Foto: J. Clopath - Verkehrsverein Trin

Die Seite wird erstellt Horst-Peter Völker
 
WEITER LESEN
Foto: J. Clopath - Verkehrsverein Trin
Revista dalla CRTrin cun infos turisticas - no. 33 - atun 2012

                                     Foto: J. Clopath
Foto: J. Clopath - Verkehrsverein Trin
Revista Trin

In engrazia-                                                    Cuntegn/Inhalt
ment per Vies                                                   Ina veta a favur dalla publi-
sustegn                                                         citad: Discuors cul presi-
Preziada lectura, preziau                                       dent communal partent
lectur dalla Revista Trin.                                      Hans Telli.           (pag. 4)
                                                                              *
Vus tenis enta maun gia                                         “Jeu hai viu tgei che spe-
la numera 33 dalla Revis-                                       tga sin mei igl onn pro-
ta Trin. Quei ei pusseivel                                      xim”: In discuors cul niev
mo grazia a Vies inte-                                          president communal Stefan
ress e sustegn che Vus                                          Cahenzli.          (pag. 5-6)
haveis demussau duront                                                        *
                                                                Cun la Cuminonza ro-
ils davos onns. Mo era
                                                                montscha Trin si Veulden.
per saver cuntinuar cun                                                               (pag. 7)
ulteriuras numeras dalla                                                      *
Revista Trin essan nus                                          Il Chor mischedau Trin conta
dependents da Vies agid.                                        la “Petite Messe solennelle”
Perquei engraziein nus                                          da Gioachino Rossini.
                                                                                    (pag. 8-9)
gia oz da cor sche Vus
saveis sustener la Revis-                                       Die Turnhalle wird zur Mehr-
ta cul cedel da pagament                                        zweckhalle.             (pag. 9)
ch’ei aschuntaus a questa                                                      *
numera.                                                         Il “project uaul da mun-
Cordial engraziel fetg gi                                       togna” festivescha il giubi-
la Cuminonza                                                    leum da 25 onns.
                                                                                    (pag. 10-11)
romontscha Trin                                                                *
                                                                Baghetgs fan plaz al traffic
                                                                sin via.           (pag. 12-13)
REVISTA TRIN                                                                   *
                                                                Glisch pli favoreivla per las
Editura:                                                        vias da Trin. (pag 17)
Cuminonza romontscha Trin                                                      *
                                                                Rapport annual dalla Cumi-
Collavuraziun:                                                  nonza romontscha Trin.
Uniun da traffic Trin
Redacziun:
                                     LaCuminonza romontscha                    *
                                                                                    (pag. 18-19)

                                                                Trin e Flem sesemtgan per
Johann Clopath
www.johannclopath.ch                    Trin giavischa bialas   in ulteriur pass dalla liberali-
                                                                saziun dalla fiera d’energia.
Contribuziuns san vegnir               fiastas da Nadal ed in                      (pag. 21-23)
tarmessas a: / Beiträge kön-                                                   *
nen gesendet werden an:
johann.clopath@bluewin.ch
                                          ventireivel 2013!     Novitads dalla Uniun da
                                                                traffic Trin      (pag. 26-28)

    Construcziun da pegnas | Construcziun da tgamins aviarts
      | Construcziun da tgamins | Lavurs cun crap natural

    7016 Trin-Mulin
    T 081 635 20 10 | M 079 437 46 37 | F 081 635 20 11
    INFO@FELIXCAFLISCH.CH | WWW.FELIXCAFLISCH.CH

2
Foto: J. Clopath - Verkehrsverein Trin
Revista Trin

La CRT resta activa                                                                                   Die CRT und die
                                                                                                      Revista Trin?
                                                                                                      CRT. Die Revista Trin wird
jc. Vendergissera, ils 9          gest quei temps ha formau          portan dallas activitads digl    von der Cuminonza romon-
da november 2012, ha la           Remo Casty. Il virus dallas        Artgin. Grazia al sustegn        tscha Trin seit 15 Jahren he-
Cuminonza romontscha              alps ha tschaffau il giuven        dalla vischnaunca e dalla        rausgegeben. Sie erscheint
Trin salvau sia 22avla            pur da Trin per sia entira         CRT stat igl Artgin sin ina      ein- bis zweimal im Jahr und
radunonza generala.               veta (tgi che vul saver dapli      buna basa finanziala. Era        beschäftigt sich vor allem
25 commembras e                   dalla veta sillas alps da Trin,    igl interessa dils geniturs ei   mit Ereignissen im und um
commembers ein sera-              raquintau da Remo Casty,           avon maun. Las elecziuns         das Dorf herum. Mit ihren
dunai ella Mirada.                legi il Cudisch da Trin).          portan neginas midadas.          Texten und Zusammenfas-
                                                                     Dalla suprastonza fan part       sungen in romanischer und
Denter las commembras             Las tractandas                     era ils dus proxims onns         deutscher Sprache möchte
ed ils commembers ha il           statutaricas                       Carl Caflisch-Eggenberger        sie den deutsch sprechenden
president dalla Cuminon-          All’entschatta dalla ra-           (president), Johann Clopath      Teil der Bevölkerung an ihre
za romontscha Trin, Carl          dunonza seregordan ils             (vicepresident), Vreni Cap-      Arbeit beteiligen.
Caflisch-Eggenberger, sa-         presents en in cuort memen-        rez (actuara), Catrina Bono-     Die CRT organisiert eigene
viu far in beinvegni special      to dils dus commembers             rand (cassiera) ed Elsa Cap-     Veranstaltungen. Dazu ge-
al niev president communal        trapassai Florian Spreiter         rez (assessura). Revisurs dil    hören Vorträge, aber auch
Stefan Cahenzli ed a Remo         e Gieri Capatt. Siu rapport        quen restan Werner Riesch e      eine jährliche Exkursion und
Casty che ha raquintau quei       annual presenta il president       Christian Christoffel. Ruth      die Beteiligung am Trinser
e tschei dallas alps da Trin      dalla CRT, Carl Caflisch, en       Keller e Priska Cathomas         Markt. Die CRT beteiligt
e dil svilup da quellas. Las      duas parts. El dat ina sur-        tgiran vinavon igl Artgin.       sich aber auch an Veranstal-
empremas experientschas           vesta dallas activitads dalla                                       tungen anderer Vereine und
sillas alps da Trin ha Remo       Surselva romontscha e rap-         Las activitads                   unterstützt diese mit finan-
Casty fatg cun otg onns.          porta dallas activitads dal-       La CRT porscha era pigl          ziellen Beiträgen. Als Ge-
A moda interessanta ha el         la Cuminonza romontscha            onn proxim differents ar-        genleistung integrieren die
raquintau da las lavurs ch’el     Trin (il rapport annual mira       ranschaments, naven d’in         Vereine Teile in romanischer
haveva da far, denton era dil     las paginas 18 e 19 en ques-       referat tochen tier sia excur-   Sprache in ihren Publikatio-
schar encrescher. Forsa che       ta Revista). Ruth Keller rap-      siun.                            nen.

Calonder el calender PMG 2013
jc. Il sulet cusseglier federal   che Felix Calonder ei ve-
romontsch, Felix Calonder,        gnius elegius el cussegl fede-
savess festivar igl onn 2013      ral. Suenter biebein sis onns
siu 150avel anniversari. Igl      e miez ella regenza svizra ha
onn 2013 eis ei era 100 onns      Calonder surpriu incumben-
                                  sas ella Ligia dils pievels. La
                                  primavera vargada ha Adolf
 Bundesrat Felix
                                  Collenberg (Trin-Mulin) re-
 Calonder                         feriu sin invitaziun dalla Cu-
 Im Jahre 1913 - also vor
                                  minonza romontscha Trin
 100 Jahren - wurde Felix
                                  davart la veta e la lavur dil
 Calonder aus Trin in den
                                  cusseglier federal Calonder.
 Bundesrat gewählt. Er
                                  Il calender Per mintga gi
 war der einzige Bundesrat
                                  2013 porscha ussa ina versi-
 romanischer Muttersprache
                                  un adattada dil referat.
 in der Schweizer Regierung.
                                  Tgi che havess interess da
 Adolf Collenberg aus Trin-
                                  quella lavur sa retrer il calen-
 Mulin beschäftigt sich in
                                  der Per mintga gi da Giuan-
 einer längeren Arbeit im
                                  na Clopath a Trin-Mulin.
 calender Per mintga gi mit
                                  Telefon 081 635 15 59 ni
 dem Leben und dem Werk
                                  e-mail      «johann.clopath@
 des berühmten Trinsers.
                                  bluewin.ch.

