – 1750)

Uitvoerenden
Diane Verdoodt – sopraan
Eleonora Volkert – alt
Ludwig van Gijsegem – tenor
Frans Fiselier – bas

Aukje Broers – orgel

C.O.V. Soli Deo Gloria
Noordhollands Bach Orkest

Marcel Joosen – dirigent

Locatie
Oosterkerk te Hoorn

                                      1
Voorwoord voorzitter
Dames en heren,

Ik heet u van harte welkom op ons najaarsconcert.
Na de uitvoering vorig jaar van Messiah is dit jaar weer voor een "groot" werk
gekozen. En wat past er beter in de kersttijd dan het Weihnachtsoratorium van
Johann Sebastian Bach.
Verder in dit boekje treft u een beschrijving van het werk aan.
De uitvoering van het volledige oratorium neemt bijna drie uur in beslag. Dat
zou voor de uitvoerenden en waarschijnlijk voor u een te zware belasting zijn.
Daarom is er voor gekozen om deel 4 niet uit te voeren en van deel 5 alleen het
openingskoor ten gehore te brengen.

Ons koor heeft het werk met plezier ingestudeerd. Ik hoop dat wij, samen met
het orkest en de solisten, er in slagen dit enthousiasme op u over te brengen.

Ik wens u een plezierige middag toe en ik hoop dat de uitvoering er toe
bijdraagt dat u de kersttijd met een goed gevoel beleeft.

Kees Molenaar
voorzitter

                                     Accountantskantoor
                                     J.K. Bischoff
                                     Registeraccountant

           Orionstraat 21                         tel. 0229 - 24 09 55
           1622 BR Hoorn                          fax 0229 - 24 79 31

                                       2
Johann Sebastian Bach (1685 - 1750)
Johann Sebastian Bach is een overbekende componist. Hij begon zijn
professionele loopbaan als organist. Later trad hij ook in dienst bij vorsten als
kapelmeester. Hij heeft een veelheid aan werken geschreven, zowel wereldlijk
als religieus, instrumentaal en vocaal. Daarvan zijn onder andere de Passionen,
het Magnificat en ook zijn cantates bekend bij een groot publiek. Dit zijn
muziekstukken die tijdens de kerkdiensten op zon- en feestdagen werden
uitgevoerd. Ook werden er cantates gecomponeerd ter gelegenheid van
bijzondere gebeurtenissen zoals de ambtsaanvaarding van de nieuwe
gemeenteraad, begrafenissen of koninklijk bezoek.
In 1723 kwam hij in Leipzig in dienst als Cantor. Hiermee had hij de supervisie
over het gehele muzikale gebeuren in de stad Leipzig en vooral over de muziek
in de verschillende kerken. Één van zijn taken was het schrijven van cantates.

Weihnachts-Oratorium
Het Weihnachtsoratorium (BWV 248) (Oratorium Tempore Nativitatis Christi)
is een oratorium, bestaande uit zes afzonderlijke, maar inhoudelijk verbonden
werken, soms aangeduid als cantates, geschreven voor de periode van Kerst
1734 tot en met Driekoningen 1735. De teksten zijn ontleend aan het Evangelie
volgens Lucas en het Evangelie volgens Matteüs en waarschijnlijk geschreven
door librettist Picander (pseudoniem van Christian Friedrich Henrici), de vaste
tekstdichter van Bach.

Het Weihnachts-Oratorium ontstond in dezelfde periode als de twee andere
werken die Bach als oratorium aanduidde: het Himmelfahtrs-Oratorium
(BWV 11) en het Oster-Oratorium (BWV 249). De drie oratoria hebben een
doorlopende actie gemeen. In het Oster-Oratorium wordt dit bereikt door de
introductie van een quasi-dramatisch spel van mensen die 'live' verslag doen
van de Opstanding en de emoties die dat bij hen veroorzaakt. In het
Weihnachts- en Himmelfahrts-Oratorium is er een verteller, de evangelist. In
alle drie werken maakt Bach gebruik van composities uit voorgaande jaren: het
Oster-Oratorium kwam voort uit één enkele verjaardagscantate (Entfliehet,
verschwindet, entweichet, ihr Sorgen, BWV 249a), waarvoor, naast het gebruik
van een andere tekst, de aria's en het koor werden bewerkt en nieuwe
recitatieven werden gecomponeerd; het Weihnachts- en Himmelfahrts-
Oratorium werden samengesteld uit verschillende werken van verschillende
soort.

Toen Bach het oratorium componeerde had hij waarschijnlijk de populaire
voorbeelden van de Weihnachtshistorien van Sebastian Knüpfer (Von Himmel

                                        3
hoch da komm ich her) en Johann Schelle (Actus musicus auf Weyh-Nachten)
voor ogen. Een belangrijke voorloper van de Weihnachtshistorien van Knüpfer
en Schelle was de Historie der Geburt Christi (SWV 435) die Heinrich Schütz
in 1664 schreef. Ook tijdgenoten van Bach schreven Kerstoratoria, zoals Johann
Heinrich Rolle (Oratorium auf die Geburt unsers Heilandes Jesu Christi) en
Carl Heinrich Graun (Oratorium in Festum Nativitatis Christi).

Een aanzienlijk aantal delen van het Kerstoratorium zijn parodieën van eerder
gecomponeerde wereldlijke cantates:
• Tönet, ihr Pauken! Erschallet, Trompeten! (BWV 214)
  Felicitatiecantate voor de Verjaardag van Keurvorstin-Koningin Maria
  Josepha op 8 december 1733
  daaruit de oratoriumdelen 1, 8, 15, 24
• Laßt uns sorgen, laßt uns wachen. Herkules auf dem Scheidewege
  (BWV 213)
  cantate voor de verjaardag van de Keurprins Friedrich Christian op
  5 september 1733
  daaruit de oratoriumdelen 4, 19, 29, 36, 39, 41
• Een verloren geestelijke cantate (BWV 248a) voor een niet bekende
  bestemming (daaruit de oratoriumdelen 54, 56, 57, 61-64)
• Preise dein Glücke, gesegnetes Sachsen (BWV 215)
  hieruit het oratoriumdeel 47
• een verloren cantate (hieruit het oratoriumdeel 51)
• Lasset uns nun gehen gen Bethlehem en Wo ist der neugeborne König zijn
  mogelijk bewerkingen van Ja nicht auf das Fest en Pfui dich uit de (verloren
  gegane) Markus-Passion uit 1731.
De eerste vier delen van het oratorium zijn dus vooral gebaseerd op de drie
wereldlijke cantates, de vijfde is vrijwel helemaal origineel en de zesde is op
een enkele, verloren gegane kerkcantate gebaseerd. Met het opnemen van grote
delen uit de drie (gelegenheids)cantates in het Kerstoratorium kon Bach ze
tevens verduurzamen. Belangrijke redenen voor Bach om deze cantates te
kiezen waren de kwaliteit ervan en het feestelijke karakter, dat eenvoudig te
vertalen was naar het Kerstverhaal.

Het werk is in 1734 ontstaan. Dat bewijst de datering op de autograaf en de
bewaard gebleven eerste druk. Die eerste druk geeft ook uitsluitsel over de
plaats en tijd waar het werk werd uitgevoerd. Deel 1 werd Frühe (d.i. in de
ochtend) zu St. Nicolai, de hoofdkerk van Leipzig, uitgevoerd, waar
hoofddominee Deyling predikte, en Nachtmittage zu St. Thomae. De volgende
dag was de situatie omgekeerd: deel 2 werd 's morgens in de Thomaskerk
uitgevoerd en 's middags in de Nikolaikerk. Deel 3 en 5 verliepen

                                       4
overeenkomstig de gewone zondagen: slechts één uitvoering, en die was in de
Nikolaikerk. De delen 4 en 6, voor feestdagen – Nieuwjaarsdag (Besnijdenis)
en Driekoningen – zijn weer tweemaal uitgevoerd: 's morgens in de Thomas- en
's middags in de Nikolaikerk.

In 1734 viel de zondag na Kerst op de 2e Kerstdag, en daarom is er geen
speciaal deel voor deze zondag. Hieruit blijkt de toen geldende praktijk: een
componist schreef niet met de gedachte een kunstwerk te schrijven dat voor
altijd gebruikt moest worden, maar hij ging uit van de eisen van het moment.
Een oratoriumdeel voor deze zondag werd daarom niet achter de hand
gehouden voor toekomstig gebruik. Evenmin kon deel 5 (de zondag na
Nieuwjaar) weggelaten worden in jaren zonder een zondag na Nieuwjaar: qua
inhoud is dat deel onmisbaar.

                                       5
6
7
Onze uitvoering
Vandaag zullen wij de delen 1, 2, 3, het openingskoor van deel 5 en deel 6
uitvoeren.

tekst
ERSTER TEIL                                  EERSTE DEEL
Am ersten                                    Voor Eerste Kerstdag
Weihnachtsfeiertage

1. Chor                                      1. Koor
Jauchzet, frohlocket, auf, preiset die       Juicht nu en jubelt! Komt, prijst deze
     Tage,                                        dagen.
rühmet, was heute der Höchste                Roemt wat heden d'Allerhoogste
     getan!                                       heeft gedaan!
Lasset das Zagen, verbannet die              Weest niet bevreesd en staakt uw
     Klage,                                       klagen,
stimmet voll Jauchzen und                    Heft nu uw lofzang vol vrolijkheid
     Fröhlichkeit an!                             aan!
Dienet dem Höchsten mit herrlichen           Dient de Allerhoogste met
     Chören,                                      luisterrijke koren.
laßt uns den Namen des Herrschers            Laat ons de naam van de Koning
     verehren!                                    vereren!