                                                                                                                                 3
Foto: J. Clopath - Verkehrsverein Trin
Revista Trin

Ina veta a favur dalla publicitad
jc. Cun la fin digl onn                                                                               ca che crescha fetg ferm.
seretrai Hans Telli dalla                                                                             Nua va il svilup dalla
politica communala.                                                                                   vischnaunca da Trin?
Hans Telli ei staus activs                                                                            Nus essan posiziunai fetg
duront passa 30 onns                                                                                  central. Nus essan datier
ella politica communala                                                                               dall’aglomeraziun da Cue-
e cantunala. Quei                                                                                     ra cun plazs da lavur e nua
engaschament ei stau                                                                                  ch’ins catta tut quei ch'ins
motiv avunda per la                                                                                   drova mintga gi. E quei
Revista Trin per far in                                                                               ei quei che fa che nossa
discuors cun Hans Telli.                                                                              vischnaunca ei fetg attracti-
                                                                                                      va, naturalmein sper nossa
Revista Trin: Varga 30                                                                                bellezia cuntrada. E jeu hai
onns politica activa. Hans                                                                            spronza che la restricziun da
Telli, tgei ha motivau Vus                                                                            baghegiar secundas avdonzas
da s’engaschar aschi gitg a                                                                           hagi in effect positiv. Quella
favur dalla publicitad?                                                                               decisiun duess dar la pus-
Hans Telli: Entschiet ha tut                                                                          seivladad a famiglias giuv-
cul survetsch da pumpiers.                                                                            nas da saver cumprar funs,
Jeu sundel staus entgins                                                                              da saver surbaghegiar quel
onns cumandant dils pum-                                                                              e da vegnir aschia tier agen
piers da Trin. Lu ha ei giu      Il president communal Hans Telli duront l’avertura dalla punt        possess. Jeu quentel che
                                 sur il Rein il matg 2012.           (Foto: Johann Clopath)
num ch’ina persuna giuv-                                                                              mintga vischnaunca sappi
na stoppi era sedar neu per                                                                           surviver mo sch’ei vegn neu-
incumbensas publicas. Jeu        pintgas duess la partida buca     Tgei projects ch’ein vegni         tier glieud giuvna, famiglias.
hai giu tschaffen da saver       giugar ina rolla ella lavur da    realisai duront quels 30           Nus vein deplorablamein re-
far quella lavur cugl intent     mintga gi dallas autoritads       onns ein ils pli impurtonts        giuns che mieran gleiti ora
da s’engaschar pil beinstar      politicas.                        per Vus?                           perquei ch’ei dat strusch pli
dall’entira vischnaunca. Ed      Auter eis ei naturalmein sil                                         infrastructura ch’ei attractiva
ussa eis ei vegniu varga 30      camp cantunal ni era federal.     Jeu creiel che jeu seigi staus     per famiglias giuvnas. E quei
onns.                            Senza ch'ins ha il sustegn dal-   politicamein adina il dretg        ei in svilup trest. Denton
                                 la partida ella fracziun ni era   mument el dretg liug. Ed           da tschella vart, viu empau
Il president communal            el parlament contonsch’ins        aschia eis ei era stau culs pro-   egoistic, va il svilup na-
a Trin vegn elegius sco          insumma pauc ni nuot.             jects. Igl emprem eis ei stau      turalmein en favur d’ina
commember d’ina partida.                                           da baghegiar la serenera, via-     vischnaunca sco Trin. Tgei
Tgei rolla gioga quella                                            den els onns 80. Lu la casa        che vegn ad esser era ina gada
partida lu ella lavur pra-                                         communala, surtut la casa          la damonda per Trin, suenter
tica dil president commu-                                          communala ei stau in grond         la restructuraziun cantunala,
nal?                              35 onns ella                     project che ha era muntau in       ei la damonda dalla fusiun.
En nies sistem dalla politi-                                       grond buordi finanzial per la      Quei ei denton in svilup che
ca communala ei la partida        politica                         vischnaunca. Igl ei denton         ha aunc peda per nus. Oz e
il mied per insumma vegnir        Hans Telli ei vegnius            stau necessari da realisar quei    damaun, ils proxims onns
candidat. Sch’ins ha cletg,       elegius igl onn 1978 ella        project. Lu havein nus aunc        ei quei aunc negin tema
vegn ins allura era elegius.      suprastonza commu-               saviu lantschar la sanaziun        per Trin. Era Trin vegn a
En vischnaunca bunamein           nala. da 1984 - 1992 e           dil grond project per sanar la     stuer sefatschentar in gi cun
mintga affon che sa che jeu       da 2000 tochen 2012              halla plurivalenta. Jeu crei-      la damonda da restar suve-
sundel commember dalla            ha el presidiau quella.          el che jeu seigi adina sedaus      rans ni sda stuer ir ensemen
Partida liberala. Ella caussa,    Igl 0nn 1987 ei Hans             breigia da realisar projects       cun enzatgi auter.
ella lavur sco president com-     Telli vegnius elegius            ch'ein stai necessaris, buca
munal creiel jeu ch’ins hagi      el cussegl grond. Igl            projects da prestisch.             Hans Telli, cordial engra-
mai sentiu tier mei che jeu       onn 2003/2004 ha el                                                 ziament per quei discuors
sundel commember d’ina            presidiau il parlament           La vischnaunca da Trin             e tut il bien pigl avegnir.
partida. Quei sto era es-         cantunal.                        ei ina vischnaunca fetg
ser aschia. En vischnauncas                                        preferida, ina vischnaun-

4
Foto: J. Clopath - Verkehrsverein Trin
Revista Trin

Stefan Cahenzli: “Jeu hai viu tgei che
spetga sin mei igl onn proxim.”
Ils 5 d’october 2012 ha la      lavur futura sco president        Sco quei che Vus havevas           scha cantunala. La pratica dil
radunonza communala             communal.                         informau a caschun d'ina           cantun ei actualmein dad es-
elgiu Stefan Cahenzli                                             radunonza communala                ser precauts cun arver novas
sco niev president              Tgei temas vegnan sin la          daventa il terren da ba-           zonas da baghegiar. En vesta
communal. El entra en           gliesta da tractandas dalla       ghegiar pli e pli scarts.          a quella situaziun stuein nus
uffeci il schaner 2013.         emprema sesida dil cus-           Sch'ei vegni baghegiau vi-         mirar da trer a nez meglier
                                segl?                             navon sco ils davos diesch         las zonas existentas.
Revista Trin: Stefan Ca-        Ell'emprema sesida dalla          onns, tonschi il terren che
henzli, vus essas vegni         suprastonza vegnin nus a          sappi aunc vagnir surba-           Tgei pusseivladads da
elegi avon dus meins sco        s'organisar. Nus havein lu in     ghegiaus per quater onns.          baghegiar vesis Vus en
president communal da           niev commember che fa part        Baghegiar vegn pia era ad          vischnaunca.
Trin. Tgei veis vus fatg        dalla suprastonza. Lu lein        esser in tema.                     Ina pusseivladad ei per ex-
en quels dus meins per          nus sefatschentar cugl ave-       Nus stuein far igl emprem in       empel d'empruar da trer a
sepreparar per quei niev        gnir dalla vischnaunca. Nus       inventari dil terren ellas zonas   nez baghetgs vits el dretg
uffeci?                         ella suprastonza vegnin ad ir     da baghegiar. Nus lein saver       da reconstrucziun. Ulte-
Stefan Cahenzli: Jeu hai        en clausura per discutar igl      tgei terren che sa vegnir sur-     riuras pusseivladads pertuc-
cuntinuau mia lavur sco cau     avegnir, per discutar visiuns.    baghegiaus e tgeinin buca.         can l'altezia dils baghetgs
dil departament da baghe-       Jeu emprovel era d'encurir        Cura che nus savein quei,          e la cefra d'utilisaziun. Las
giar. Jeu hai denton era sa-    sligiaziuns co activar il con-    stuein nus seser ensemen           pusseivladads ein denton re-
viu accumpignar il president    tact culs vischins. Ina pus-      cun nies planisader per schar      strenschidas.
communal Hans Telli. Quei       seivladad che jeu pondere-        cussegliar. Sin fundament da
ha dau la caschun a mi da       schel fuss da fixar in miez gi    quels resultats vegnin nus         Ina consequenza da quella
veser tgei che spetga sin mei   che jeu stess a disposiziun sin   ad eleger ina cumissiun che        situaziun ei ch'il terren
igl onn proxim. Jeu hai era     canzlia. Il vischin duess ha-     sto era sefatschentar cun la       vegn pli cars. Tgei fageis
saviu far part da differentas   ver la pusseivladad da saver      lescha da baghegiar. Quella        Vus per che famiglias
sesidas che pertuccan mia       far damondas e propostas.         corrispunda buca pli alla le-      giuvnas sappien era aunc
                                                                                                     baghegiar en tschun onns
                                                                                                     a Trin?
                                                                                                     In problem ei ch'il cumin sez
                                                                                                     posseda negin funs. Sche la
                                                                                                     vischnaunca possedess funs,
                                                                                                     savess ella controllar aschia
                                                                                                     il prezi. In secund problem
                                                                                                     ei ch'ils terren da baghegiar
                                                                                                     a Trin ei scarts e ch'el vegn
                                                                                                     aschia aunc pli cars.

                                                                                                     Trin ha pia gleiti conton-
                                                                                                     schiu ses cunfins...
                                                                                                     Ora Trin dat ei aunc parcel-
                                                                                                     las pintgas ch'ein adattadas
                                                                                                     per casas d'ina famiglia. Leu
                                                                                                     vegnan era famiglias giuvnas
                                                                                                     aunc a saver baghegiar ina
                                                                                                     casa. Enta Mulin dat ei aunc
                                                                                                     entginas parcellas ch'ein
                                                                                                     adattadas per baghetgs pli
                                                                                                     gronds. Cun la restricziun
                                                                                                     da baghegiar secundas ha-
                                                                                                     bitaziuns dess quei habita-
Stefan Cahenzli stat naven dall’entschatta da 2013 alla testa dalla vischnaunca da Trin.             ziuns per habitar sur onn. Ei
                                                                      (Foto: Johann Clopath)               Cuntinuaziun pag. 6...