2. Recitativ (Evangelista)                   2. Recitatief (Evangelist)
Es begab sich aber zu der Zeit, daß          En het geschiedde in die dagen, dat
ein Gebot von dem Kaiser Augusto             er een bevel uitging van keizer
ausging, daß alle Welt geschätzet            Augustus, dat in het gehele rijk een
würde. Und jedermann ging, daß er            volkstelling moest worden gehouden.
sich schätzen ließe, ein jeglicher in        En allen gingen op reis om zich in te
seine Stadt. Da machte sich auch auf         laten schrijven, ieder naar zijn eigen
Joseph aus Galiliäa, aus der Stadt           stad. Ook Jozef vertrok van Galilea,
Nazareth, in das jüdische Land zur           uit de stad Nazareth, naar het
Stadt Davids, die da heißet                  Joodse land, naar de stad van
Bethlehem; darum, daß er von dem             David, die Bethlehem heet, omdat hij
Hause und Geschlechte Davids war,            uit het huis en het geslacht van
auf dass er sich schätzen ließe mit          David was, om zich te laten
Maria, seinem vertrauten Weibe, die          inschrijven met Maria zijn
war schwanger. Und als sie daselbst          ondertrouwde vrouw, die zwanger
waren, kam die Zeit, dass sie                was. En toen zij daar waren, kwam
gebären sollte.                              de tijd dat zij baren zou.

                                         8
3. Recitativ (alto)                         3. Recitatief (alt)
Nun wird mein liebster Bräutigam,           Nu zal mijn liefste bruidegom, nu zal
nun wird der Held aus Davids                de held uit Davids stam tot troost,
Stamm, zum Trost, zum Heil der              tot heil der mensen weldra geboren
Erden einmal geboren werden. Nun            worden. Nu zal de ster uit Jacob
wird der Stern aus Jakob scheinen,          schijnen, zijn straal breekt nu reeds
sein Strahl bricht schon hervor. Auf,       door. Kom, Sion, staakt het wenen,
Zion, und verlasse nun das Weinen,          uw heil is thans verzekerd!
dein Wohl steigt hoch empor!

4. Aria (alto)                              4. Aria (alt)
Bereite dich, Zion, mit zärtlichen          Bereid u, o Sion, om met teder
      Trieben,                                   verlangen,
den Schönsten, den Liebsten bald            de schoonste, de liefste spoedig bij u
      bei dir zu sehn!                           te zien.
Deine Wangen müssen heut viel               Uw aangezicht moet heden veel
      schöner prangen,                           blijer stralen.
eile, den Bräutigam sehnlichst zu           Haast u de bruidegom vol verlangen
      lieben!                                    lief te hebben.

5. Choral                                   5. Koraal
Wie soll ich dich empfangen,                Hoe zal ik U ontvangen,
und wie begegn' ich dir?                    En hoe ontmoet ik U?
O aller Welt Verlangen,                     Der wereld hoogst verlangen,
o meiner Seele Zier!                        des harten heiligst goed?
O Jesu, Jesu, setze                         Oh Jezus, Jezus, draag
mir selbst die Fackel bei,                  de fakkel in onze duisternis,
damit, was dich ergötze,                    opdat wat U behage,
mir kund und wissend sei.                   ons klaar en zeker is.

6. Recitativ (Evangelista)                  6. Recitatief (Evangelist)
Und sie gebar ihren ersten Sohn, und        En zij baarde haar eerste zoon en
wickelte ihn in Windeln und legte           wikkelde Hem in doeken en legde
ihn in eine Krippen, denn sie hatten        Hem in een kribbe, omdat voor hen
sonst keinen Raum in der Herberge.          geen ruimte was in de herberg.

                                        9
7. Choral                                   7. Koraal
Er ist auf Erden kommen arm,                Op aard' gekomen was Hij arm,
Wer will die Liebe recht erhöhn,            Wie kan de liefde op waarde
                                                 schatten,
die unser Heiland vor uns hegt?             die onze Heiland voor ons voelt?
dass er unser sich erbarm',                 opdat Hij zich over ons erbarme,
Ja, wer vermag es einzusehen,               Ja, wie vermag het te doorgronden,
wie ihn der Menschen Leid bewegt?           hoe Hem het leed van mensen treft?
uns in dem Himmel mache reich               ons in de hemel make rijk,
Des Höchsten Sohn kömmt in die              Des Hoogsten Zoon komt op aarde,
     Welt;
weil ihm ihr Heil so wohl gefällt,          daar Hem haar heil zozeer ter harte
                                                gaat,
und seinen lieben Engeln gleich.            en aan zijn engelen gelijk.
so will er selbst als Mensch geboren        daarom wil Hij zelfs als mens
    werden.                                     geboren worden.
Kyrieleis!                                  Kyrieleis!

8. Aria (Basso)                             8. Aria (bas)
Großer Herr, o starker König,               Grote Heer, o sterke Koning,
liebster Heiland, o wie wenig               lieve Heiland, o hoe gering
achtest du der Erden Pracht!                acht Gij de aardse pracht!
Der die ganze Welt erhält,                  Hij, die de ganse wereld onderhoudt,
ihre Pracht und Zier erschaffen,            haar pracht en rijkdom heeft
                                                 geschapen,
muß in harten Krippen schlafen.             moet in een harde kribbe slapen.

9. Choral                                   9. Choral
Ach mein herzliebes Jesulein,               Ach, Jezuskind, zo teer bemind,
mach' dir ein rein sanft Bettelein,         maak dat Gij in mij een rustplaats
                                                vindt;
zu ruhn in meines Herzens Schrein,          Maak in mijn hart een plaats gereed,
dass ich nimmer vergesse dein!              opdat ik nimmer U vergeet!

                                       10
ZWEITER TEIL                                  TWEEDE DEEL
Am zweiten                                    voor Tweede Kerstdag
Weihnachtsfeiertage

10. Sinfonia                                  10. Sinfonia

11. Recitativ (Evangelista)                   11. Recitatief (Evangelist)
Und es waren Hirten in derselben              En er waren herders in diezelfde
Gegend auf dem Felde bei den                  landstreek, die zich ophielden in het
Hürden, die hüteten des Nachts ihre           veld, en des nachts hun kudde
Herde. Und siehe, des Herren Engel            bewaakte. Opeens stond een engel
trat zu ihnen, und die Klarheit des           des Heren bij hen en de heerlijkheid
Herren leuchtete um sie, und sie              des Heren omstraalde hen, en zij
fürchteten sich sehr.                         vreesden met grote vreze.

12. Choral                                    12. Koraal
Brich an, o schönes Morgenlicht,              Breek aan o helder morgenlicht
und lass den Himmel tagen!                    en laat de hemel dagen!
Du Hirtenvolk, erschrecke nicht,              Gij, herdersvolk schrik niet,
weil dir die Engel sagen,                     omdat de engelen u zeggen,
dass dieses schwache Knäbelein                dat dit zwakke mensenkind
soll unser Trost und Freude sein,             ons tot troost en vreugde zal zijn,
dazu den Satan zwingen                        dat het de Satan zal bedwingen
und letzlich Friede bringen.                  en eindelijk vrede zal brengen.

13. Recitativ (Evangelista,                   13. Recitatief (Evangelist,
Soprano)                                      sopraan)
Und der Engel sprach zu ihnen:                En de engel sprak tot hen:
Fürchtet euch nicht, siehe, ich               Weest niet bevreesd, want zie, ik
verkündige euch große Freude, die             verkondig u grote vreugde, die heel
allem Volke widerfahren wird. Denn            het volk ten deel zal vallen: U is
euch ist heute der Heiland geboren,           heden de Heiland geboren, namelijk
welcher ist Christus, der Herr, in der        Christus de Here, in de stad van
Stadt Davids.                                 David.

                                         11
14. Recitativ (Basso)                       14. Recitatief (bas)
Was Gott dem Abraham verheißen,             Wat God Abraham beloofde,
das lässt er nun dem Hirtenchor             daarvan toont Hij nu het koor van
erfüllt erweisen. Ein Hirt hat alles        herders de vervulling. Een herder
das zuvor von Gott erfahren müssen.         heeft voorheen dit alles van God
Und nun muß auch ein Hirt die Tat,          vernomen. En nu mag ook een
was er damals versprochen hat,              herder als eerste weten, dat de
zuerst erfüllet wissen.                     belofte van eertijds nu in vervulling
                                            is gegaan.

15. Aria (Tenor)                            15. Aria (tenor)
Frohe Hirten, eilt, ach eilet,              Blijde herders, haast u, haast u,
eh' ihr euch zu lang verweilet,             treuzel niet langer,
eilt, das holde Kind zu sehn.!              haast u om het lieflijke Kind te zien!
Geht, die Freude heißt zu schön,            Gaat, de vreugde is te groot,
sucht die Anmut zu gewinnen,                probeer de liefde te winnen,
Geht und labet Herz und Sinnen!             gaat en laaft uw hart en zinnen.

16. Recitativ (Evangelista)                 16. Recitatief (Evangelist)
Und das habt zum Zeichen:                   En dit krijgt u als teken:
Ihr werdet finden das Kind in               Gij zult een Kind vinden in doeken
Windeln gewickelt und in einer              gewikkeld en liggende in een kribbe.
Krippen liegend.

17. Choral                                  17. Koraal
Schaut hin, dort liegt im finstern          Ziet, daar ligt Hij in de donk're stal,
     Stall,
dess' Herrschaft gehet überall!             wiens heerschappij alles te boven
                                                gaat!
Da Speise vormals sucht ein Rind,           waar eerst een rund zijn voedsel
                                                zocht,
Da ruhet jetzt der Jungfrau'n Kind.         daar rust nu het kind van de maagd.

                                       12
18. Recitativ (Basso)                       18. Recitatief (bas)
So geht denn hin, ihr Hirten, geht,         Dus ga dan heen, gij herders gaat,
dass ihr das Wunder seht;                   opdat gij het wonder ziet;
und findet ihr des Höchsten Sohn            en vindt gij de Zoon van
                                                  d'Allerhoogste
in einer harten Krippe liegen,              in een harde kribbe liggen,
so singet ihm bei seiner Wiegen             zing dan bij zijn wieg
aus einem süßen Ton                         op zoete toon,
und mit gesamtem Chor                       met het gehele koor
dies Lied zur Ruhe vor.                     dit lied ter ruste voor.