                                                                                                                                 5
Foto: J. Clopath - Verkehrsverein Trin
Revista Trin
Stefan Cahenzli: “Jeu hai viu tgei che spetga sin mei igl onn proxim.”
...cuntinuaziun da pag. 5         laziun da Trin sezza savess     finamira sto ei esser da saver    Co haveis Vus reglau la
dat investaders che havessen      profitar dil bonus dad indi-    salvar il stan actual, da saver   lavur dalla fatschenta?
interess da realisar tals pro-    gens. Ils carschi survegnes-    mantener quei che nus vein        Jeu hai stuiu reorganisar
jects.                            sen igl abonnament digl onn     aunc.                             entginas caussas, surtut ad-
                                  per 250.- francs, ils affons                                      ministrativas. Jeu dundel
La vischnaunca da Trin ei         savessen far diever gratui-     Tgei ha motivau Vus da            giu 20 % da mia lavur a mes
plazzada agl ur d'ina re-         tamein dils indres dad ir cun   surprender igl uffeci dil         collavuraturs. Quei vul gir
giun turistica. Co vesa igl       skis. Nus cheu a Trin havein    president communal?               per exempel che nus havein
avegnir agl ur dall'Arena         era saviu profitar dil svilup   Jeu hai saviu surprender avon     slargau la reit dalla posta
alva ora?                         turistic en la regiun. Cheu     dus onns il departament da        electronica en fatschenta.
Nus vegnin a sefatschentar        savessen nus separticipar       baghegiar ed hai era saviu        Cunquei ein ils collavuraturs
en nossa radunonza com-           concretamein ad in dils pro-    emprender d'enconuscher la        colligiai pli fetg cun la fa-
munala dils 17 da decem-          jects. La vischnaunca vegn      lavur dil cussegl. La lavur el    tschenta e san era communi-
ber cun la damonda da se-         sper quei naturalmein era a     cussegl ha fascinau mei adi-      car directamein cun la clien-
participar alla «finanz-infra     sustener vinavon las organi-    na pli fetg. Lu sundel jeu era    tella. Entochen oz mava tut
SA», l'organisaziun ch'ei         saziuns turisticas el vitg.     quel ch'enquera da temps          sur mei. Cunquei survegnan
responsabla per ils indrezs                                       en temps ina nova sfida.          ils collavuraturs naturalmein
da far neiv, cun in milliun       Trin ei ina vischnaunca bi-     Igl emprem hai jeu denton         era dapli responsabladad.
francs. Plinavon stuessen         lingua. Co giudicheis Vus       stuiu mirar che la famiglia
nus star garants per treis mil-   la lavur dalla Cuminonza        sustegni quels plans e che        Stefan Cahenzli, cordial
liuns. L'Arena alva prenda        romontscha?                     jeu sappi reorganisar la fat-     engraziament per quei
a tscheins ils indrezs da far     Jeu quentel ch'ei drovi la      schenta, aschia che era quella    discuors e tut il bien el
neiv dalla «finanz-infra». La     Cuminonza       romontscha,     part funcziuni. Cunquei che       niev uffeci.
vischnaunca havess la cun-        gest cheu a Trin. La Cumi-      jeu hai buns collavuraturs eis
tervaleta dallas aczias ed il     nonza romontscha vesa il        ei era stau negin problem
dretg d'in mandat el cussegl      svilup dil lungatg e sa era     d'organisar quei aschia.
d'administraziun. La popu-        reagir el dretg liug. Nossa

    Von Hans Telli...                                               ...zu Stefan Cahenzli
    jc. Ende Jahr übergibt        nala. Dieses Projekt habe         jc. Am 1. Januar 2013           den letzten Jahren stand
    Hans Telli das Amt des        eine grosse finanzielle Last      übernimmt Stefan Ca-            Stefan Cahenzli dem Bau-
    Gemeindepräsidenten an        für die Gemeinde bedeu-           henzli das Amt des Ge-          departement vor. «Bauen»
    Stefan Cahenzli. Hans Tel-    tet. Es sei jedoch wichtig        meindepräsidenten       von     wird auch in den nächsten
    li stand von 1984 - 1992      gewesen, dieses Projekt           Hans Telli. Cahenzli konn-      Jahren ein wichtiges The-
    und von 2000 bis 2012 als     zu realisieren. Hans Telli:       te sich seit seiner Wahl am     ma sein. Da das Bauland
    Gemeindepräsident an der      «Ich war immer bestrebt           5. Oktober auf sein Amt         in Trin knapp ist, wird sich
    Spitze der Gemeinde. Im       Projekte zu realisieren,          vorbereiten: «Ich konnte        der     Gemeindevorstand
    Jahre 1987 wurde Hans         die notwendig waren.»             den Gemeindepräsidenten         auch andere Möglichkei-
    Telli in den Grossen Rat      Hans Telli hofft, dass sich       begleiten und ich konn-         ten überlegen müssen:
    gewählt.                      die Gemeinde auch in den          te auch an verschiedenen        «Eine Möglichkeit ist der
    Seit 1984 wurden vie-         nächsten Jahren so entwi-         Sitzungen       Teilnehmen,     Neubau von Wohnhäusern
    le Projekte realisiert. Es    ckeln kann, dass sich auch        welche die Arbeit des Ge-       im Hofstattrecht, dann
    sei schwierig, die wich-      weiterhin junge Familien          meindepräsidenten betref-       werden wir uns auch über
    tigsten zu nennen, meint      Eigentum leisten können.          fen.» Für Stefan Cahenzli       die Ausnützungsziffer un-
    Hans Telli, im Gespräch       Telli ist überzeugt, dass         ist es wichtig, den Kontakt     terhalten müssen.» Ein
    mit der Revista Trin. In      sich auch die Gemeinde            zur Bevölkerung pflegen         wichtiges Thema für die
    den 80-ziger Jahren stan-     Trin, in weiterer Zukunft,        zu können. Er überlegt          Zukunft ist die Rolle der
    den unter anderem die         mit der Frage der Fusion          sich «Sprechstunden» ein-       Gemeinde Trin am Rande
    Abwasserreinigungsanla-       auseinandersetzen muss:           zuführen: «Der Bürger soll      der Tourismusregion Are-
    gen im Vordergrund. In        «In den nächsten Jahren           die Gelegenheit haben,          na alva: «Wir müssen den
    den 90-ziger Jahren war       wird dies jedoch noch kein        direkt mit den Behörden         Kontakt zu dieser Region
    e dann die Casa commu-        Thema sein.»                      verkehren zu können.» In        pflegen.»

6
Foto: J. Clopath - Verkehrsverein Trin
Revista Trin
Cun la Cumionza romontscha Trin si Veulden
cb. La dumengia, ils               la historia da Veulden. Cun
9 da settember 2012,               humor lai el reviver episodas
ei in gi da splendur.              curiosas ed extraordinarias
Temperaturas migeivlas             avon ils egls dils visitaders.
tochen sillas altezias, in         Ses maletgs precis da casas,
suffel migeivel, strusch           stallas, mulins e misés - per
in nibelet egl azur, ed ina        part svani – dattan perdet-
vista clara d’atun...              ga dalla veta el vitg munta-
                                   gnard duront tschentaners.
Pilver ina fin d’jamna da          Plasch Barandun ha embel-
bial’aura sco i s’auda! En ro-     liu casas, scolas e baselgias
schadas semetta la glieud sin      cun scartiras d’art e maletgs
via alla tscherca dil sulegl -     d’uoppens da famiglia.
en muntogna, sils lags, en         Plasch Barandun ha era scret
parcs ed uauls – per tancar        differents cudischs sur da siu
energias novas ora ella nati-      vitg patern.
ra, a pei ni cul velo.             El num dalla CRT ha Catri-
                                   na Bonorand astgau prender
Culla Cuminonza                    encunter il cudesch ”Veul-
romontscha si Veulden              den agl spievel da scartiras
Aschia ei era ina gruppetta        veglias a documaints”, in
da 22 persunas suandada igl        schenghetg da gronda valeta
invit dalla Cuminonza ro-          per tgi che vul seprofundar
montscha per far in’excursiun      ella materia historica d’in
a Veulden. Suenter il priedi       vitg muntagnard tut special.
romontsch cun plevon Luzi
Battaglia ella baselgia da         Satisfatgs a casa
Trin, part’ins per Razén e vi-     Il tgau plein impressiuns ed
navon culla pendiculara sur        informaziuns serimnan ils
il Rein vi si Veulden. Il vitget   commembers dalla CRT tier
schai sin 1480 m sin ina biala     in café ed in dultschet, avon
terrassa sulegliva.                che prender la pendiculara
Duront ina marenda el res-         anavos giu Razén.
taurant Mira Tödi, alla quala      Pendent ell’aria denter Veul-
era ser Luzi Battaglia e sia       den e Razèn, ault sur las ser-
consorta prendan part, vegn        pentinas dil Rein posteriur,
tschintschau e discussiunau        gi l’Onda Margret: ”Ei fuss
vivamein – ils egls denton         veramein donn sche nus des-
van adina puspei giu la val        san ussa tuts giu cun quella
e viers il tschupi da cuolms       cabina, jeu sai gnanc senu-
entuorn ed entuorn.                dar, epi 16 romontschs pli
                                   pauc a Trin...aschia fuss il
Gudiu in gi sulegliv ed            romontsch spert miert ora
il museum da Plasch                leu.”
Barandun                           Grondas risadas – ils turists
Tgi va suenter a spassegiar        da Trin atterran denton
                                                                    Passentau ina biala dumengia d’atun a Veulden.
sur il vitg, tgi va a visitar il   sauns e salvs puspei a Razén.
                                                                                                    (Fotos: Catrina Bonorand)
museum Sontg Hippolytus            Quei gi vegn a star en buna
da Plasch Barandun. En siu
museum privat ha Plasch
                                   memoria a mintgin che ha
                                   priu part a l’excursiun dal-     Mit der CRT in Feldis
rimnau cun slontsch ed anim        la fin dalla stad, organisada    jc. Die diesjährige Exkur-    einen schönen Herbsttag im
scartiras veglias ed objects da    dalla Cuminonza romon-           sion der Cuminonza ro-        Domleschger Dorf mit Blick
diever dad avon biars onns.        tscha Trin.                      montscha Trin führte nach     auf Trin. Dazu gehörte auch
En siu plaid plein fiug ra-                                         Veulden/Feldis. 22 Trinse-    ein Besuch im Museum von
quenta el fin e manedel dal-                                        rinnen und Trinser genossen   Plasch Barandun.

                                                                                                                           7
Foto: J. Clopath - Verkehrsverein Trin
Revista Trin
Die “Petite Messe solennelle” von Gioachino
Rossini: Ein ganz besonderes Werk
Der Chor mischedau Trin
führt die „Petite Messe So-
lennelle“ von Gioachino
Rossini auf. Die Messe be-
sticht durch ihre ungewöhn-
liche Besetzung: „Man muss
sich vorstellen: 60 Sängerin-
nen und Sänger, links und
rechts zwei Flügel und in der
Mitte ein Harmonium – eine
unglaubliche      akkustische
Wirkungs aufs Publikum,
etwas ganz Spezielles“, er-
läutert Michael Berndonner,
Dirigent des Chor Mische-
dau Trin. Dazu kommen
vier Gesangssolisten. Mit
Stefania Gniffke (Sopran),
Ingrid Alexandre (Alt),
Christoph Metzger (Tenor)
und Clemens Morgenthaler
(Bassbariton) konnten vier
professionelle Sängerinnen      Las emprovas duront biebein in miez onn ein stadas fetg intensivas ed han preteniu bia
und Sänger für das Projekt      dallas cantaduras e dils cantadurs.
gewonnen werden. An den
Flügeln wirken Gaudens          samen Musizierens zu stel-      lichkeit, mit einem Extrabus     40.--/32.--/27.—können
Bieri und Elena Bürkli aus      len, gemeinsam zu Mittag        zu CHF 12.-- nach Ilanz-         beim Verkehrsverein Trin,
Trimmis, das Harmonium          zu essen von der „Langen        retour zu fahren. Abfahrt ist    der Papeterie Maggi, Ilanz,
spielt Andrea Kuratle, Chur.    Tafel“, zu der jedes Mitglied   um 18.45 Uhr an den Post-        in der Buchhandlung Kun-
                                etwas beigesteuert hatte, ge-   autohaltestellen in Trin Post,   fermann in Thusis oder im
Spezielle Erfahrungen           meinsam im wahrsten Sin-        Trin Porclis und Trin Mu-        Internet auf www.rossini
Für den Chor mischedau          ne des Wortes Höhen und         lin. Konzerttickets zu CHF       2012.com gekauft werden.
Trin hiess es mit dieser Mes-   Tiefen zu durchsingen und
se, eine neue Gesangstech-      abends müde, aber sehr zu-
nik zu lernen. Der klassische   frieden und entspannt nach
Kunstgesang       unterschei-   Hause zu gehen – das sind
det sich stark vom Pop- &       Erfahrungen, welche die
Rockgesang, dem sich der        Chorgemeinschaft zusam-
Chor an seinem Konzert im       menschweissen.
letzten März gewidmet hat-
te. So mussten unter ande-      Zwei Aufführungen
rem Imitationseinsätze und      Die Konzerte finden am
Läufe erarbeitet werden.        Samstag, 8. Dezember 2012
Um das rund 90minütige          um 20.00 Uhr in der Klos-
Werk in nur sechs Monaten       terkirche Ilanz sowie am
einzustudieren, waren meh-      Sonntag, 9. Dezember 2012
rere Probetage notwendig.       um 17.00 Uhr in der katho-
Aber genau diese intensi-       lischen Kirche Thusis statt.
ven Momente stellten eine       Die Kirche Trin ist für diese
Bereicherung für den Chor       Besetzung leider zu klein.
dar. Ein Wochenende ganz        Für einheimische Konzert-
in den Dienst des gemein-       besucher besteht die Mög-       Era la tgira dalla cumpagnia ei buca vegnida alla cuorta.

8
Foto: J. Clopath - Verkehrsverein Trin
Revista Trin
Die Turnhalle wird zur Mehrzweckhalle
Ab Anfang Januar 2013 ist es
so weit und der Umbau der
Turnhalle kann beginnen.
Die Projektierungsarbeiten
liegen schon eine Weile zu-
rück und das Projekt musste
für einige Zeit aufgeschoben
werden. Jetzt aber wird der
Abbruchhammer ans Werk
gehen können.
Der Umbau bringt einige
Veränderungen mit sich,
die alle Beteiligten heraus-
fordern werden. Dies gilt
für unsere Schule, die Ver-
eine und die Gemeinde, die
während der 1 ½-jährigen
                                  La halla vegn sanada naven dall’entschatta da schaner 2013. Per biebein in onn e miez ston
Bauzeit grösste Flexibilität      la scola, las uniuns e la vischnaunca salvar lur arranschaments pilpli en provisoris.
an den Tag legen müssen.
So werden wir beispielsweise      Für die Sportvereine konnte      zu haben. Umso mehr wird          Sanaziun dalla
unsere Gemeindeversamm-           ebenfalls eine Lösung mit        man sich in 1 ½ Jahren freu-
lungen in dieser Zeit in die      Tamins gefunden werden,          en können in die umgebaute
                                                                                                     halla plurivalenta
Kirche oder in den Saal des       so dass ein Minimum an           Mehrzweckhalle einzuziehen        jc. L’entschatta da schaner
Ringels verlegen müssen.          Vereinsaktivitäten für diese     und dort die Aktivitäten mit      2013 entscheivan las lavurs
Die Schule hat die Möglich-       Zeit aufrecht erhalten wer-      dem gewohnten Schwung             per sanar la halla plurivalen-
keit erhalten einen Teil der      den kann.                        weiterführen zu können.           ta. Duront quei temps ve-
Turnstunden nach Tamins           Alle Beteiligten müssen in       Nun bitten wir alle Betroffe-     gnan las activitads che have-
zu verlegen, wofür wir der        dieser Zeit etwas vom ge-        nen um Verständnis für die        van liug ella halla disloccadas
Gemeinde Tamins recht             wohnten Komfort aufgeben         auftretenden Unannehm-            en provisoris. La suprastonza
herzlich danken möchten.          und sich auf diese Über-         lichkeiten und den Verän-         communala ed il cussegl da
Natürlich bringt dieser Um-       gangslösungen einstellen. Es     derungen, die uns in dieser       scola speran dad haver anflau
stand im Stundenplan eini-        ist wichtig, dass die Aktivi-    Bauphase begleiten werden.        sligiaziuns adattadas. Las la-
ges durcheinander, so dass        täten aufrecht erhalten wer-                Gemeinderat und        vurs duein cuzzar biebein in
dieser an die neue Situation      den können, um weiterhin                    Schulrat Trin          onn e miez.
angepasst werden muss.            intakte    Vereinsstrukturen

In’ovra extraordinaria dil Chor mischedau Trin
Cun la „Petite Messe solen-       Metzger (tenor) e Clemens        nica da cantar. Igl ei stau       Ils concerts han liug la son-
nele” da Gioachino Rossini        Morgenthaler (bassbariton)       ina gronda provocaziun. Il        da, ils 8 da december 2012,
va il Chor mischedau Trin         havein nus saviu engaschar       cant classic sedifferenziescha    allas 20.00 uras ella baselgia
vias novas. Ei setracta d’ina     quater cantaduras e canta-       numnadameing fetg ferm dil        dalla claustra da Glion ed
ovra extraordinaria. „Ins         durs professiunals. Il clava-    pop e rock ch’il chor mische-     ils 9 da december 2012, al-
s’imagini: 60 cantaduras e        zin sunan Gaudens Bieri ed       dau ha giu sil program en         las 17.00 uras ella baselgia
cantadurs, dus clavazins ed in    Elena Bürkli, il harmonium       siu concert dil mars vargau.      catolica a Tusaun. Cartas
harmonium - in effect accus-      Andrea Kuratle. La represen-     Perquei han la formaziun          d’entrada à 40.-/32.-/27.-
tic pil publicum fetg special,”   taziun originala corrispunda     dalla vusch e la tecnica da       francs san vegnir cumpradas
declara Michael Berndonner,       alla tradiziun neapolitana dil   trer il flad giu ina fetg gron-   tier l’Uniun da traffic Trin,
il dirigent dil Chor mische-      18avel tschentaner.              da impurtonza duront las          la Papetaria Maggi a Glion,
dau Trin. Quella formaziun        Per il Chor mischedau Trin       emprovas da cant. Per du-         la stizun da cudischs Kun-
vegn cumpletada da quater         ch’ei vegnius rinforzaus         mignar l’ovra che cuoza 90        fermann a Tusaun ni egl
solistas e solists. Cun Stefa-    cun cantaduras e canta-          minutas en biebein in miez        internet sut l’adressa „www.
nia Gniffke (sopran), Ingrid      durs dalla regiun, eis ei stau   onn ha ei era duvrau plirs gis    rossini.com”.
Alexandre (alt), Christoph        d’emprender ina nova tec-        d’emprova.