19. Aria (Alto)                             19. Aria (alt)
Schlafe, mein Liebster, genieße der         Slaap, mijn liefste, geniet van de
    Ruh,                                        rust,
wache nach diesem vor aller                 zorg, dat je hierna gezond opgroeit.
    Gedeihen!
Labe die Brust,                             Laaf je aan de borst,
empfinde die Lust,                          voel de vreugde,
wo wir unser Herz erfreuen!                 als onze harten zich verblijden.

20. Recitativ (Evangelista)                 20. Recitatief (Evangelist)
Und alsobald war da bei dem Engel           En plotseling was er bij de engel een
die Menge der himmlischen                   grote hemelse legermacht, die God
Heerscharen, die lobten Gott und            loofde en zeiden:
sprachen:

21. Chor                                    21. Koor
Ehre sei Gott in der Höhe und Friede        Ere zij God in de hoge, en vrede op
    auf Erden und den Menschen                   aarde en laat het de mensen
    ein Wohlgefallen.                            goed gaan.

22. Recitativ (Basso)                       22. Recitatief (bas)
So recht, ihr Engel, jauchzt und            Welnu gij engelen heft nu uw loflied
singet, dass es uns heut so schön           aan, omdat ons nu dit heil omringt!
gelinget! Auf denn! wir stimmen mit         Komt dan, wij stemmen met u in,
euch ein, uns kann es, so wie euch,         ons kan het net als u verblijden.
erfreun.

                                       13
23. Choral                                 23. Koraal
Wir singen dir in deinem Heer              Wij zingen U in uw engelenscharen
Aus aller Kraft Lob, Preis und Ehr,        uit alle macht: lof, prijs en eer
dass du, o lang gewünschter Gast,          dat U, zo lang verwachte gast,
dich nunmehr eingestellet hast.            uw plaats onder ons hebt
                                                ingenomen.

                                  PAUZE

                                      14
DRITTER TEIL                                 DERDE DEEL
Am dritten                                   voor Derde Kerstdag
Weihnachtsfeiertage

24. Chor                                     24. Koor
Herrscher des Himmels, erhöre das            Heerser des hemels, verhoor het
     Lallen                                       gestamel.
lass dir die matten Gesänge gefallen,        Laten de zwakke gezangen u
                                                  welgevallig zijn
wenn dich dein Zion mit Psalmen              als uw Sion U met psalmen
     erhöht!                                      verhoogt!
Höre der Herzen frohlockendes                Hoor onze harten U jubelend
     Preisen,                                     prijzen,
wenn wir dir itzo die Erfurcht               nu wij u thans onze eerbied
     erweisen,                                    bewijzen,
weil unsre Wohlfahrt befestiget              omdat ons heil verzekerd is!
     steht!

25. Recitativ (Evangelista)                  25. Recitatief (Evangelist)
Und da die Engel von ihnen gen               En toen de engelen van hen
Himmel fuhren, sprachen die Hirten           weggevaren waren naar de hemel,
untereinander:                               spraken de herders tot elkander:

26. Chor                                     26. Koor
Lasset uns nun gehen gen Bethlehem           Laten wij naar Bethlehem gaan om
und die Geschichte sehen, die da             te zien hetgeen geschied is en ons
geschehen ist, die uns der Herr              door de Here is bekend gemaakt.
kundgetan hat.

27. Recitativ (Basso)                        27. Recitatief (bas)
Er hat sein Volk getröst',                   Hij heeft zijn volk getroost,
er hat sein Israel erlöst,                   Hij heeft zijn Israël verlost,
die Hülf aus Zion hergesendet                de hulp uit Sion ons gezonden,
und unser Leid geendet.                      ons lijden heeft beëindigd.
Seht, Hirten, dies hat er getan;             Ziet herders, dit heeft Hij gedaan.
geht, dieses trefft ihr an!                  Gaat zien, dit treft gij aan.

                                        15
28. Choral                                   28. Koraal
Dies hat er alles uns getan,                 Dit heeft Hij allemaal voor ons
                                                  gedaan,
sein groß Lieb zu zeigen an;                 zijn grote liefde toont Hij aan;
dess' freu sich alle Christenheit            verheugt u daarom Christenheid,
und dank ihm dess' in Ewigkeit.              en dank Hem daarvoor in
                                                  eeuwigheid.
Kyrieleis!                                   Kyrieleis!

29. Duet (Soprano und Basso)                 29. Duet (sopraan en bas)
Herr, dein Mitleid, dein Erbarmen            Heer, uw medelijden, uw erbarmen
tröstet uns und macht uns frei.              troosten ons en maken ons vrij.
Deine holde Gunst und Liebe,                 Uw trouwe genegenheid en liefde,
deine wundersamen Triebe                     Uw wonderbare drijfveren
machen deine Vatertreu wieder neu.           maken Uw vaderlijke trouw weer
                                                  nieuw.