                                                                                                                                  9
Foto: J. Clopath - Verkehrsverein Trin
Revista Trin
Bergwald - Wirkung von der Waldgrenze bis ans Meer
25 Jahre Jubiläum des Bergwaldprojektes

 Wie ein Wassertropfen von der Waldgrenze bis zum            Städte, ist Holzlieferant, bietet   chenholz von Giar Lunghi,
Meer, ist das Bergwaldprojekt am 9. November 2012,           Erholung und bindet CO2.            Künstler und Projektleiter
bei strahlend schönem Wetter, von der Waldgrenze             Die Konsequenz, mit der             beim Bergwaldprojekt im
bis ans „Meer“ gewandert. In drei symbolischen               das Bergwaldprojekt seine           Beisein von Gemeindeförster
Aktionen wurde an die Bedeutung des Bergwaldes               Grundidee seit 1987 um-             Hitsch Malär und den anwe-
und an die Arbeit der über 30'000 Freiwilligen in 25         setzt, ist radikal: Über die        senden Gästen aufgestellt.
Jahren Bergwaldprojekt in 6 Ländern erinnert.                Natur wird nicht debattiert.        Die Gruppe ist dann von der
                                                             Draussen im Bergwald, am            Waldgrenze bis nach Runca,
Hat vor 25 Jahr en das       hat sich für den Bergwald       Ort des Geschehens, fern je-        mitten im steilen Schutz-
„Waldsterben“ die Menschen   also nicht viel geändert. Und   der Theorie und Politik, wird       wald von Trin gewandert.
bewegt, ist es heute die     noch heute wie vor tausend      persönlich und eigenverant-         Die Worte von Regierungs-
Klimaerwärmung. Seit 1987    Jahren schützt er Täler und     wortlich gehandelt. In den          rat Mario Cavigelli, Gemein-
                                                             25 Jahren nach der Grün-            depräsident Hans Telli und
                                                             dung des Bergwaldprojektes          Stiftungsratspräsident Alan
                                                             wurden in 150'000 Arbeits-          Kocher haben die Pflanzung
                                                             tagen in 6 Ländern nachhal-         einer Bergföhre umrahmt.
                                                             tige Spuren zugunsten der           Zitat Dr. Mario Cavigelli:
                                                             Schutzwirkung des Waldes            „Das Bergwaldprojekt hat
                                                             hinterlassen. 30'000 Freiwil-       in 25 Jahren die Wurzeln
                                                             lige vertreten den Bergwald         der Bäume im Bergwald ge-
                                                             in der Gesellschaft.                stärkt und dadurch gleich-
                                                                                                 zeitig auch den Menschen
                                                             Eine internationale                 Wurzeln gegeben.“ Gestärkt
                                                             Organisation                        mit der traditionellen Berg-
                                                             Aus diesem Grund hat das            waldsuppe sind die 60 Gäste
                                                             Bergwaldprojekt heute mit           dann bis zur Ruinaulta auf
                                                             Mitarbeitenden aus der Uk-          660 m ü.M. gewandert. Die
                                                             raine, aus Katalonien (E),          Schüler und Schülerinnen
                                                             Deutschland, Österreich, der        der 3. Klasse aus Trin ha-
                                                             Schweiz und vielen Gästen           ben dort ihr selbst gebautes
                                                             eine Wanderung gemacht              Floss mit einer persönlichen
                                                             unter dem Motto: „Berg-             Botschaft für den Bergwald
                                                             wald – Wirkung von der              oberhalb der Hängebrücke
                                                             Waldgrenze bis zum Meer“            dem Rhein übergeben. Dies
                                                             und sein 25 Jahre Jubiläum          drückt die Hoffnung aus,
                                                             gefeiert. Denn der Bergwald         dass auch die zukünftigen
                                                             schützt vor Steinschlag,            Generationen Sorge zum
                                                             Lawinen und Erosion und             Bergwald haben und in sei-
                                                             wirkt dadurch weit in die           nem Schutz leben können.
                                                             Zentren des Flachlandes.
                                                             Der Einfluss des Bergwal-           Eine wichtige Botschaft
                                                             des auf den Pegelstand der          Mit dieser Botschaft ruft das
                                                             grossen Flüsse wirkt sogar          Bergwaldprojekt zum nach-
                                                             bis zum Meer!                       sichtigen Umgang mit dem
                                                                                                 sensiblen Ökosystem Berg-
                                                             Von der Alp Mora zur                wald auf und verkündet, dass
                                                             Ruinaulta                           es auch in den nächsten 25
                                                             Am frühen Morgen wurde              Jahren weiterhin einen wert-
                                                             auf Platt’alva, 2’100 m ü.M.        vollen Beitrag durch Ein-
                                                             an der Waldgrenze ober-             sätze mit Freiwilligen zum
                                                             halb von Trin bei Schnee-           Erhalt des Schutzwaldes in
La sculptura da Giar Lunghi simbolisescha igl uaul da
                                                             sturm und eisiger Kälte eine        Berggebieten leisten will.
muntogna cun sias ragischs che tonschan tochen alla mar,
simbolisada dallas undas e d’in pesch.                       3m hohe Skulptur aus Lär-

10’
Revista Trin

La sculptura da Giar Lunghi silla Platt’alva suvigilescha
simbolicamein l’entira cuntrada. Martin Kreiliger, il
meinafatschenta dil “project uaul da muntogna”, declara
l’impurtonza digl uaul da muntogna als scolars da Trin
(dretg sisum). Il selvicultur communal Christian Malär,
il cusseglier guvernativ Mario Cavigelli, il president
communal da Trin, Hans Telli ed il president dil cussegl da
fundaziun Alan Kocher, han plantau in tieu... (dretg) ...el
territori fetg teis sur Trin-Mulin (dretg giudem).

  Survesta totala sin la Platt’alva
  jc. L’entschatta da novem-    muntogna dil cunfin digl
  ber 2012 ha il «project       uaul tochen alla mar. Cun
  uaul da muntogna» festi-      in marsch dall’Alp Mora
  vau siu giubileum da 25       tochen giu sper il Rein
  onns. L’organisaziun ei       han ils 60 participonts digl
  vegnida fundada duront        arranschament simbolisau
  il temps dalla muria digl     quei viadi dall’aua, digl
  uaul. Oz eis ella activa      uaul tochen alla mar. Cun
  era egl exteriur. La sculp-   ina puntera han ils scolars
  tura da Giar Lunghi silla     dalla 3. classa da Trin lu
  Platt’alva   simbolisescha    tarmess il messadi sil Rein
  l’impurtonza digl uaul da     en direciun dalla mar.

                                                                              11
Revista Trin

Ils plans per slargar la via atras Trin-Mulin ein exponi aunc tochen ils 19 da december 2012 en Casa communala.

Baghetgs ston far plaz al traffic sin via
jc. Las lavurs per sanar e        Mulin sappi buca pli satisfar    onn 2007. Ils responsabels        a Trin-vitg stoppi traversar la
slargar la via cantunala          allas pretensiuns dil traffic.   tier il cantun han entschiet      via principala.
denter Flem e Trin-Mulin          Alla staziun da dumbrar il       ad experimentar cun in ac-
s’avonzan pli e pli fetg.         traffic ch’ei montada a Tu-      cess cumplein. Quel preve-        In project realistic
Dapresent ei il project           mein eis ei vegniu dumbrau       deva denter auter ch’il traffic   Il project ch’ei exponius ac-
exponius ella Casa                ils onns vargai varga 10’000     da Flem a Trin-vitg bandu-        tualmein ella Casa commu-
communala.                        vehichels per gi.                nass la via sper la fermada       nala preveda da slargar la via
                                                                   dalla posta a Mulin e traver-     cantunala dalla fermada dalla
Atgnamein eis ei stau da          Projects naven da 2007           sass il quartier da Parlatsch.    posta da Mulin tochen alla
quintar gia igl onn 1987 cun      Culs projects concrets per       In secund project prevedeva       fin dil vitg en direcziun da
l’emprema badellada pil tun-      slargar la via atras Trin-Mu-    da construir ina rondella per     Flem. Per construir ina via
nel da Trin ch’era la via atras   lin ei vegniu entschiet igl      impedir ch’il traffic da Flem     che corrispunda allas preten-
                                                                                                     siuns dil traffic ston entgins
                                                                                                     baghetgs far plaz alla via.
                                                                                                     Ei setracta dallas garaschas
                                                                                                     seniester dalla via, cuort su-
                                                                                                     enter la fermada dalla posta,
                                                                                                     dallas treis casas el Tuff, sur
                                                                                                     la via, e dil clavau visavi quel-
                                                                                                     las treis casas. Il medem mu-
                                                                                                     ment duein ils quartiers novs
                                                                                                     sut via vegnir protegi entras
                                                                                                     preits dalla canera dil traffic.

                                                                                                     Semtgada igl onn 2017
                                                                                                     Suenter la consultaziun ac-
                                                                                                     tuala duei la regenza gri-
                                                                                                     schuna approbar il project
                                                                                                     igl atun 2014. La via duei
                                                                                                     lu vegnir construida ils onns
                                                                                                     2015 e 2016, aschia ch’ils
                                                                                                     emprems vehichels duessen
                                                                                                     saver carar igl onn 2017 cun
Ils baghetgs sil Tuff miran aunc giu sco ina fortezia sils quartiers novs da Trin-Mulin. Ussa
ston era las treis casas sur via (davos la casa cotschna) ed in clavau (seniester dalla casa
                                                                                                     ina spertadad da 60 km per
cotschna) untgir al traffic. 					                                            (Foto: J. Clopath)     ura atras Trin-Mulin.

12
Revista Trin

Die Pläne der Umfahrung in Trin-Mulin sind noch bis zum 19. Dezember 2012 in der Casa communala ausgestellt.

Ohne “Hindernisse”
durch Trin-Mulin                 Segirau la via da Digg
jc. Im Jahre 2007 erarbeite-
te der Kanton Graubünden
ein erstes Project, um die
Strasse durch Trin-Mulin
zu verbreitern. Dieses Pro-
jekt sah einen Vollanschluss
bei der Abzweigung nach
Trin vor. Auch ein zweites
Projekt, welches eine Ron-
delle bei der Abzweigung
von Flims nach Trin vor-
sah, wurde ebenfalls als zu
gross empfunden. Das nun
vorliegende dritte Projekt
sieht vor, die Strasse von der
Postautohaltestelle bis zum
Dorfausgang nach Flims zu
verbreitern. Im Tuff müs-
sen dabei drei Häuser und
ein Stall weichen. Das Pro-
jekt kostet rund 8 Millionen
Franken und wird in den
Jahren 2015/16 realisiert.
                                 La lavur per montar ils rempars ella plaunca ei stentusa.		                   (Foto: J. Clopath)
Die Strasse nach
                                 jc. La via da Porclis giu Digg    Ils onns 1950/60 vegneva         la plaunca daventada pli e pli
Digg gesichert
                                 ei daventada pli segira. El de-   gudignau gera en quei liug.      instabila.
jc. Im August und Septem-        cuors dalla stad e digl atun ei   Ils purs da Trin havevan         La via da Porclis a Digg ei
ber wurde der Hang bei           vegniu baghegiau terrassas e      montau in rumpa-crappa           ina via cantunala. Perquei
der Abzweigung der Strasse       rempars che duein proteger        e producevan aschia il ma-       ha il cantun da surpren-
nach Digg gesichert. Da es       la via da crappa che sedistac-    terial per mantener las viad     der la gronda part dils cu-
sich um eine Kantonsstra-        ca e che periclitescha la via.    da funs. Els fagevan quei en     osts. Il cantun paga bie-
sse handelt, wird der grosse     Plontas, salischs, ch’ein ve-     lavur cumina. Culs onns ei       bein 500’000.- francs, la
Teil der Kosten vom Kanton       gni plantai, duein augmen-        quella producziun vegnida        vischnaunca aunc 20’000.-
übernommen.                      tar la segirtad a liunga vesta.   sistida ed entras l’erosiun ei   francs.

                                                                                                                                13
Revista Trin

14 al Lag la Cresta / Herbst am Crestasee.
Atun
Revista Trin

                           15
        (Foto: Johann Clopath)
Revista Trin

                    - cumpletaziun interna,
                     renovaziuns
                    - lavurs da lennari
                    - lavurs da parchet
                    - mobiglias
                    - construcziuns specialas
                     tenor giavisch
                    - fax     081 635 17 72
                    - natel   079 216 49 09
                    - cahenzli@kns.ch

16
Revista Trin
                                                                 Glisch pli favoreivla
                                                                 per las vias da Trin
                                                                 jc. Dapresent vegnan las        as ein vegnidas montadas
                                                                 cazzolas dallas vias da         en connex cun la sanaziun
                                                                 Trin remplazzadas. Ei           dalla via da Scarneras. La
                                                                 setracta era d’ina mesira       lavur cuntinueschi a Mulin
                                                                 per spargnar energia.           da quartier tier quartier, de-
                                                                                                 clara Spreiter. Las cazzolas
                                                                 La stad han ils emploiai        da via ell’entira vischnaun-
                                                                 dall’Ovra electrica Mulin       ca vegnan remplazzadas en-
                                                                 fatg tests, l’entschatta da     tochen igl onn 2014.
                                                                 settember han els allura
                                                                 entschiet a remplazzar las      Distanza denter las
                                                                 cazzolas da via el quartier     cazzolas buca favoreivla
                                                                 da Parlatsch a Trin-Mulin.      Cunquei che las cazzolas no-
                                                                 Cun las cazzolas novas seigi    vas vegnan montadas sin las
                                                                 ei pusseivel da spargnar bie-   stangas dallas cazzolas ve-
                                                                 bein la mesadad dall’energia    glias ei la distanza denter las
                                                                 che l’illuminauiun dallas       cazzolas buca optimala. Il
                                                                 vias duvravi entochen ussa,     contuorn dallas cazzolas ei
                                                                 ha Christian Spreiter, il me-   fetg clars, la part denter las
                                                                 nader dall’OE Mulin, getg a     cazzolas en cumparegliaziun
                                                                 la Revista Trin.                stgira. Per saver meglierar
                                                                                                 quei disequiliber stuessi la
                                                                 Da quartier tier quartier       distanza denter las singulas
                                                                 Entochen ussa ein diesch        cazzolas vegnir reducida, gi
                                                                 cazzolas el quartier da Par-    Christian Spreiter. Quei ca-
                                                                 latsch a Trin-Mulin e duas      schunassi denton cuosts fetg
                                                                 a Scarneras a Trin-Digg         aults. Ils cuosts per remplaz-
                                                                 vegnidas remplazzadas. Las      zar ina cazzola fan biebein
                                                                 duas cazzolas da Scarner-       1200.- francs.

                                                                 Neue Beleuchtung für
                                                                 die Trinser Strassen
                                                                 jc. In den nächsten Jah-        alle Quartierstrassen der Ge-
                                                                 ren bekommen die Trinser        meinde beleuchten.
                                                                 Strassen eine neue Beleuch-     Die neuen Lampen wer-
                                                                 tung. Im Quartier Parlatsch     den auf den Stangen der al-
                                                                 in Trin-Mulin sind die ers-     ten Lampen montiert. Das
                                                                 ten zehn Lampen anfangs         Licht der neuen Lampen
                                                                 September ersetzt worden.       ist punktuell heller als jenes
                                                                 „Mit der neuen Strassenbe-      der alten. Trotzdem werden
                                                                 leuchtung können wir rund       die Zwischenstücke nicht
                                                                 50 % der Energie, die wir für   optimal ausgeleuchtet. Um
                                                                 die aktuelle Strassenbeleuch-   dies zu erreichen, müssten
                                                                 tung brauchen, sparen,”         die Abstände zwischen den
                                                                 sagt Christian Spreiter, der    Lampen verkleinert werden.
                                                                 Betriebsleiter des EW Mu-       Dies sei jedoch eine Frage
Las cazzolas veglias ston far plaz allas novas. Erwin Caprez     lin. Bis im Jahre 2014 sollen   der Kosten, sagt Christian
e Christian Spreiter duront la lavur.       (Foto: J. Clopath)   die neuen Strassenlampen        Spreiter.