30. Recitativ (Evangelista)                  30. Recitatief (Evangelist)
Und sie kamen eilend und funden              En zij gingen haastig en vonden
beide, Mariam und Joseph, dazu das           Maria en Jozef en het Kind dat in de
Kind in der Krippe liegend. Da sie           kribbe lag. En toen zij het gezien
es aber gesehen hatten, breiteten sie        hadden, maakten zij bekend hetgeen
das Wort aus, welches zu ihnen von           tot hen gesproken was over dit kind.
diesem Kind gesaget war. Und alle,           En allen, die er van hoorden,
für die es kam, wunderten sich der           verbaasden zich over hetgeen door
Rede, die Ihnen die Hirten gesaget           de herders tot hen gezegd werd.
hatten. Maria aber behielt alle diese        Maria echter bewaarde al deze
Worte und bewegte sie in ihrem               woorden en overlegde ze in haar
Herzen.                                      hart.

31. Aria (Alto)                              31. Aria (alt)
Schließe, mein Herze, dies selige            Sluit, mijn hart, dit zalige wonder
      Wunder
fest in deinem Glauben ein!                  vast in uw geloof in.
Lasse dies Wunder, die göttlichen            Laat dit wonder, de werken van
      Werke                                       God,
immer zur Stärke                             steeds tot sterking zijn
deines schwachen Glaubens sein!              van uw zwak geloof!

                                        16
32. Recitativ (Alto)                         32. Recitatief (alt)
Ja, ja, mein Herz soll es bewahren,          Ja, ja mijn hart moet het bewaren,
was es an dieser holden Zeit                 wat het in deze gelukkige tijd
zu seiner Seligkeit                          tot zijn zaligheid
für sicheren Beweis erfahren.                als zeker bewijs heeft ervaren.

33. Choral                                   33. Koraal
Ich will dich mit Fleiß bewahren,            Ik wil U met liefde vervuld bewaren,
ich will dir leben hier,                     voor U wil ik hier leven,
dir will ich abfahren,                       voor U wil sterven,
mit dir will ich endlich schweben            voor U wil ik eindelijk vol vreugd
voller Freud ohne Zeit                       blij altoos, tijdeloos
dort im andern Leben.                        ginds in 't andere leven.

34. Recitativ (Evangelista)                  34. Recitatief (Evangelist)
Und die Hirten kehrten wieder um,            En de herders keerden terug, God
preiseten und lobten Gott um alles,          lovende en prijzende om alles wat ze
das sie gesehen und gehöret hatten,          hadden gehoord en gezien, zoals het
wie denn zu ihnen gesaget war.               hun gezegd was.

35. Koraal                                   35. Koraal
Seid froh dieweil, dass euer Heil            Weest verheugd, omdat uw heil
ist hie ein Gott und auch ein Mensch         hier als God en ook als Mens
      geboren,                                    geboren is;
der, welcher ist der Herr und Christ         Hij, die de Heer en Christus is,
in Davids Stadt, von vielen                  in Davids stad, uit velen uitverkoren.
      auserkoren.

24. Chor da capo                             24. Koor da capo
Herrscher des Himmels, erhöre das            Heerser des hemels, verhoor het
     Lallen                                       gestamel.
lass dir die matten Gesänge gefallen,        Laten de zwakke gezangen u
                                                  welgevallig zijn
wenn dich dein Zion mit Psalmen              als uw Sion U met psalmen
     erhöht!                                      verhoogt!
Höre der Herzen frohlockendes                Hoor onze harten U jubelend
     Preisen,                                     prijzen,
wenn wir dir itzo die Erfurcht               nu wij u thans onze eerbied
     erweisen,                                    bewijzen,
weil unsre Wohlfahrt befestiget              omdat ons heil verzekerd is!
     steht!

                                        17
FÜNFTER TEIL                                VIJFDE DEEL
Am Sonntag nach Neujahr                     voor de zondag na Nieuwjaar

43. Chor                                    43. Koor
Ehre sei dir, Gott, gesungen,               Eer zij U, God, toegezongen;
dir sei Lob und Dank bereit'.               U zij lof en dank gebracht.
Dich erhebet alle Welt,                     De gehele wereld prijst U,
weil dir unser Wohl gefällt,                omdat ons heil U behaagt,
weil anheut unser aller Wunsch              omdat heden ons aller wens is
     gelungen,                                   vervuld,
weil uns dein Segen so herrlich             omdat Uw zegen ons zo heerlijk
     erfreut.                                    verheugt.

SECHSTER TEIL                               ZESDE DEEL
Am Feste der Erscheinung                    voor zondag Driekoningen
Christi

54. Chor                                    54. Koor
Herr, wenn die stolzen Feinde               Heer, als de trotse vijanden razen,
     schnauben,
so gib, dass wir im festen Glauben          geef, dat wij in een vast geloof
nach deiner Macht und Hülfe sehn.           naar Uw macht en hulp uitkijken.
Wir wollen dir allein vertrauen;            Wij willen alleen maar op U
                                                 vertrouwen,
so können wir den scharfen Klauen           dan kunnen wij aan de scherpe
                                                 klauwen
des Feindes unversehrt entgehn.             van onze vijanden ongedeerd
                                                 ontkomen.