                                                                                                                            17
Revista Trin

Cuminonza Romontscha T
Rapport annual 2011/12                                                                                ella Casa Selva nossa radu-
                                                                                                      nonza generala, la 21avla.
                                                                                                      Sut il motto “In viadi atras
                                                                                                      igl onn 2011“ ha Johann
  Sco ils davos onns adina,       Trin, nua ch’ei vegn instru-      ni idiom en scolas romon-         Clopath mussau ina seleczi-
selubeschel da presentar miu      iu dapi entgins onns mo pli       tschas ein era leu stadas vi-     un da sias bellezias fotogra-
rapport annual era uonn en        en RG, stuessen nus lu forsa      navon dominantas. Daspe-          fias. Dapli dalla radunonza
duas parts. Igl emprem ca-        returnar parzialmein puspei       ras ha l’uniun surpriu d.a.       generala ha Vreni Caprez gia
petel ei dedicaus a schabetgs     tier igl idiom sursilvan?         l’in-carica per l’ediziun dil     menziunau en siu protocol.
ni eveniments, succedi ordei-     Sonda, ils 27 da november,        bellezia cudischet “Da la         Vendergis, ils 13 d’avrel
fer ils cunfins da nies vitg,     ha giu liug a Casti l’elecziun    vita da Ludmilla Cahenzli”.       2012 ha il historicher, dr.
ed ella secunda part rappor-      dil niev parsura dalla Ligia      Plein schlontsch e humor          Adolf Collenberg, sesents
teschel sur da nossas occur-      Romontscha (LR), il suc-          raquenta Ludmilla Cahenz-         dapi biebein dus onns a Mu-
renzas ed activitads digl onn     cessur da Vincent Augus-          li – dil reminent in pseudo-      lin, referiu avon in vast pu-
passau.                           tin, chel ha stuiu abdicar        nim – davart siu mintgagi,        blicum en moda e maniera
                                  muort limitaziun dil temps        da sias emprovas d’anflar in      fetg interessanta e divertenta
Emprema part:                     d’uffeci. Candidau per quel-      equiliber denter siu pensum       sur dalla veta e la carriera
Las discussiuns davart la         la scharscha ha legreivlamein     sco mumma e casarina e sia        politica da dr. Felix Calon-
damonda lungatg unifi-            era “in dils nos”, numna-         lavur professiunala. La ver-      der, senza dubi la persuna-
cau ni idioms sco lungatg         damein Martin Mathiuet, a         nissascha ha giu liug sonda       litad la pli enconuschenta
d’instrucziun en scola han        nus tuts zun enconuschents        vargada a caschun dils “Dis       da Trin e dil reminent igl
cuntinuau. Quellas debattas       sco anteriur scolast a Trin,      da litteratura a Domat”. Ina      emprem – ed entochen oz
ein sesplegadas vinavon en        dirigent dil chor d’affons        proxima presentaziun ha liug      – era il sulet cusseglier fede-
moda e maniera fetg emozi-        Las Vuschettas e dalla Musi-      mesjamna proxima, ils 14 da       ral romontsch. Nus da Trin
unala, cun far renfatschas e      ca da Trin. Dil reminent eis      november, a Glion.                seregurdein era aunc oz cun
reproschas vicendeivlamein.       el era commember da nossa                                           luschezia da nos renomau
Las Pro Idioms e la Pro Ru-       uniun. Sin fundament da           Secunda part:                     anteriur conburgheis. Per il
mantsch Grischun (RG) ein         sias vastas experientschas e      Nus havein puspei empru-          divertiment musical han ils
vegnidas fundadas ed adver-       ses gronds merets en favur        au da contonscher igl intent      chors virils Trin e Flem sut
saris dil RG han lantschau        dil romontsch, fuss el staus      e las finamiras tenor noss        la bitgetta da nossa cassiera,
iniziativas e contonschiu         per mei la persuna cun las        statuts, pia da mantener e        Catrina Bonorand, procu-
che differentas vischnaun-        meglieras qualificaziuns e        promover il lungatg ro-           rau.
cas, las qualas havevan ils       premissas per quei uffeci.        montsch el vitg sco era da        Cun ina contribuziun sut
davos onns gia introdu-           Las delegadas ed ils delegai      sensibilisar e da sustener la     la cundiziun, che era il ro-
ziun igl RG en scola, vulan       dalla LR han denton preferiu      populaziun el diever dil ro-      montsch vegni risguar-
returnar tier l’instrucziun       il cuntercandidat, numna-         montsch, e quei cun las su-       daus quei gi adequatamein,
els idioms, e quei senza ils      damein igl Engiadinais Duri       andontas occurenzas ed ac-        sponsurescha la CRT dapi
mieds d’instrucziun adattai       Bezzola da Samedan. Deci-         tivitads:                         entgins onns il gi sportiv,
a disposiziun! Enzacu ha          siv per quei resultat ei den-     Sonda, ils 29 d’october 2011      organisaus dallas uniuns da
final-mein lu tuttina il saun     ter auter stau, che buca tut      ei la CRT tradiziunalmein         sport da Trin. Gia per la
giudezi priu surmaun ed ins       las delegadas ed ils delegai      puspei stada presenta alla fie-   scunda ga suenter ils 2010,
ei secunvegniu, d’encurir         dalla Surselva han susteniu       ra da Trin cun la vendita da      han ins denton stuiu desister
communablamein la via per         Martin. Al nievelegiu vu-         cudischs e discs cumpacts ro-     era igl onn vargau da quei
sligiar il problem. La solu-      lein nus tuttina giavischar in    montschs e quella ga cun in       eveniment, quei puspei per-
ziun duess il schinumnau          bien maun e la perseveronza       success respectabel, tgei che     via dalla mal’aura.
model da coexistenza RG–          necessaria per dumignar las       ei lu era seresultaus en in pu-   Excursiun da dumengia, ils
idioms purtar. Quei model         incumbensas buca gest aschi       lit recav net a favur da nossa    9 da settember 2012: Suen-
preveda ch’ei vegni instruiu      semplas che spetgan sin el.       cassa. Allas vendidras, Catri-    ter il priedi romontsch cun
– u activ ni receptiv – en tut    Era nossa uniun affiliada dal-    na Bonorand, Vreni Caprez         plevon Luzi Battaglia, ein
las scolas romontschas RG         la LR, la Surselva Romont-        e Vreni Caflisch, grazia fetg     biebein 20 persunas seradu-
ed idioms. Cheu tschentel         scha, ei stada pulit activa igl   per lur engaschament.             nadas avon la Casa Commu-
jeu la damonda: Tgei mun-         onn vargau. Las discussiuns       Vendergis, ils 11 da novem-       nala per serender a Razèn e
tass quei p.ex. per la scola da   arisguard l’instrucziun RG        ber 2011 havein nus salvau        da leu vinavon culla pendi-

18
Revista Trin

Trin (CRT)
  culara viasi a Veulden, il vitg   turs conferman e laudan zun
  che schai sin 1480 m.s.m.         fetg. Il pareri annual dalla
  Da bellezia aura havein nus       gruppa da giugs Artgin vegn
  passentau leu in’emperneivel      presentaus a nus dallas me-
  suentermiezgi en buna cum-        nadras, Ruth Keller e Priska
  pignia tier ina marenda           Cathomas, gest suenter miu
  ell’ustria Mira Tödi e silsu-     rapport.
  enter cun spassegiadas atras      La suprastonza ei sera-
  il vitg ni cun ina viseta el      dunada igl onn vargau a
  museum Sontg Hippolytus           quatter sesidas. Il president
  da Plasch Barandun. Dapli         ha plinavon priu part alla
  da quell’excursiun interveg-      radunonza da delegai dalla
  nis vus ord igl artechel da       Ligia Romontscha a Casti
  Catrina Bonorand, il qual         ed alla radunonza generala
  cumpara en questa Revista.        dalla Surselva Romontscha
  Cuort avon Nadal digl             a Breil.
  onn vargau ei cumparida la        Ils 30 da zercladur 2012
  Revista numera 32. Era            dumbra la CRT 108 com-
  quell’ediziun cuntegna fetg       members e commembras
  interessantas contribuziuns.      singul(a)s e 7 commem-
  P.ex.descriva Johann Clo-         bers collectivs (cussegl com-
  path ina sentupada nunspe-        munal, cussegl scola, pleiv,
  tgada cun in tgiet selvadi, ei    uniun da traffic, chor mische-
  vegn rapportau dil stemprau       dau, chor viril e societad da
  che ha sdernau varga 4000         musica).
  plontas, dils baus da niesse-     E la finala engraziel jeu
  gner asiatics che ein era ar-     cordialmein allas cunsupras-
  rivai tier nus, dalla sanaziun    tontas, Elsa Caprez, Catrina
  e la colligiaziun dallas sere-    Bonorand e Vreni Caprez
  neras Isla e Dabi, dalla sana-    ed al vicepresident, Johann
  ziun dalla halla da gimnastica    Clopath, per lur sustegn e
  e l’amplificaziun ad ina halla    la buna collaboraziun. In
  polivalenta, d’occurrenzas        grazia fetg era als revisurs,
  da nossa Cuminonza ro-            Christian Christoffel e Wer-
  montscha ed auter pli. Quel-      ner Riesch, allas menadras
  la revista cuntegn era novi-      digl Artgin, Ruth Keller e
  tads dall’Uniun da traffic e      Priska Cathomas, a tut las
  vegn embellida cun dabia          ulteriuras persunas che su-
  bellezia fotografias da Jo-       stegnan nus en ina fuorma
  hann Clopath. Ad el descha        ni l'autra e secapescha era al
  ina ga dapli in cordial grazia    cussegl communal per il su-
  fetg per sia gronda lavur da      stegn finanzial.
  redacziun. La Revista numer
  33 cumpara proximamein.           Digg, ils 9 da november 2012
  Enteifer igl onn vargau hai       Il president:
  jeu visitau inaga igl Art-        Carl Caflisch-Eggenberger
  gin ed hai priu part ad
  in’informaziun dils geniturs
  e saviu seperschuader da
  quellas caschuns dalla fetg
  buna lavur che las duas me-
  nadras prestan per ils affons                                      9 + 1 ni 10. Jamna internaziunala da balluns a Flem cun
  pigns, tgei che era ils geni-                                      participaziun ord concurrenza.   (Foto: Giuanna Clopath)

                                                                                                                          19
Revista Trin

100 Jahre Samariterverein Trin
Seit 100 Jahren im
Dienste der Ersten Hilfe
- der Samariterverein
Trin beging sein
Jubiläum mit einem
abwechslungsreichen
Festakt. Eine informative
Festschrift gibt
Auskunft über die
geschichtsträchtige Zeit
des Vereins.