55. Recitativ (Evangelista und              55. Recitatief (Evangelist en bas)
Basso)
Da berief Herodes die Weisen                Toen riep Herodes de wijzen in het
heimlich und erlernet mit Fleiß von         geheim en deed bij hen nauwkeurig
ihnen, wenn der Stern erschienen            navraag, wanneer de ster
wäre? Und weiset sie gen Bethlehem          verschenen was. En hij zond hen
und sprach:                                 naar Bethlehem en zei:
Ziehet hin und forschet fleißig nach        Gaat heen en doet nauwkeurig
dem Kindlein, und wenn ihr's findet,        onderzoek naar dat kind; en zodra
sagt mir's wieder, dass ich auch            gij het vindt, bericht het mij, opdat
komme und es anbete.                        ook ik Hem hulde kan bewijzen.

                                       18
56. Recitativ (Soprano)                      56. Recitatief (sopraan)
Du Falscher, suche nur den Herrn zu          Gij, valsaard, tracht maar de Heer
     fällen,                                       te doden.
nimm alle falsche List,                      Neem elke valse list te baat
dem Heiland nachzustellen;                   om de Heiland te vervolgen,
der, dessen Kraft kein Mensch                Hij, wiens kracht geen mens kan
     ermißt,                                       meten,
bleibt doch in sich'rer Hand.                blijft toch in veilige handen.
Dein Herz, dein falsches Herz ist            Uw hart, uw valse hart is reeds
     schon,
nebst aller seiner List, des Höchsten        met al zijn listigheid, bij de Zoon
     Sohn,                                        van de Allerhoogste,
den du zu stürzen suchst, sehr wohl          die gij tracht ten val te brengen, zeer
     bekannt.                                     wel bekend.

57. Aria (Soprano)                           57. Aria (sopraan)
Nur ein Wink von seinen Händen               Slechts een wenk van zijn handen
stürzt ohnmächt'ger Menschen                 stort de macht van machteloze
     Macht.                                       mensen neer.
Hier wird alle Kraft verlacht!               Hier lacht men om alle kracht!
Spricht der Höchste nur ein Wort,            Spreekt de Allerhoogste maar één
                                                  woord
seiner Feinde Stolz zu enden,                om de trots zijner vijanden te
                                                  breken,
oh, so müssen sich sofort                    o, dan moeten terstond
sterblicher Gedanken wenden.                 de gedachten der stervelingen zich
                                                  tot Hem keren.

58. Recitativ (Evangelista)                  58. Recitatief (Evangelist)
Als sie nun den König gehöret                Toen zij nu de koning gehoord
hatten, zogen sie hin. Und siehe, der        hadden, gingen zij op weg; en zie, de
Stern, den sie im Morgenlande                ster, die zij in het Oosten gezien
gesehen hatten, ging für ihnen hin,          hadden, ging hun voor, totdat zij
bis dass er kam und stund oben über,         kwam en stond boven de plaats,
da das Kindlein war.                         waar het kind was.
Da sie den Stern sahen, wurden sie           Toen zij de ster zagen, verheugden
hoch erfreuet und gingen in das              zij zich en zij gingen het huis binnen
Haus und funden das Kindlein mit             en vonden het kind met Maria, zijn
Maria, seiner Mutter, und fielen             moeder, en vielen neer en aanbaden
nieder und beteten es an und täten           het. En maakten hun schatten open
ihre Schätze auf und schenkten ihm           en gaven hem geschenken: goud,
Gold, Weihrauch und Myrrhen.                 wierook en mirre.
                                        19
59. Choral                                   59. Koraal
Ich steh an deiner Krippen hier,             Ik kniel aan uw kribbe neer
o Jesulein, mein Leben!                      o Jezus, Gij mijn leven!
Ich komme, bring und schenke dir,            Ik kom tot U en breng U, Heer,
was du mir hast gegeben.                     wat Gij mij hebt gegeven.
Nimm hin! es ist mein Geist und              O, neem mijn leven, geest en hart,
     Sinn,
Herz, Seel und Mut, nimm alles hin,          en laat mijn ziel in vreugd' en smart
und lass dir's wohl gefallen.                bij U geborgen wezen.

60. Recitativ (Evangelista)                  60. Recitatief (Evangelist)
Und Gott befahl ihnen im Traum,              En van Godswege in de droom
dass sie sich nicht sollten wieder zu        gewaarschuwd om niet tot Herodes
Herodes lenken, und zogen durch              terug te keren, trokken zij langs een
einem anderen Weg wieder in ihr              andere weg naar hun land terug.
Land.

61. Recitativ (Evangelista)                  61. Recitatief (Evangelist)
So geht! Genug, mein Schatz geht             Gaat heen! Genoeg, mijn schat gaat
     nicht von hier,                              niet van hier,
er bleibet da bei mir,                       Hij blijft bij mij,
ich will ihn auch nicht von mir              ik wil Hem ook niet laten gaan.
     lassen.
Sein Arm wird mich aus Lieb                  Zijn arm zal mij uit liefde,
mit sanftmutsvollem Trieb                    zachtmoedig
und größter Zärtlichkeit umfassen;           en met grote tederheid omvatten;
er soll mein Bräutigam verbleiben,           Hij zal mijn bruidegom blijven;
ich will ihm Brust und Herz                  ik wil Hem hart en ziel toewijden.
     verschreiben.
Ich weiß gewiß, er liebet mich,              Ik weet het zeker, Hij heeft mij lief,
mein Herz liebt ihn auch inniglich           mijn hart bemint Hem ook innig
und wird ihn ewig ehren.                     en zal Hem eeuwig eren.
Was könnte mich nun für ein Feind            Welke vijand zou mij nu,
bei solchem Glück versehren!                 bij zo'n groot geluk, kunnen
                                                  kwetsen?
Du, Jesu, bist und bleibst mein              Gij, Jezus, bent en blijft mijn vriend,
    Freund;
und werd ich ängstlich zu dir flehn:         en als ik angstig tot U smeek:
"Herr hilf!" so lass mich Hülfe sehn!        "Heer, help!" laat mij dan hulp
                                                  ervaren!

                                        20
62. Aria (Tenor)                           62. Aria (tenor)
Nun mögt ihr stolzen Feinde                Nu kunt gij, trotse vijanden,
    schrecken;                                  schrikken.
was könnt ihr mir für Furcht               Wat voor vrees kunt ge bij mij
    erwecken?                                   oproepen?
Mein Schatz, mein Hort ist hier bei        mijn schat, mijn toeverlaat is hier bij
    mir.                                        mij.
Ich mögt euch noch so grimmig              Gij moogt u nog zo grimmig
    stellen,                                    opstellen,
droht nur, mich ganz und gar zu            en dreigen mij geheel ten val te
    fällen,                                     brengen,
doch seht! mein Heiland wohnet             ziet hier, mijn Heiland woont in mij.
    hier.

63. Recitativ (Soprano, Alto,              63. Recitatief (sopraan, alt, tenor,
Tenor, Basso)                              bas)
Was will der Höllen Schrecken nun,         Wat kan de angst voor de hel nu
                                                doen.
Was will uns Welt und Sünde tun,           Wat zal ons wereld en zonde doen,
da wir in Jesu Händen ruhn?                nu wij in Jezus handen zijn?

64. Choral                                 64. Koraal
Nun seid ihr wohl gerochen                 Nu hebt ge wel gewroken
an eurer Feinde Schar,                     de horde vijanden;
Denn Christus hat zerbrochen,              Want Christus heeft gebroken
was euch zuwider war.                      de weerstand van het kwaad.
Tod, Teufel, Sünd und Hölle                Dood, duivel, zonde en hel
sind ganz und gar geschwächt;              zijn totaal verzwakt.
Bei Gott hat seine Stelle                  Bij God is Zijn plek
das menschliche Geschlecht.                van het menselijke geslacht..

                                      21
Houdt u van zingen?
              Nieuwe leden zijn van harte welkom!
Vooral onze mannenstemmen kunnen uitbreiding gebruiken.
U kunt vrijblijvend eens een paar avonden komen luisteren en
                          meezingen.

                     Onze repetitie is
       iedere dinsdagavond van 20.00 tot 22.00 uur.

          adres: West-Friese Vrije School Parcival
                     Nachtegaal 146
                          Hoorn

     U kunt Soli ook steunen door donateur te worden:
                  gironummer 14.79.43.280
       t.n.v. de penningmeester van Soli Deo Gloria
                         te Hoorn
               onder vermelding van "donatie"

        Ons volgende concert hopen wij te geven op
             Witte Donderdag 21 april 2011.
             Uitgevoerd wordt dan opnieuw de
                 Johannes Passion
                   van J.S. Bach
       in de Oosterkerk te Hoorn, aanvang 20.00 uur.

      Wilt u meer informatie, bel dan met de voorzitter,
           de heer K. Molenaar, tel. 0228-313280

             Bezoek ook eens onze homepage:
                www.solideogloria-hoorn.nl

                             22
De Provincie Noord-Holland heeft de regels voor subsidieverlening veranderd.
Daardoor is niet alleen de subsidie voor deze uitvoering vervallen. Maar ook de
subsidie voor onze jaarlijkse uitvoering van de Johannes Passion van
J.S. Bach!
Naast C.O.V. Soli Deo Gloria zijn vele andere amateurkoren in onze provincie
door deze maatregel getroffen.

Wilt u dit soort uitvoeringen in Hoorn behouden? Dan kunt u ons steunen door
• een protestmail naar de Provincie Noord-Holland te sturen
  post@noord-holland.nl
• een protestbrief naar de Provincie Noord-Holland te sturen
  Provincie Noord-Holland
  Postbus 123
  2000 MD Haarlem
• donateur van Soli Deo Gloria te worden. Nadere informatie kunt u elders in
  dit programmaboekje vinden.
• ons in contact te brengen met een bedrijf of een particulier om sponsoring tot
  stand te brengen

Gelukkig zijn er instanties die ons wel financieel blijven steunen:
• hoofdsponsor Intermaris Hoeksteen

• Gemeente Hoorn

• onze adverteerders

Colofon
grafische verzorging: Jaap Hardy
bronnen: www.wikipedia.com
Sie können auch lesen