„Notfälle und Unfälle gab es
vor 100 Jahren, gibt es heu-
te und wird es in 100 Jah-
ren noch geben – die Arbeit
geht uns also nicht aus!“
Das waren die einleitenden
Worte zum Theatersketch
„Rettung früher und heu-
te“, der am Jubiläumsfest
des Samaritervereins Trin
am vergangenen Samstag-
abend das geladene Publi-       Szene aus dem Sketch „Rettung früher und heute“.
kum zum Nachdenken und
Lachen anregte.                 ter Linie von Veranstaltern    übernehmen. Je nach Grösse      Kantonalverbandes Bündner
                                sportlicher und kultureller    der Anlässe findet dabei eine   Samaritervereine, gratulier-
Eine lange Geschichte           Anlässe angefragt, um anfal-   enge Zusammenarbeit mit         te den Vereinsmitgliedern
1912 gegründet, hat der         lende Sanitätsaufgaben zu      den Samaritervereinen der       zum runden Geburtstag.
Verein 100 bewegte Jahre                                       Nachbargemeinden, insbe-        Mit seinen 100 Jahren zählt
hinter sich. Nach dem ersten                                   sondere mit Flims statt. Auch   der SV Trin unter den 72
Weltkrieg wurde der noch                                       die regelmässigen Übungen       aktiven Samaritervereinen
junge Verein mit der Grip-                                     mit der Feuerwehr Trin ha-      im Kantonalverband zu den
peepidemie der frühen 20er-                                    ben sich bewährt wie bei-       ältesten. Verstaubt ist der
Jahre konfrontiert. Die Mit-                                   spielsweise beim Waldbrand      Verein deswegen jedoch kei-
glieder wurden von Haus-                                       2010 im Trinser Oberwald.       neswegs. Das Jubiläumsfest
ärzten der Umgebung in der                                     Da sich die Wissensansprü-      wartete auf mit amüsanten
Betreuung und Pflege von                                       che an die Samariter laufend    Theatereinlagen der Sama-
Grippeerkrankten ausgebil-                                     verändern, stellt die kon-      riterinnen, ausgezeichnetem
det. Beim Felssturz in Fidaz                                   tinuierliche Weiterbildung      Essen der Firma „Hausma-
1939 wurde der Verein mit                                      der Mitglieder eine der         cher“ aus Bonaduz, einem
der grössten Naturkatastro-                                    Hauptaufgaben des Vereins       selbstgezauberten Dessert-
phe seiner Geschichte kon-                                     dar. Daneben bietet der SV      buffet sowie einer mitreis-
frontiert. Am Vorabend des                                     Trin die Ausbildungskurse       senden musikalischen Dar-
zweiten Weltkrieges wurden                                     „Nothelferkurs“, „Nothilfe      bietung des Chor mische-
die Samariter zum Sanitäts-                                    bei Kleinkindern“, „Not-        dau Trin. Christina Anliker,
dienst an der Front einge-                                     helfer Refresher“ sowie bei     Präsidentin des SV Trin,
teilt. Während der Kriegs-                                     genügender Nachfrage den        und Dagmar Casty, Trinser
jahre wurden Wäsche genäht                                     „Samariterkurs“ sowie die       Samariterlehrerin, sind denn
und Kleider gesammelt.                                         „BLS-AED-Kurse“ an.             auch rundum zufrieden: „Es
                                                                                               war ein würdiges Fest für
Aufgaben haben sich                                            Ein amüsantes                   unseren aktiven, traditions-
gewandelt                                                      Jubiläummsfest                  reichen Verein.“
                                Hatte alles unter Kontrolle:
Heute wird der Verein in ers-   Der Türsteher.                 Mathias Egger, Präsident des

20
Revista Trin
Die «Flims Trin Energie AG» rüstet sich für
die zweite Stufe der Marktöffnung
jc. Für das Jahre 2015 ist die zweite Stufe der Strom-           fizienz in der Versorgung zu    die zweite Stufe der Markt-
marktöffnung geplant. Diese betrifft die Kunden,                 erhöhen und die Effizienz-      öffnung geplant. Ab dann
welche unter 100’000 KWh im Jahr verbrauchen. Die                gewinne den Konsumenten         sollen alle Stromkunden in
Gemeinde Trin und die Flims Electric AG haben sich               weiterzugeben. Um diese         der Schweiz den Energielie-
für diesen Schritt vorbereitet. Die Gemeindeversamm-             Ziele zu erreichen, ist der     feranten frei wählen können.
lung in Trin hat am 20. Juni 2012 der Gründung einer             Zusammenschluss der bei-        Das Stromnetz selbst bleibt
Netzgesellschaft «EW Mulin/Flims Electric AG» zuge-              den bisherigen Energiever-      beim lokalen Stromversor-
stimmt. Martin Maron, der Direktor der Flims Electric            sorger, dem EW Mulin und        gungsunternehmen.
AG und Geschäftsführer der «Flims Trin Energie AG»               der Flims Electric AG in eine
hat der Revista Trin erklärt, worum es geht.                     neue Gesellschaft unter dem
                                                                 Namen Flims Trin Energie
Revista     Trin:  Warum         Stromnetz getrennt. Neben       AG erfolgt. Die Produkti-
braucht es eine Netzwerk-        der Sicherstellung der Ver-     onsanlagen und die übrigen
gesellschaft?                    sorgungssicherheit geht es      Dienstleistungsbereiche der
Martin Maron: Mit der            dabei um die Realisierung       Flims Electric AG und des
Einführung des eidgenössi-       einer effizienten Stromver-     EW Mulin verbleiben bei
schen Stromversorgungsge-        sorgung zu Gunsten der          den bisherigen Unterneh-
setzes (StromVG) im Jahre        Kunden. Im Rahmen der           men.
2008 wurde die Stromver-         Regulierung hat der Druck
sorgung in die beiden Ge-        auf die Energieversorger        Welche Aufgaben hat die
schäftsfelder Energie und        stark zugenommen, die Ef-       neue Gesellschaft?
                                                                 Die neue Gesellschaft be-
                                                                 sorgt eine sichere und zuver-
  Semtgai per ulteriurs pass dalla libera-                       lässige Stromversorgungs-
  lisaziun dalla fiera d’energia electrica                       und Kabelkommunikations-        Martin Maron ist Direktor
  jc. Naven digl onn 2015        da cabel. L’Ovra electri-       infrastruktur. Dabei geht es    der Flims Electric AG und
  duei la fiera electrica ve-                                    um den Bau, Betrieb und         Geschäftsführer der «Flims
                                 ca Mulin resta en possess
                                                                                                 Trin Energie AG»
  gnir liberalisada era per      dalla vischnaunca da Trin.      Unterhalt der Netze sowie
  consuments pigns. La           La societad communab-           um die Versorgung all je-
  vischnaunca da Trin e la       la da Flem e da Trin hagi       ner Kunden mit elektrischer
  Flims Electric han fundau      consequenzas        positivas   Energie, welche sich nicht      Wie sind die beiden EW,
  ina societad, la «Flims Trin   pil consument, gi Martin        im freien Markt mit Energie     Flims und Trin, vertreten?
  energia SA», che duei ga-      Maron, ils meinafatschen-       eindecken können oder wol-      Die Gemeinde Trin wird
  rantir in provediment segir    ta dalla nova societad. En      len. Der Strommarkt ist seit    voraussichtlich in der Grö-
  dallas duas vischnauncas       dus seigi ei pli sempel da      2009 für Kunden mit einem       ssenordnung von 18% und
  cun energia electrica e cun    survegnir bunas cundizi-        Jahresverbrauch von über        Flims Electric AG von 82%
  reits da communicaziun         uns sin la fiera d’energia.     100’000 KWh liberalisiert.
                                                                 Ab 2015 ist vom Bundesrat            Fortsetzung Seite 23...

Spassegiada d’unviern a Prada.

                                                                                                                          21
Revista Trin

                               USTRIA PARLATSCH                         Robert Casty
                               7016 Trin-Mulin, Tel. 081 635 15 66
                                  E-Mail: essen@parlatsch.ch            7014 Trin
                                  Internet: www.parlatsch.ch
                                                            La casa     - installaziuns sanitaras
                                                            pintga        e scaldaments
                                                            cun sia
                                                            tempra
                                                                        - accessoris per
                                                            speciala      vehichels da 4X4
                                 Ein herzliches Dankeschön an alle
                               unsere Gäste. Wir freuen uns auf viele   tel. 081 635 11 69
                              schöne Stunden mit Ihnen im Jahr 2013.
                                                                        fax 081 635 16 61
                                 Ueli und Agnes Kreilos und Team

                                                                         Werner Riesch
                                                                            cussegliader    agentura generala
                                                                          d‘assicuranzas    Helvetia-Passage
                                                                             caum postal    via dalla staziun 7
                                                                          7016 Trin-Mulin   7001 Cuera
                                                                        fon 081 630 45 60   fon 081 255 38 55
                                                                        fax 081 630 45 61   fax 081 255 38 50

Winterspaziergang in Prada.

22
Sie können auch lesen